آمریکاییها در به راه افتادنِ برنامۀ هستهای کرۀ شمالی سهم عمده دارند. در جنگ کره در آغاز دهۀ ۱۹۵۰ رهبرانِ کرۀ جنوبی و ژنرالِ آمریکایی، داگلاس مک آرتور، طرفدار استفاده از بمب اتمی بودند. در ژانویۀ ۱۹۹۲ کیم ایل سوُنگ رئیس دفتر خود را به نیویورک فرستاد تا به آمریکاییها بگوید که اگر هستیِ کشورش را تهدید نکنند، حاضر است حضور سربازانِ آمریکایی را در کرۀ جنوبی بپذیرد. رئیس جمهوری آمریکا، جرج بوشِ پدر، پاسخی نداد. از آن پس بود که رهبر کرۀ شمالی به پیشبرد برنامۀ هستهایاش همت گماشت.
روز شنبه ۲۱ آوریل کیم جوُنگ اون، رهبر کرۀ شمالی، اعلام کرد که کشورش به آزمایشهایِ هستهای و شلیکِ موشکهایِ بالیستیک پایان میدهد و متعهد میشود پایگاه زیرزمینیِ آزمایشهایِ هستهای اش را در شمال کشور برچیند. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، و مون جه این، رئیس جمهوریِ کرۀ جَنوبی، این تصمیم را ستودند. اما ژاپن احتیاط پیشه کرد، زیرا روشن نیست کرۀ شمالی با زرادخانۀ هستهای اش چه خواهد کرد. برای ژاپنیها تصمیم رهبر کرۀ شمالی گامی است به پیش. اما، به گفتۀ نخست وزیر ژاپن، مهم این است که بدانیم کرۀ شمالی این گام را در چه جهتی برداشته است. آیا با این تصمیم میخواهد زرادخانۀ هسته ای اش را از میان ببرد؟
در دهم ژانویۀ ۲۰۰۳ کرۀ شمالی از جَرگۀ امضاکنندگانِ «پیماننامۀ منع گسترشِ سلاحهایِ هستهای» بیرون رفت، زیرا جامعۀ جهانی متوجه شده بود که آن کشور از ۱۹۸۹ برنامهای را برای دستیابی به قدرتِ هستهای مخفیانه پیش میبَرَد. پس از چند دور مذاکره با کشورهایِ آمریکا، ژاپن، کرۀ جَنوبی، روسیه و چین، این گمان به وجود آمد که رهبر کرۀ شمالی برنامۀ هستهای اش را فروگذاشته است. اما در نهم اکتبر ۲۰۰۶ آن کشور دست به نخستین آزمایش هستهای خود زد و هرگونه تردید و خوشخیالیِ جامعۀ جهانی را دربارۀ برنامۀ هستهای اش از میان برد. دومین آزمایشِ هستهای آن کشور که نیرومندتر از اولی بود، در ۲۵ می ۲۰۰۹ و سومینِ آن در ۱۲ فوریۀ ۲۰۱۳ انجام گرفت. آن کشور چهارمین آزمایش هستهای اش را در ۶ ژانویۀ ۲۰۱۶ انجام داد و مدعی شد که در آن از بمب هیدرژن استفاده کرده است که البته کارشناسانی در درستی این ادعا تردید دارند. پنجمین آزمایش در نهم سپتامبر ۲۰۱۶ و آخرین آن در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۷ انجام گرفت که در آن کرهایها موشکی بالیستیک شلیک کردند که پس از پیمودن ۱۰۰۰ کیلومتر بر فراز دریاها، فرو افتاد و نابود شد.
کرۀ شمالی همزمان با پیشبرد برنامۀ هستهای اش به توسعۀ برنامۀ موشکهای بالیستیک نیز پرداخته است تا از آنها برای حمل سلاحِ هستهای استفاده کند و میدانیم که هرچه در این راه پیش رفته، بر نگرانی جامعۀ جهانی افزوده است. از همین رو، مجازاتهای بینالمللی برضد آن روز به روز سنگینتر شده است. تحلیلگران و کارشناسانِ مسائل کرۀ شمالی دربارۀ انگیزههای اصلیِ رهبرانِ آن کشور در پیشبردِ برنامۀ هسته ای و موشکهای بالیستیک هم رأی نیستند. از آغاز دهۀ ۱۹۵۰ رهبرانِ کرۀ شمالی از بمبهای هستهای آمریکا در کرۀ جَنوبی همواره هراس داشته اند. بیگمان، دستیابی به قدرت هستهای می تواند برای آنان اطمینانبخش باشد.
جنگ کره که از ۲۵ ژوئن ۱۹۵۰ تا ۲۷ ژوئیۀ ۱۹۵۳ طول کشید و در آن دو کرۀ شمالی و جَنوبی به جان هم افتادند، یکی از مهمترین کشاکشهایِ جنگ سرد بود. جنگ دو کره، درواقع، ادامۀ جنگ اقیانوس آرام بود. در آن جنگ، شوروی و چین از کرۀ شمالی پشتیبانی کردند و سازمان ملل به دفاع از کرۀ جنوبی برخاست. شبهجزیرۀ کره از ۱۹۱۰ در اشغال امپراتوری ژاپن بود. پس از تسلیم ژاپن در سپتامبر ۱۹۴۵ ایالات متحد آمریکا و شوروی آن شبهجزیره را میان خود تقسیم کردند. سرزمینهایِ شمالِ مدار ۳۸ درجه را نیروهای شوروی و سرزمینهای جَنوبِ آن را نیروهای آمریکایی اشغال کردند. در ۱۹۴۸ انتخابات آزاد کره به شکست انجامید، رویدادی که شبهجزیره را به سوی دوپاره شدن پیش راند. شمالیها نظام کمونیستی برپا کردند و جَنوبیها حکومتی هوادار آمریکا تشکیل دادند. مدار ۳۸ درجه را نیز مرز میان دو کره تعیین کردند.
زد و خوردهایِ پراکنده میان شمال و جَنوب بیدرنگ آغاز شد. اما جنگِ تمام عیار زمانی به راه افتاد که نیروهایِ کرۀ شمالی در ۲۵ ژوئن ۱۹۵۰ خاک کرۀ جَنوبی را اشغال کردند. در آن سال شورویها شورای امنیتِ سازمان ملل را تحریم کرده بودند و از حق وتو محروم بودند. درنتیجه، آمریکا و کشورهای دیگر از فرصت سود جستند و قطعنامه ای را برای دخالت نظامی در کرۀ جنوبی به تصویب رساندند. نیروهای سازمان ملل سرانجام توانستند در بهار سال ۱۹۵۱ نیروهای کرۀ شمالی را از کرۀ جَنوبی بیرون کنند و به شمال مدار ۳۸ درجه پس برانند. مذاکرات بیدرنگ آغاز شد و در ۲۷ ژوئیۀ ۱۹۵۳ با امضای «پیمانِ عدم تجاوز» پایان یافت.
در آن پیمان مرز میان دو کره از دو سو نزدیک به مدار ۳۸ درجه تعیین شد و منطقه ای غیرنظامی به صورت نواری میان دو کشور قرار گرفت. با این حال، دو کره رسماً صلح نکردند. از همین رو، گهگاه زد و خوردهایی میان آن دو روی میدهد. در جنگ کره بیش از ۸۰۰ هزار نظامیِ کره ای (شمالی و جَنوبی) و ۲ میلیوُن کره ای غیرنظامی جان باختند و بیش از ۳ میلیوُن نفر آواره شدند. از نیروهای سازمان ملل نیز ۵۷ هزار تن کشته شدند. در آن جنگ ۷۰ درصد سِئول، پایتخت کرۀ جنوبی، با خاک یکسان شد و سراسر شبهجزیره آسیب فراوان دید.
در جنگ کره رهبرانِ کرۀ جنوبی و ژنرالِ آمریکایی، داگلاس مک آرتور، طرفدار استفاده از بمب اتمی بودند. از ۱۹۵۸ در حال و هوایِ جنگ سرد و روابط دشمنانۀ دو کره، آمریکاییها در کرۀ جنوبی سلاحهایی با کلاهک اتمی نصب کردند که کرۀ شمالی را نشانه گرفته بودند. اما در پایان دهۀ ۱۹۷۰ در زمان ریاست جمهوریِ جیمی کارتر سلاحهای اتمیشان را از کرۀ جنوبی بیرون بردند و به حضور ۳۰ هزار سرباز آمریکایی در آن کشور بسنده کردند.
در کرۀ جنوبی وزارتی به نام «وحدت دو کره» وجود دارد. به گفتۀ یکی از وزیران پیشینِ آن وزارتخانه، آمریکاییها در به راه افتادنِ برنامۀ هستهای کرۀ شمالی سهم عمده دارند. در ژانویۀ ۱۹۹۲ کیم ایل سوُنگ رئیس دفتر خود را برای دیداری پنهانی با نمایندگانِ آمریکا در سازمان ملل به نیویورک فرستاد تا به آنان بگوید که اگر آمریکا هستیِ کرۀ شمالی را تهدید نکند، دولت آن کشور حضور سربازانِ آمریکایی را در کرۀ جنوبی میپذیرد. رئیس جمهوری آمریکا، جرج بوشِ پدر، پاسخی نداد. از آن پس بود که رهبر کرۀ شمالی برنامۀ هستهای اش را به پیش برد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید