دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

تجارت و اقتصاد ایران به سوی کشورهای آسیایی چرخش کرده است

نتشر شده در:

بررسی مناسبات اقتصادی و تجاری ایران در سال ۱۳۹۶ خورشیدی نشانگر این واقعیت است که این مناسبات بیش از پیش به سوی کشورهای آسیایی چرخش کرده و از کشورهای غربی فاصله گرفته است. بررسی صادرات جهانی نفت خام ایران، این موضوع را تأیید می کند. چین با واردات متوسط روزانه ۶۳۳ هزار بشکه و هند با واردات متوسط روزانه ۴۱۷ هزار بشکه نفت خام در نیمه دوم سال ۲۰١۷ میلادی به ترتیب نخستین و دومین مشتریان بزرگ نفت خام ایران بوده اند. در حالی که واردات نفت خام تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نیمه دوم سال ۲۰١۷ در حدود ۵۳١ هزار بشکه بوده که در مقایسه با واردات این اتحادیه پیش از تحریم ها در سال ۲۰١١ میلادی، در حدود ۲۵ درصد کاهش یافته است، واردات نفت خام دو کشور چین و هند از ایران در مقایسه با نیمه دوم سال ۲۰١۵ حدود ۶۵ در صد افزایش یافته است.

تبلیغ بازرگانی

بررسی های بلومبرگ نشان میدهد که سه کشور آسیایی ترکیه، ژاپن و کره جنوبی کماکان مشتریان نفت خام ایران هستند و میزان وارادات این سه کشور در نیمه دوم سال ۲۰١۷ در مقایسه با سال ۲۰١۵ افزایش یافته است. این سه کشور به طور متوسط روزانه به ترتیب ١۷۴هزار بشکه، ١۴۰ هزار بشکه و ١۲۰ هزار بشکه نفت خام از ایران وارد می کنند.

این مجله اقتصادی موضوع چرخش بیشتر مناسبات اقتصادی و تجاری ایران به سوی کشورهای آسیایی را بررسی می کند. دکترفریدون خاوند، اقتصاد دان مقیم فرانسه میهمان این مجله اقتصادی است.

 

آمریکا با خروج از توافق اتمی وین نمی تواند محدودیت های عمده ای برای صادرات نفت ایران ایجاد کند

بلومبرگ تداوم فروش نفت خام ایران را در صورت خروج آمریکا از توافق اتمی و بازگشت تحریم های نفتی یکجانبه آمریکا علیه ایران بررسی کرده است.

بلومبرگ می گوید در صورت تصمیم دونالد ترامپ در ماه مه آینده و خروج آمریکا از توافق اتمی، بسیار نامحتمل است که اتحادیه اروپا از تصمیم ترامپ پیروی کند و همانند آمریکا تحریم های نفتی را علیه ایران اعمال کند.

فریدون خاوند، اقتصاد دان مقیم فرانسه نیز بازگشت تحریم های نفتی گذشته اتحادیه اروپا علیه ایران را بسیار نامحتمل می داند.

بدین ترتیب، علیرغم برقراری تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران، ایران می تواند کمابیش به صادرات نفت خود  که عمدتاً به مقصد کشورهای آسیایی است، ادامه دهد.

بلومبرگ می گوید که دونالد ترامپ تلاش خواهد کرد نسبت به برقراری تحریم های بانکی جدیدی علیه ایران، همانند آنچه در دوران اوباما و پیش از توافق اتمی از سوی آمریکا وضع شد، اقدام کند. اما متخصصان بانک اعتباری سویس می گویند که این اقدام ترامپ نمی تواند اهداف مورد نظر او را در تحریم نفتی ایران تأمین کند. بر اساس این متخصصان مالی و بانکی، کشورهای چین، هند، ترکیه که عمده ترین خریداران نفت خام ایران هستند، نفت ایران را با پول های ملی خود، یعنی یوآن، روپیه و لیره خریداری خواهند کرد و نظام مالی و بانکی آمریکا را کلاً دور زده و در نتیجه ترفند دونالد ترامپ در این زمینه کار ساز نخواهد بود.

در زمینه حمل و نقل دریایی و  بیمه آن، دونالد ترامپ می تواند شرکت هایی را که با ایران تعامل می کنند، از ورود به بازار آمریکا محروم کند. این رویکرد می تواند محدودیت هایی برای صادرات نفت خام ایران ایجاد کند. اما نباید فراموش کرد که شرکت های بسیاری در زمینه حمل و نقل دریایی و بیمه در جهان وجود دارند که به طور سنتی با بازار آمریکا تعامل ندارند و یا به این بازار علاقه ای دارند. برخی از آنها می توانند با قیمت های جذاب تر با ایران تعامل کنند.

مناسبات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای آسیایی به نفت محدود نمی شود

گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای آسیایی منحصراً به نفت خام محدود نمی شود.این مناسبات در عرصه های دیگر طی سال ۱۳۹۶ توسعه یافته است. بررسی ها نشان می دهند که هر چه از برجام می گذرد، به موازات آن، مناسبات تهران و کشورهای مختلف آسیایی گسترش بیشتری می یابد. در سال گذشته توافق ها و تفاهم نامه های همکاری بسیاری بین ایران با کشورهایی همچون چین، هندوستان، کره جنوبی، مالزی، روسیه، ترکیه، عراق و گرجستان به امضا رسید است.

مناسبات تجاری تهران- شانگهای در سال گذشته به رقمی افزون بر ۲‚۳۷ میلیارد دلار رسیده است که نسبت به سال پیش از آن، رشد ۲۰ درصدی را نشان می دهد.

قرارداد تولید و تامین ۴۵۰ دستگاه واگن مترو برای شهر‌های اهواز، شیراز و تبریز، بین سازمان نوسوازی و گسترش صنایع ایران (ایدرو) و شرکت پوژن چین منعقد شد.

امضای تفاهمنامه همکاری برای توسعه فاز سوم پارک فناوری پردیس از دیگر دستاوردهای همکاری ایران و شانگهای است. طبق این توافق ١۲۵ میلیون یورو در مدت ١۰ سال به این پارک تزریق خواهد شد. پارک فناوری پردیس یکی از مهمترین پارک ها در حوزه علم‌ وفناوری کشور به شمار می رود.

طرح برقی کردن قطار تهران-مشهد از جمله طرح های بزرگی است که در چهارچوب طرح بزرگ راه ابریشم چین میان دو کشور امضا شده است.

 مشارکت شرکت های نفتی چینی در کنسرسیوم های تولید و بهره برداری گاز و نفت و طرح پالایشگاه های گاز و پترو شیمی ابعاد گسترده همکاری های ایران با چین در ای بخش مهم اقتصادی کشور را نشان می دهد.

روند رو به رشد همکاری های همه جانبه ایران و چین افزون بر حوزه حمل و نقل، انرژی و فناوری های نوین به توسعه و تجهیز بیمارستان های کشور نیز منجر شد. در این رابطه، سند همکاری برای ساخت پنج بیمارستان با حدود دو میلیارد دلار اعتبار میان این دو کشور به امضا رسید. بر پایه این توافق دو بیمارستان هزار تخت خوابی در دانشگاه بهشتی ، یک بیمارستان هزار تخت خوابی در دانشگاه علوم پزشکی ایران ، یک بیمارستان ۳۳۰ تخت خوابی و یک بیمارستان ۵۴۰ تختی در دانشگاه علوم پزشکی تهران ساخته خواهد شد که ظرف چهار سال به بهره برداری خواهد رسید .

سال گذشته، یکی از پررونق ترین سال ها برای همکاری های تجاری بین ایران و کره جنوبی به شمار می رفت. بزرگ‌ ترین قرارداد تولید واگن در ایران برای افزایش ناوگان قطارهای حومه‌ای، با همکاری سه ‌جانبه راه‌ آهن ایران و کنسرسیوم ایرانی-کره‌ای (شرکت واگن‌سازی ایریکو و شرکت روتم کره‌ جنوبی) به امضا رسید.

براساس این قرار داد که به ارزش ۷۲۰ میلیون‌ یورو منعقد شد، ۴۵۰ دستگاه واگن در ۶ سال و نیم آینده به عنوان محصول مشترک ایران و کره در دست ساخت قرار خواهد گرفت. افزون بر آن، بر اساس توافق انجام شده، منابع مورد نیاز قرارداد ساخت ریل‌ باس‌ ها نیز به وسیله فاینانس کره‌ ای تامین می‌شود تا ظرفیت ۷۰ میلیون صندلی در قطارهای حومه‌ ای ایران ایجاد شود.

همچنین سال گذشته فرصت مناسبی برای توسعه روابط تجاری ایران و مالزی بود. با امضای سند همکاری میان این دو کشور، حجم تجارت آنان از ۷۰۰ میلیون دلار به سه برابر افزایش یافت.

در سال گذشته ایران و ترکیه با امضای چهار قرارداد تجاری در زمینه های گمرکی، بانکی، صداوسیمای ایران و رادیو تلویزیون ترکیه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و آرشیو نخست‌وزیری جمهوری ترکیه به ادامه همکاری های خود در آینده مهر تایید زدند.

با وجود اینکه حجم مبادلات تجاری تهران- آنکارا در سال های گذشته روند کاهشی را طی می کرد اما در پارسال پس از چهار سال رو به افزایش گذاشت. آمارهای مربوط به پنج سال گذشته بیانگر این مهم است که فضای سیاسی حاکم بر روابط ایران و ترکیه تاثیر عمده ای بر همکاری های اقتصادی این دو کشور همسایه داشته است اما به دلیل آغاز همکاری های مشترک تهران- آنکارا در سوریه در سال گذشته، حجم مبادلات تجاری دو کشور نیز افزایش یافت و به ۷‚١۰ میلیارد دلار رسید.

امضای سند همکاری میان ایران و گرجستان از دیگر دستاوردهای اقتصادی سال گذشته محسوب می شود. در این راستا، دو کشور برای گسترش همکاری های مشترک در زمینه کشاورزی، ورزشی،‌ ارتباطات و فناوری اطلاعات، تاسیس مجتمع پالایشگاه در گرجستان و همچنین بیانیه مشترک در زمینه تقویت همکاری‌های زیست محیطی توافق کردند.

تهران و بغداد نیز با امضای ١۰ سند همکاری در زمینه‌های تجاری، صنعت، خدمات فنی و مهندسی، گمرک، استاندارد و ... در سال گذشته در مسیر تقویت روابط اقتصادی گام برداشتند.

علاوه بر آن با امضای ١۵ سند و تفاهمنامه همکاری میان تهران و دهلی نو چشم انداز روشنی برای تعمیق سطح مناسبات مشترک این دو کشور ایجاد شد.

موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، یادداشت تفاهم لغو روادید سیاسی، یادداشت تفاهم چارچوب همکاری ها در زمینه کشاورزی و یادداشت تفاهم همکاری در حوزه آنتی دامپینگ از جمله توافق های میان ایران و هندوستان بود.

افزون بر آن مقامات دو کشور توافق کردند که همکاری های لازم را طبق یادداشت تفاهم مدیریت موقت فاز اول بندر اول بندر چابهار، یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت پست جمهوری اسلامی ایران و اداره پست هند، یادداشت تفاهم همکاری بین معاونت امور زنان ریاست جمهوری ایران و وزارت امور زنان هند و موافقتنامه استرداد مجرمین(امور کنسولی) با یکدیگر داشته باشند.

همچنین در دیدارهای مقامات ایران و هند چهار سند همکاری نیز به امضا رسید که موجب شد فصل جدیدی از روابط تجاری از طریق اتاق های بازرگانی تهران و دهلی نو رقم بخورد.

سال ۹۶ را می توان بهترین دوره همکاری‌های راهبردی و سیاسی میان ایران و روسیه دانست. این دو کشور در مسیر گسترش همکاری ها ١۰سند همکاری منعقد کردند تا در جریان آن مناسبات تجاری میان ایران و روسیه افزایش یابد. از جمله این قراردادها می توان به سند پایانی چهاردهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، تفاهم نامه کارگروه وزارت انرژی روسیه و وزارت نفت ایران برای همکاری درباره طرح خط لوله گاز هند، ایران و پاکستان و یادداشت تفاهم همکاری در زمینه زمین شناسی اشاره کرد.

توسعه روابط و مناسبات تجاری و اقتصادی میان ایران با کشورهای آسیایی در حالی است که روابط میان ایران با کشورهای غربی با توجه به رویکرد دونالد ترامپ مبنی بر خروج احتمالی آمریکا از توافق اتمی با ابهامات بسیاری همراه شده است.

برای شنیدن گفتگوی ما با دکتر فریدون خاوند و نسخه کامل صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.