اقتصاد کشورهای برگزارکنندۀ جام جهانی فوتبال و برندۀ جام بدون شک تحت تأثیر این رویدادها قرار میگیرند اما همۀ بررسیها به این نتیجه رسیدهاند که پیامدهای مثبت اقتصادی فقط در کوتاه مدت و حداکثر تا سه ماه بعد از بازیها دیده میشود. در عوض، به نظر میرسد که بازار مواد مخدر و مشروبات الکلی برندگان بزرگ این رویداد ورزشی باشند.
آیا فوتبال بر رشد اقتصادی اثر میگذارد؟ آیا نوسانات بازار بورس با برگزاری جام جهانی ارتباطی دارد؟
طی یک ماه اخیر، تعداد بسیار زیادی مقالۀ تحقیقی در بارۀ تأثیر جام جهانی فوتبال ٢٠١٤ بر اقتصاد برزیل و جهان منتشر شده است.
علاوه بر مراجع علمی و دانشگاهی، تحقیقات متعدد به سفارش بانکها، شرکتهای بیمه و سایر مؤسسات بزرگ سرمایهگذاری انجام شده است. برخی، زمینۀ اقتصادی برزیل را قبل از شروع مسابقات و با هدف شناسایی بازارهای مقطعی مورد بررسی قرار دادهاند. بعضی مؤسسات علمی هم حداقل از چهل سال پیش تأثیر متقابل مسابقات و اقتصاد را دنبال میکنند. بسیاری از شرکتهای بزرگ مسابقات جام جهانی را فرصت خوبی دانستهاند برای پیشبینی بازار و داد و ستد بینالمللی که میتواند دو سال دیگر، به مناسبت برگزاری بازیهای المپیک تابستانی در همین برزیل شکل بگیرد.
به همین دلیل، از ارقام و شاخصهای اقتصاد کلان گرفته تا آمار مصرف چیپس و آبجو، دادهها پیرامون جام جهانی فوتبال فراوان است و گاه متناقض.
به عنوان مثال همۀ پیشبینیها با اطمینان میگویند که مسابقات به طور کلی فعالیت سه حوزۀ مواد خوراکی، مسکن و ساختمان و بالاخره تبلیغات (پیامهای بازرگانی) را تشدید خواهد کرد و امکان سوددهی را در این عرصهها بالا خواهد برد. اما در حوزۀ مواد خوراکی و بخصوص نوشابه، پژوهشهای شرکت بزرگ هلندی Nielsen نشان میدهد که همزمان با بازیهای جام جهانی، مصرف بستنی، چیپس و محصولات مشابه از قبیل پفک و بالاخره آبجو افزایش جدی خواهد داشت.
شرکت هلندی که در بازاریابی و به ویژه بازار رسانهها تخصص دارد، تأکید میکند که افزایش مصرف نوشابه، تقریباً فقط به نفع آبجو و نوشابههای غیرالکلی گازدار تمام میشود.
مشروبات الکلی: برندۀ واقعی حتی در قطر
در مقابل، نشریۀ علمی British Medical Journal با قاطعیت مینویسد: "برندۀ واقعی جام جهانی، صنایع مشروبهای الکلی است". در مقالهای که این نشریۀ بریتانیایی حدود یک هفته قبل از آغاز مسابقات برزیل منتشر کرد، آمده است "الکل جزیی از فرهنگ دنیای فوتبال شده است".
این مقاله یادآوری میکند که بر اساس قوانین برزیل، مصرف الکل هنگام تماشای مسابقه در ورزشگاه ممنوع است اما شرکتهای بزرگ تولیدکننده با اعمال فشار بر دولت، سرانجام راه مشروبهای الکلی را به جایگاه تماشاگران گشودند.
در این میان، فدراسیون جهانی فوتبال که باید به فکر درآمدهای خود باشد، حساب این نوع بازارها را به دقت نگاه میدارد. برای جام جهانی هشت سال دیگر -٢٠٢٢- که باید در کشور مسلمان قطر برگزار شود، "فیفا" از همین حالا با دولت دوحه قرار گذاشته که فروش مشروب الکلی باید برای تماشاگران فوتبال آزاد باشد. دولت اسلامی قطر، مدافع همیشگی جنبشهای اسلامگرا، این پیشنهاد یا شرط فیفا را پذیرفته است.
برزیل، بزرگترین مصرفکنندۀ کوکائین
اگر در مورد میزان فروش مشروب الکلی نظرهای متفاوت هست، در عوض، در مورد مواد مخدر، همه یکصدا میگویند که برگزاری جام جهانی فوتبال برزیل، بزرگترین فرصت اقتصادی برای کارتلهای قاچاق بینالمللی است.
مدتی قبل از شروع جام جهانی فوتبال ٢٠١٤، کارشناسان پیشبینی کردند که طی یک ماه برگزاری مسابقات، مقدار بیسابقهای کوکائین و دیگر مواد توزیع و مصرف خواهد شد.
حدود دو هفته قبل، رئیس سازمان مبارزه با مواد مخدر کشور پرو گفته بود: "با نزدیک شدن مسابقات، فعالیت فشردۀ قاچاقچیها ناگهان شدت گرفته"...
برزیل دومین مصرفکنندۀ کوکائین دنیاست اما کارشناسان انتظار دارند که طی دورۀ مسابقات، برزیل از ایالات متحد آمریکا جلو بزند و مقام نخست را کسب کند.
یک "بار" ٣٠٠ کیلویی کوکائین که در پرو حدود ٣٠٠ هزار دلار ارزش دارد، با رسیدن به شهر ریو در برزیل، حدود سه میلیون دلار فروش خواهد رفت.
فقط برزیل نیست. سازمانهای ناظر بر مصرف مواد مخدر همگی تأکید میکنند که در تمام دنیا، مسابقات ورزشی مثل فوتبال یا بوکس که معمولاً با یک دوره هیجانزدگی گروهی همراه است، مصرف مواد مخدر را ناگهان افزایش میدهد.
فوتبال و اقتصاد کلان
در مقیاس اقتصاد کلان، با این که تعداد مطالعات بسیار زیاد است، اما نتیجهگیریها با تردید و عدم قطعیت ابراز میشوند. به هر حال اکثر بررسیها، تأثیرات اقتصادی جام جهانی را هر چه باشد، در کوتاهمدت معتبر میدانند.
شرکت بیمۀ فرانسوی Euler-Hermes در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده که نه جام جهانی فوتبال ٢٠١٤و نه بازیهای المپیک ٢٠١٦، هیچکدام بر پویایی اقتصاد برزیل نخواهد افزود. در واقع کارشناسان این شرکت معتقدند که همۀ این بازیها بیش از آن که به رشد اقتصادی برزیل کمک کند، تورمزا خواهد بود. حداکثر افزایش تولید ناخالص ملی که میتوان از جام جهانی انتظار داشت حدود 0.1 درصد است در حالی که تورم در برزیل میتواند به 6.3 درصد برسد.
بانک معروف "گلدمن ساکس"، مطالعات خود را به طور کلی و فراتر از برزیل انجام داده و با مقایسۀ نوسانات شاخصهای کلان طی چهل سال اخیر، از جمله به این نتیجه رسیده که کشور برگزارکنندۀ جام جهانی فوتبال به طور متوسط و طی سه ماه بعد از برگزاری، شاهد حدود سه درصد رشد است. اما این تآثیر مثبت خیلی زود خنثی میشود و پس از دورۀ سه ماهه، کشور برگزارکننده حتی میتواند منتظر پیامدهای منفی (مثل تورم غیرعادی) باشد.
اما وضعیت کشور برندۀ جام جهانی فرق میکند. اقتصاد همۀ کشورهای برنده، مثل اسپانیا یا فرانسه، بلافاصله پس از پیروزی، در بازار بورس جهانی درخشید.
با اینحال هیچ یک از مطالعات موجود قادر نیست که پیامدهای هزینههای سنگین و سرمایهگذاری کشورهای برگزارکننده را در دراز مدت نشان دهد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید