دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

رویکرد ترامپ علیه ایران فضای غبارآلود سرمایه‌گذاری خارجی در اقتصاد ایران را غبار آلوده تر می‌کند

نتشر شده در:

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز جمعه، ١۳ اکتبر ضمن اعلام رویکرد فراگیر آمریکا در باره ایران، پایبندی ایران به توافق اتمی را تأیید نکرد. ترامپ با عدم تأیید پایبندی ایران به توافق اتمی در واقع توپ را به زمین کنگره انداخته است. از نقطه نظر قوانین داخلی آمریکا کنگره ۶۰ روز فرصت دارد تا درباره بازگشت یا عدم بازگشت تحریم‌ها تصمیم‌گیری کند. عدم تأیید برجام توسط کنگره، با بازگشت تحریم های اتمی آمریکا علیه ایران همراه خواهد بود و منجر به خروج آمریکا از توافق اتمی و برجام می شود. رویکرد ترامپ چه در داخل آمریکا و چه در اکثریت کشورهای جهان، خصوصاً کشورهای اروپایی، چین و روسیه با واکنش های منفی روبرو شده است. اقدام ترامپ، همچنانکه بلومبرگ پس از سخنان روز جمعه وی نوشت، فضای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران را غبار آلود کرده است. صدها شرکت بزرگ و کوچک خصوصاً اروپایی و آسیایی طی نزدیک به دو سال که از اجرایی شدن توافق اتمی می گذرد به بازار ایران وارد شده و تا کنون در زمینه های مختلف سرمایه گذاری های قابل توجهی نیز کرده اند. به طور مثال شرکت های خودرو ساز فرانسوی پژو-سیتروئن، رنو، غول نفتی فرانسوی توتال و شرکت فرانسوی اروپایی ایرباس میلیاردها دلار در ایران قرارداد امضا کرده اند و طرح های توسعه فراوانی را در ارتباط با بازار ایران طرح ریزی کرده اند.

روند سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
روند سرمایه‌گذاری خارجی در ایران DR
تبلیغ بازرگانی

این مجله اقتصادی تأثیرات رویکرد جدید آمریکا در باره توافق اتمی و تأثیرات احتمالی این رویکرد بر اقتصاد ایران را بررسی می کند. اردوان امیراصلانی حقوقدان و عضو کانون و کلای پاریس میهمان این مجله اقتصادی است.

همانگونه که در مقدمه اشاره شد، دونالد ترامپ، روز جمعه اعلام کرد که پایبندی ایران به توافق اتمی و برجام را تایید نمی کند. آنچه در اقدام ترامپ حائز اهمیت است، آنست که وی گفته که در صورتی که کنگره و متحدان آمریکا اقدامی برای مرتفع کردن نگرانی های وی در زمینه توافق هسته ای صورت ندهند، از برجام خارج خواهد شد. ترامپ خواهان تغییر در مفاد توافق اتمی وین، حذف زمان تعیین شده برای غنی سازی و کنترل بسیار شدید از تمامی سایت های ایران، از جمله سایت های نظامی است. تأکید دونالد ترامپ که به هر ترتیبی خواستار تغییر و یا بازگشت تحریم های آمریکا است ، فضای غبار آلود سرمایه گذاری در ایران را غبار آلوده تر کرده است. رویکرد ترامپ آیا می تواند فضای عدم ثبات و قطعیت سرمایه گذاری را برای شرکت های خارجی برای ورود به بازار ایران ایجاد کند؟ این فضا می تواند تردیدها برای شرکت هایی نظیر رنو، پژو-سیتروئن ، ایرباس و بسیاری دیگر از شرکت های اروپایی و آسیایی که با ایران وارد معامله شده اند و همچنین شرکت های دیگری که تاکنون وارد این کشور نشده اند، ولی طرح ورود به بازار ایران را دارند، افزایش دهد؟

رابرت اینهورن، تحلیلگر موسسه بروکینگز در واشینگتن گفته که هرچند ترامپ ترجیح داده مستقیما از توافق هسته ای خارج نشود و این کار را به عهده کنگره بگذارد، اما ایجاد تردیدهای جدید در مورد سرنوشت برجام قراردادهای منعقده میان ایران با شرکت های اروپایی و آسیایی در صنایعی نظیر حمل و نقل، نفت و گاز و انرژی های تجدیدپذیر را تهدید می کند.

اقدام ترامپ همچنین موجب تضعیف حمایت ها از برجام در ایران خواهد شد. جناح اقتدارگرا در ایران پیش از این نیز گفته بود که ایران به اندازه کافی از منافع وعده داده شده برجام منتفع نشده است.

در چنین شرایطی دولت حسن روحانی و جناح دولت همه امیدهای خود را به حمایت و پشتیبانی اروپائیان بسته اند.

اتحادیه اروپا و خصوصاً کشورهای بزرگ حاضر در مذاکرات اتمی وین، یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان از این توافق حمایت می کنند.

امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه یکشنبه شب گذشته در نخستین مصاحبه خود در الیزه به رویکرد جدید دونالد ترامپ در باره ایران اشاره کرد و از توافق اتمی و برجام دفاع کرد:

"دونالد ترامپ می خواهد سخت گیری ها در باره ایران را افزایش دهد. به او گفتم که به نظر من، این روش بدی است. در این رابطه باید به کره شمالی نگاه کرد. ما راه مذاکره با این کشور را کنار گذاشتیم، نتیجه آن شد که پس از چندین سال بیدار شدیم ، کشوری را در برابر خود یافتیم که در حال مبدل شدن به یک قدرت اتمی است.

در مورد ایران، از سال ۲۰١۵ چهارچوب و فرآیندی وجود دارد که اجازه می دهد تا فعالیت های اتمی این کشور تحت کنترل قرار بگیرد.

من خواهان حفظ توافق اتمی با ایران هستم. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران متعهد و پایبند با این توافق است. اروپا و دیگر کشورهای مذاکره کننده نیز خواستار حفظ این توافق بوده و بدان پایبند هستند. در چنین شرایطی ما بهتر می توانیم اوضاع را کنترل کنیم. هدف اصلی من در این رابطه ایجاد امنیت برای شهروندان است. در موارد دیگر، مانند برنامه موشکی و نقش ایران در منطقه ما می توانیم خواست های خود را به ایران اعلام کنیم."

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در آخرین مصابه خود، پس از سخنان ترامپ در پاسخ به این پرسش که اروپا تا کجا مقاومت می کند اظهار کرد: اروپایی ها فعلا زیاده‌خواهی‌های آمریکا را نپذیرفتند و آنها باید برای خود تصمیم بگیرند که منافعشان در کجاست.

ظریف گفت که اروپایی ها در صحنه بین الملل هیچ کدام ابرقدرت نیستند اما کشورهای موثری هستند که روش دیگری را برای پیگیری منافعشان دنبال می کنند و برای آنها دیپلماسی مهم تر از آن چیزی است که برای آمریکا وجود دارد، ضمن آن که اروپایی ها به منطقه ما نزدیک ترند و دغدغه امنیتی دارند که در این منطقه آشوب جدید ایجاد نشود. بنابراین اروپایی ها علاوه بر منافع اقتصادی‌شان در روابط با ایران ، منافع سیاسی و امنیتی و حیثیتی نیز در تداوم برجام دارند.

در صورتیکه کشورهای اروپایی، چین و روسیه که کشورهای دیگر مذاکره کننده توافق اتمی ایران بوده اند، از اقدام آقای ترامپ و رویکرد کنگره آمریکا حمایت نکنند، آیا شرکت های موجود در این کشورها می توانند بدون هراس و واهمه از مجازات های آمریکا در بازار ایران حضور پیدا کنند؟

اردوان امیراصلانی می گوید:

کلیه کشورهای دنیا به جز عربستان سعودی و اسرائیل رویکرد جدید ترامپ در باره توافق اتمی با ایران را محکوم کردند. اما نباید فراموش کرد که آمریکا در صحنه اقتصادی قدرت و ارزش منحصر به فردی در جهان دارد. تا زمانی که پایبندی ایران به توافق اتمی مورد تأیید آمریکا بود، هیچ بانک درجه اول اروپایی و آسیایی تمایلی به سرمایه گذاری و تأمین منابع مالی در ایران نداشت، حالا که آمریکا پایبندی ایران به توافق اتمی را تأیید نمی کند، سرمایه گذاری خارجی و تأمین منابع مالی مور نیاز اقتصاد ایران در وضعیت به مراتب بدتری نسبت به گذشته قرار خواهد گرفت.

وی می گوید: انتخاب شرکت ها در باره تعامل با ایران متأسفانه جنبه حقوقی ندارد ، بلکه جنبه کاملاً واقع گرایانه و اقتصادی دارد.

شرکت های بزرگ جهان وقتی به بازار آمریکا نگاه می کنند، یک بازار ١۹ هزار میلیارد دلاری را در برابر خود می بینند. بازاری که دهها برابر بازار ایران است که با فرض بسیار خوش بینانه از ۴۰۰ میلیارد دلار تجاوز نمی کند.

افزون براین موضوع، آمریکا توانسته قوانین داخلی خود را به قوانین بین المللی تبدیل کند.

در چنین شرایطی، شرکت های بزرگ و بانک های درجه یک اروپایی و آسیایی از این موضوع واهمه دارند که در صورت ورود به بازار ایران آمریکا تعامل های دلاری با آنها را ممنوع کند، لذا جرئت نمی کنند که در بازار ایران حضور داشته باشند.

در واقع در این رابطه، دعوای اقتصادی اهمیت بیشتری نسبت به دعوای حقوق پیدا می کند.

اتحادیه اروپا، روسیه و چین با وجودیکه رویکرد اخیر ترامپ را محکوم می کنند؛ اما هیچ راه حل حقوقی محکمی که بتواند از منافع شرکت های این کشورها که تمایل به کار در ایران دارند، دفاع کنند.

البته چهارچوب های قراردادهای اتحادیه اروپا و پیمان اروپا به آنها اجازه می دهد که این کشورها قوانینی را وضع کنند که با تکیه بر آن، شرکت های اروپایی بتوانند از دستورات و قوانین آمریکا در این زمینه اطاعت نکنند.. اما این امکانات تا کنون رخ نداده است و با توجه به وابستگی هایی که میان آمریکا و اروپا وجود دارد، نمیتوان نسبت به اجرایی شدن چنین تصمیماتی از سوی اروپا خوش بین بود...

برای شنیدن گفتگوی ما با اردوان امیر اصلانی و نسخه کامل صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.