سودان جنوبی: آغازی خوش، اکنونی هراس انگیز و آیندهای تاریک
نتشر شده در:
گوش کنید - ۰۸:۴۶
جنگِ داخلیِ سودانِ جَنوبی زمانی آغاز شد که «ریاک ماچار»، معاونِ ریاست جمهوری و از قبیلۀ «نویِر»، دومین قبیله از ۶۴ قبیلۀ کشور، اعلام کرد که در نظر دارد در انتخاباتِ آینده به عنوان رقیبِ رئیس جمهوریِ کنونی که عضوِ قبیلۀ «دینکا» ست، شرکت کند. این جنگ که نزدیک به ۵ سال از عمر آن میگذرد، سببسازِ کشتار، شکنجه، ویرانی و گرسنگیِ کممانندی بوده است. بیش از ۲ میلیون نفر به کشورهای همسایه گریخته اند. نزدیک به ۲ میلیون نفر نیز در گوشه و کنار سودانِ جَنوبی آواره اند. به گزارشِ «یونیسف» خطر گرسنگی بیش از ۷ میلیون نفر را تهدید میکند. یک میلیون و ۳۰۰ هزار کودک بیشتر روزهای هفته غذانخورده میخوابند. هر روز به صدها زن و دختر تجاوز میکنند؛ به گزارشِ سازمانهای غیردولتی هماکنون نزدیک به ۲ میلیون زن و دختر سودانی در معرض خطر تجاور قرار دارند.
دوشنبۀ گذشته دوم آوریل رسانههایِ جهان از جمله فرانسه دربارۀ فاجعۀ انسانیِ جنگِ داخلیِ سودانِ جَنوبی به جهانیان هُشدار دادند و بر ضرورتِ پایان یافتنِ هرچه فوریترِ آن پافشاری کردند. نخستین قربانیانِ این جنگ مردم عادی آن کشورند. تجاوز به زنان، گرسنگی و بیغذاییِ کودکان، آوارگی و فرار مردم ابعاد نگرانکننده ای یافته است. بیش از ۲ میلیون نفر به کشورهایِ همجوار مانند اوگاندا، اتیوپی و جمهوریِ سودان گریخته اند. بنابه تخمینِ سازمانهایِ غیردولتی، نزدیک به ۲ میلیون نفر نیز در گوشه و کنار سودانِ جَنوبی آواره اند. به گزارشِ «یونیسف» خطر گرسنگی بیش از ۷ میلیون نفر را تهدید میکند. یک میلیون و ۳۰۰ هزار کودک بیشتر روزهای هفته غذانخورده میخوابند. هر روز به صدها زن و دختر تجاوز میکنند؛ به گزارشِ سازمانهای غیردولتی هماکنون نزدیک به ۲ میلیون زن و دختر سودانی در معرض خطر تجاور قرار دارند.
شورای امنیت در ۱۵ مارسِ گذشته با تصویبِ قطعنامه ای به اتفاق آرا تصمیم گرفت مأموریتِ نیروهایِ حافظِ صلحِ سازمانِ ملل را در سودانِ جَنوبی یک سال دیگر تمدید کند. این نیروها زیر عنوانِ «مأموریتِ مللِ متحد در سودان جَنوبی» دربرگیرندۀ ۱۷۰۰۰ نظامی به نام «کلاه آبی» اند. «مأموریت مللِ متحد در سودان جَنوبی» با تصویب قطعنامه ای در نهم ژوئیۀ ۲۰۱۱ بیدرنگ پس از استقلالِ آن کشور به مدت یک سال آغاز شد. در پنجم مارس ۲۰۱۲ شورای امنیت آن را تمدید کرد و از آن زمان تاکنون هرسال تمدید کرده است.
سودان جَنوبی پس از ۲۱ سال جنگ داخلی با بخش شمالیِ سودان در ژوئیۀ ۲۰۱۱ در پی یک رفراندوم پدید آمد و کشور سودان به عنوانِ واحد سیاسی یکپارچه دو پاره شد. برای آنکه گذارِ سودانِ جنوبی به استقلال بی جنگ و خونریزی انجام گیرد، شورایِ امنیت با آگاهی از شکنندگیِ دولتِ نوبنیاد به سازمان مللِ متحد مأموریتی یکساله داد تا با فرستادن نیرو دولت را در حفظ آرامش یاری کند. تا دسامبر ۲۰۱۳ ناآرامیها و زد و خوردها هنوز به جنگی سراسری نینجامیده بود. اما از آن تاریخ جنگی تمام عیار میان دو جناحِ رقیب درگرفت. کارشناسان احتمال نمیدهند که آتش آن جنگ در آیندۀ نزدیک فرونشیند.
جنگ زمانی آغاز شد که «ریاک ماچار»، معاونِ ریاست جمهوری و از قبیلۀ «نویِر»، دومین قبیله از ۶۴ قبیلۀ کشور، اعلام کرد که در نظر دارد در انتخاباتِ آینده به عنوان رقیبِ «سالوا کییر مایاردیت»، رئیس جمهوری و عضوِ قبیلۀ «دینکا»، نخستین قبیله از نظر جمعیتی، شرکت کند. درواقع، آتش جنگ میان دو قبیله را رئیس جمهوریِ در قدرت برافروخت. او بیدرنگ معاونش را متهم به تدارکِ کودتا کرد و دستور داد در ارتشِ کشور سربازانِ وابسته به قبیلۀ «نویِر» را خلع سلاح کنند. ناگهان موجی از خشونتِ کور سراسرِ کشور را فرا گرفت. شبه نظامیانِ قبیلۀ دینکا صدها تن از اعضای قبیلۀ نویِر را کشتند و هزاران نفر را از خانههاشان بیرون راندند. دهها هزار نویِری از کشور گریختند. بدینسان، یکی از خونین ترین و بیصداترین جنگهایِ داخلیِ جهان آغاز شد.
به گزارشِ کُمیسیونِ حقوق بشرِ سازمانِ ملل متحد که در فوریۀ امسال منتشر شد، در ۵ سال گذشته رهبرانِ سیاسی و نظامیِ سودانِ جَنوبی سببسازِ کشتار، شکنجه، ویرانی و گرسنگیِ کممانندی در کشورشان بوده اند. پیش از جنگ داخلی، نفت سرچشمۀ اصلی درآمدِ کشور بود. اما سپس، افزون بر کاهشِ بهای نفت در بازارهای جهانی، تولید نفت در سودانِ جنوبی به کمتر از نصفِ تولید آن در زمان پیش از جنگ رسید. با این حال، دولت آن کشور هماکنون بخش مهمی از پول نفت را صَرفِ خرید سِلاح برای ارتش، سرویسهای امنیتی و شبهنظامیان وابسته به آنها میکند.
کشاکش میان جَنوب و شمالِ سودان که به جدایی و استقلالِ سودانِ جنوبی انجامید، در سال ۱۹۵۵ میلادی آغاز شد و تا سال ۲۰۰۵ طول کشید. در آن نیم قرن، سودان دو جنگ داخلی به خود دید. بیش از ۲ میلیون نفر در آن جنگها کشته شدند. دولتِ سودان زیر فشارهای بینالمللی قراردادِ صلحی را در ۹ ژانویۀ ۲۰۰۵ در کِنیا امضا کرد و به دومین جنگِ داخلی پایان داد. قرار شد بخشِ جنوبی میان دو راه حل، یعنی ماندنِ با بخش شمالی و جدایی از آن یکی را انتخاب کند. سرانجام در رفراندومِ ۹ ژانویۀ ۲۰۱۱ جنوبیها به جدایی رأی دادند. بدینسان، پنجاه و پنجمین کشور قارۀ افریقا چشم به جهان گشود. مردم سودانِ جَنوبی یا مسیحی اند و یا پیرو دین هایِ کهن قبیله ای اند. در حالی که ۹۷ درصد مردم جمهوریِ سودان (یعنی بخش شمالیِ سودانِ پیشین) مسلمان اند و به زبان عربی سخن میگویند.
میگویند آتشِ جنگ داخلیِ سودانِ جنوبی را فرماندهان نظامی روشن نگه داشته اند. هریک از آنان وابسته به قبیله ای از قبایل آن کشورند. اما جنگ اصلی میان شورشیانِ «ریاک ماچار» و نیروهای رئیس جمهوری کنونیِ آن کشور جریان دارد. شورشیانِ ماچار ائتلافی از شبه نظامیان قبیلۀ نویِر و واحدهای مسلحی هستند که از ارتش ملی آن کشور جدا شده اند.
کارشناسان معتقدند که اگر طرفهای درگیر در این جنگ به توافقی برای آتشبس و مذاکره نرسند، سودان جنوبی، که خود نتیجۀ تجزیۀ کشوری بزرگتر بود، ناگزیر تجزیه خواهد شد. بعضی از کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که دولتسازیهای مدرن در قارۀ افریقا بیفایده است، زیرا دیر یا زود به جنگ و خونریزی میانجامند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید