استان جداییطلبِ دوُنِتْسْک در قرن هفدهم بخشی از سرزمین «قزّاقهای دُن» بود که در کرانههای میانه و پایین رود دُن میزیستند. این استان در دوم ژوئیۀ ۱۹۳۲ در خاک کشور «جمهوریِ سوسیالیستیِ شورویِ اوکراین» که یکی از ۱۵ جمهوریِ تشکیل دهندۀ اتحاد جماهیر شوروی بود، شکل گرفت و به افتخار استالین «استانِ استالینو» نامیده شد. در نوامبر سال ۱۹۶۱ در گرماگرم «استالین زدایی» نام استان و پایتختِ آن را به « دوُنِتْسْک» تغییر دادند. شورشیانِ دوُنِتْسْک کنترل استان را در هفتم آوریل ۲۰۱۴، سه هفته پس از رفراندوم کریمه به دست گرفتند و در ۱۱ ماه می آن سال رفراندوم برگزار کردند و خواهان پیوستن به روسیه شدند، اما فدراسیون روسیه جمهوریِ خودخواندۀ آنان را به رسمیت نشناخت.
جمعۀ گذشته ٣١ اوت برابر با ٩ شهریور ۱۳۹۷ الکساندر زاخارچِنکو، رهبر شورشیانِ استانِ دوُنِتْسْک در جنوب شرقیِ اوکراین، در انفجاری در شهر دوُنِتْسْک، پایتخت آن استان، کشته شد. شورشیانِ دوُنِتْسْک در هفتم آوریل ۲۰۱۴ با پشتیبانیِ نظامیِ روسیه ساختمانهای دولتی را در چندین شهر به تصرف خود درآوردند، کنترل استان را به دست گرفتند و آن را «جمهوری خلق دوُنِتْسْک» نامیدند. سپس خواهانِ پیوستنِ آن به «فدراسیونِ روسیه» شدند. در رفراندومی که در ۱۱ ماه می ۲۰۱۴ برای تعیین سرنوشت آن برگزار شد در حدود ۹۰ درصد رأی دهندگان به استقلالِ آن جمهوریِ خودخوانده رأی دادند. از ۲۱ ژانویۀ ۲۰۱۵ بر استانِ دوُنِتْسْک به ویژه پایتختِ آن، شورشیان فرمان میرانند.
استان دوُنِتْسْک با ۴٫۵ میلیون جمعیت پرجمعیتترین استانِ اوکراین است. درواقع، ۱۰ درصدِ جمعیت اوکراین در این استانِ صنعتی زندگی میکنند. در حالی که مساحت آن ۴٫۴ درصد مساحت کل کشور است. برپایۀ آمارگیری سال ۲۰۰۱ زبان مادری تنها ۱/۴ جمعیتِ آن اوکراینی است. ۳/۴ جمعیتِ استان به روسی سخن میگویند. حال آنکه ۵۷ درصد مردمِ آن اصل اوکراینی دارند و تنها ۳۷ درصد روستبار اند. ۵ درصد جمعیت استان نیز از تیرههای دیگر از جمله بلغار و تاتار و یونانی اند.
استان دوُنِتْسْک در دوم ژوئیۀ ۱۹۳۲ در خاک کشور «جمهوریِ سوسیالیستیِ شورویِ اوکراین» که یکی از ۱۵ جمهوریِ تشکیل دهندۀ اتحاد جماهیر شوروی بود، شکل گرفت و به افتخار استالین «استانِ استالینو» نامیده شد. پایتخت آن، شهر کنونیِ دوُنِتْسْک، از سال ۱۹۲۴ استالینو نام داشت. در نوامبر سال ۱۹۶۱ در گرماگرم «استالین زدایی» که دربرگیرندۀ یک رشته اصلاحات سیاسی در اتحاد شوروی بود، نام استان و پایتختِ آن را به « دوُنِتْسْک» تغییر دادند. این استان در قرن هفدهم بخشی از سرزمینِ «قزّاقهای دُن» بود که در کرانههای میانه و پایین رود دُن میزیستند. قزّاقهای دُن قدرت نظامیِ مهمی به شمار میرفتند و از همینرو در شکلگیریِ امپراتوریِ روسیه نقش بزرگی ایفا کردند.
کشف نخستین معادن ذغال سنگ در سال ۱۸۲۰ میلادی در آن استان چرخشگاهی در تاریخِ آن بود. درواقع، تاریخ شهر کنونی دوُنِتْسْک در سال ۱۸۶۹، نیم قرن پس از کشف ذغال سنگ آغاز شد. در آن سال تاجر و مهندس وِلزی به نام «جان جیمز هیوز» امتیاز استخراج معادن ذغال سنگِ را در پیرامونِ یکی از روستاهای قزّاقنشین به دست آورد. آن روستا را به افتخار او و به نام وی «یوزُوْکا» نامیدند که همان «هیوزُوْکا»ست. یوزُوْکا رفته رفته در پرتو صنعت ذغال سنگ توسعه یافت و شهر کنونی دوُنِتْسْک، که تا سال ۱۹۲۴ یوزُوْکا و پس از آن تا ۱۹۶۱ استالینو نام داشت، شکل گرفت.
در آغاز قرن بیستم پیش از آنکه انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روی دهد، کارخانههای بزرگی در شاخههای گوناگونِ صنعت ذغال سنگ در یوزُوْکا ساخته شد. در جنگ جهانی دوم هنگامی که ارتش آلمان برای درهم شکستنِ ارتش سرخ پیش میتاخت، هرچند واحدهای دفاعی در آن استان تشکیل شده بود، کارخانههای استان را در اوایل اکتبر ۱۹۴۱ جا به جا کردند. در ۲۰ اکتبر نیروهای آلمانی و ایتالیایی استان و شهر استالینو را اشغال کردند. آلمانیها شهر را دوباره یوزُوْکا نامیدند و نامهای کمونیستیِ خیابانها را تغییر دادند و با همکاری عدهای از ساکنان شهر شروع به انتشار روزنامهای به زبان روسی کردند. گِتویی نیز برای زندانی کردنِ نزدیک به ۵ هزار یهودی در آنجا ساختند، اما سپس در ۳۰ آوریل ۱۹۴۲ آن را از میان بردند. اردوگاهی نیز برای زندانی کردن نزدیک به ۲۵ هزار اسیر جنگی ساختند که بسیاری از آنان در همان حوالی به خاک سپرده شدهاند. در سال ۱۹۶۵ بر ویرانههای آن اردوگاه یادمانی برای جانباختگان برپا کردند.
نبرد برای آزادسازی شهر در ۷ سپتامبر ۱۹۴۳ آغاز شد و یک روز بعد به نتیجه رسید. جمعیت شهر که پیش از جنگ نیم میلیون نفر بود در سپتامبر ۱۹۴۳ به ۱۷۵ هزار نفر رسیده بود. بسیاری از مردم یا گریخته بودند و یا کشته شده بودند. به آنان که در نبرد برای آزادی سرزمینشان شرکت کرده بودند، عنوانِ «قهرمان اتحاد شوروی»، بالاترین نشان اتحاد جماهیر شوروی، را دادند. در سال ۱۹۴۵ کارخانهها را به شهر استالینو بازگرداندند.
در سال ۲۰۰۴ هنگامی که «انقلاب نارنجی» در اوکراین به راه افتاد و در کییف، پایتخت کشور، تظاهرات، راهپیماییها، اعتصابها و تحصنها برپا شد، شهر دوُنِتْسْک به کانون اصلی تظاهرات برضد انقلاب نارنجی تبدیل شد. در پی انقلاب ۲۰۱۴ اوکراین که در ۱۸ فوریۀ آن سال روی داد و به برکناری دولتِ هوادار روسیه و تشکیل دولت جدید انجامید، ارتش روسیه به شبه جزیرۀ کریمه، در جنوب اوکراین، تاخت و نیروهایِ روس به بهانۀ حفظ امنیت شهروندان روسی ساختمانهای دولتی، فرودگاهها و پایگاههای نظامی را اشغال کردند. در رفراندومی که در ۱۶ مارس ۲۰۱۴ برگزار شد نزدیک به ۹۷ درصد رأی دهندگان به جداییِ شبه جزیرۀ کریمه از اوکراین و پیوستن آن به فدراسیون روسیه رأی دادند. قدرتهای بزرگ غربی از جمله آمریکا خواهان پایان دادن به اشغال نظامیِ کریمهاند.
شورشیانِ دوُنِتْسْک کنترل استان را در هفتم آوریل ۲۰۱۴، سه هفته پس از رفراندوم کریمه به دست گرفتند و در ۱۱ ماه می آن سال رفراندوم برگزار کردند و خواهان پیوستن به روسیه شدند، اما فدراسیون روسیه جمهوریِ خودخواندۀ آنان را به رسمیت نشناخت. در ۱۷ ماه می دادستان کل اوکراین «جمهوری خلق دوُنِتْسْک» را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داد و بدینسان، دولت اوکراین راه هرگونه مذاکرهای را با شورشیان بر خود بست. محاصرۀ نظامی استان در ۱۰ ژوئیۀ آن سال آغاز شد. در ۱۳ ژوئیه به مناسبت دویست و پنجاهمین سالگرد تشکیل «نُوارُسیا»، سرزمینی در جنوب روسیه و یکی از سرزمینهای اصلیِ امپراتوری روسیه، کنسرت و میتینگِ بزرگی در میدان لنینِ شهر دوُنِتْسْک برگزار شد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید