دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

ابعاد اقتصادی و تکنولوژیک صنایع موشکی ایران

نتشر شده در:

صنایع و برنامه موشکی جمهوری اسلامی و تواتمندی نظامی و دفاعی این کشور این روزها یکی از موارد مهم مورد بحث برای آمریکا و متحدان منطقه ای آمریکا از جمله اسرائیل و عربستان سعودی شده است. آمریکا ضمن اعمال تحریم های یکجانبه علیه برنامه موشکی ایران، تلاش می کند که این موضوع را به توافق هسته ای ایران پیوند بزند و زمینه های اقدامات بسیار وسیع تر علیه ایران را تدارک ببیند. این درحالی است که ایران ضمن پایبندی به توافق اتمی وین اعلام کرده است که دفاع ملی ایران، از جمله برنامه موشکی این کشور خط قرمز نظام است و تحت هیچ شرایطی برای تعدیل آن مذاکره و تعامل نخواهد کرد. ایران هر ساله در حدود ۵ درصد از بودجه عمومی خود را به به افزایش توان دفاعی خود اختصاص می دهد.کل بودجه رسمی پنج نهاد نظامی ایران امسال بیش از ۴۴ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. این بودجه با نرخ دلار بانک مرکزی، در حدود ۱۳ میلیارد و پانصد میلیون دلار است. صنایع موشکی وبازدارندگی ایران حداقل بین ١۰ تا ١۵ درصد این بودجه را به خود اختصاص می دهد.

موشک بالستیک سجیل
موشک بالستیک سجیل JAM-E-JAM
تبلیغ بازرگانی

این مجله اقتصادی به موضوع صنایع موشکی ایران اختصاص دارد. آقای حسین آریَن، کارشناس نظامی مقیم کشور بریتانیا میهمان این مجله اقتصادی است.

در ماه اوت سال۲۰١۷ انستیتوی تحقیقات نظامی نیروی هوایی آمریکا موسوم به "میچِل" گزارشی را در باره ظرفیت رادار گریزی و مخفی ماندن هواپیماهای جنگی آمریکا در شرایط کنونی و در آینده منتشر کرد. این گزارش برای بررسی توان و ظرفیت رادار گریزی جنگنده ها و بمب افکن های آمریکایی، بر روی توان بازدارندگی کشورهایی که از سوی آمریکا به عنوان کشورهای دشمن تلقی می شوند، خصوصاً ایران کار کرده است.

گزارش ها نشان می دهند که ایران به طور بسیار فشرده و گسترده‌ای بر روی توان بازدارندگی- رادار و موشکی، خود کار می کند. در سال های اخیر توان موشکی ایران و قدرت بازدارندگی این کشور پبشرفت های قابل توجهی کرده است. برخی گزارش ها از همکاری های نزدیک میان چین و ایران در این باره حکایت دارند.

پیشرفت درصنایع موشکی، یکی از مهم‏ترین محورهای راهبرد نظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات است. در فقدان یک نیروی هوایی مدرن، ایران از سال های ۲۰۰۰ میلادی در توسعه صنایع موشکی خود کار کرده است. صنایع موشکی ایران از سال ۲۰۰۳ میلادی و پس از حمله آمریکا به عراق به لحاظ تهدیدی که حضور آمریکا در همسایگی ایران ایجاد کرده بود، شتاب گرفته است. صنایع موشکی ایران درسال های تحریم، یعنی سال های ۲۰١١ تا ۲۰١۵ و به رغم تمامی محدودیت ها از جمله تحریم های گسترده، جهش بزرگی داشته است. تولید انواع موشک ها، کوچک و بزرگ، موشک های بالیستیک با بردهای متوسط و بلند در ظاهر امر از توان گسترده بازدارندگی و موشکی ایران حکایت دارد.

ایران در زمینه صنایع موشکی و دفاع هوایی عمدتاً از تکنولوژی های روسیه و چین در این زمینه بهره مند شده است. به گفته مسئولان نظامی ایران، اکثریت موشک‌های ایرانی در سازمان صنایع هوا- فضای وزارت دفاع و سازمان هوا –فضای سپاه پاسدران طرح یزی و تولید شده است. این درحالی است که منابع خارجی تکنولوژی روسی و چینی و همکاری های این دوکشور را عامل اصلی توسعه برنامه موشکی و راداری ایران توصیف کرده اند.

با توجه به محوریت برنامه موشکی در دکترین دفاعی ایران ، آنچه مسلم است این کشور بودجه نسبتا زیادی را برای توسعه صنایع موشکی و بازدارندگی خود تخصیص می دهد. با توجه به این نکته که بودجه‌های نظامی ایران، بخش‌های محرمانه و غیر شفافی هم دارد، دانستن ابعاد بودجه ای که ایران برای صنایع موشکی خود خرج می کند دشوار است.

برای شنیدن گفتگوی ما با حسین آریَن، کارشناس نظامی مقیم بریتانیا و همچنین نسخه کامل صوتی این نجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

انواع موشک های ایرانی با توجه به اطلاعات منتشر شده درسایت های نزدیک به مواضع سپاه پاسدران به شرح زیر است:

موشک سجیل:

این موشک دوربرد بالستیک برد عملیاتی نزدیک به ۲۰۰۰ کیلومتر دارد. از ویژگیهای منحصربفرد آن دقت بالا در اصابت به اهداف تعیین شده، زمان بسیار کوتاه آماده سازی و عملیاتی شدن سامانه پرتاب، زمان بسیار کوتاه انتقال سایت پرتاب دیسک پس از شلیک،قابلیت لانچر متحرک است. سجیل اولین موشک دوربرد سوخت جامد ایران است که برخی آن را برترین موشک بالستک ایرانی می دانند. به دلیل شتاب بسیار بالای سجیل امکان ردگیری آن برای دشمن در فازهای اولیه پرتاب بسیار کم است.

موشک خلیج فارس:

موشک هوشمند و بالستیک "خلیج فارس " یک موشک مافوق صوت و کشتی‌زن بوده و تفاوت آن با موشک‌های قبلی این است که دیگر موشک‌ها عمدتاً با سرعتی زیر صوت و به صورت کروز عمل می‌کردند اما "خلیج فارس " با سرعتی مافوق صوت و به صورت بالستیک از سطح زمین شلیک شده و به صورت عمودی از ارتفاع بالا می‌تواند ناو ها و یا شناور های دشمن را مورد هدف قرار دهد. برد عملیاتی این موشک ۳۰۰ کیلومتر است.

موشک های شهاب

خانواده موشک‌های شهاب (شهاب١، ۲ ،۳ و . . . ) را باید معروف ترین موشک های ایرانی در دنیا دانست. این موشک‌ها در انواع میان برد و دوربرد ساخته شده اند.

موشک بالستیک دوربرد شهاب ۵

موشک دوربرد شهاب ۵ یکی از موشک های بسیار پیشرفته با برد حداکثری می باشد که اطلاعات کمی درباره این موشک منتشر شده است.

موشک بالستیک دوربرد شهاب ۴

موشک شهاب ۴ با برد بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر، یک موشک ساخت ایران است که در برنامه موشک‌های بالستیک دوربرد ایران قرار دارد. این موشک نخستین موشک ایرانی است که برای حمل ماهواره و قرار دادن آن در مدار طراحی شده‌است. تغییرات روی موشک شهاب ۴ منجر به ساخت موشک فضایی ایرانی که کاوشگر ۱ نام دارد، شده است.

موشک بالستیک میان برد شهاب۳

شهاب ۳ یکی از بهترین موشک های بالستیک میان‌برد با سوخت مایع است. موشک شهاب ۳ اولین موشک بالستیک میان برد ایران است. مدل اول این موشک که با نام شهاب - آ۳ شناخته می شود بردی برابر ١۳۰۰ کیلومتر را داراست. مدل بعدی این موشک که با نام شهاب - ب۳ شناخته می شود از کلاهکی سنگین تر بهره می گیرد و توانایی هدف قرار دادن اهدافی در ۲۰۰۰ کیلومتری را دارد. نوع آخر این موشک شهاب - دی ۳ نامیده می شود که بردی بین ۲۲۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتر دارد.

موشک فاتح ١١۰:

موشک Fateh-١١۰ یا NP-١١۰ یک موشک بالستیک استراتژیک با برد کوتاه است.این موشک از یک موتور تک مرحله ای که با سوخت جامد کار می کند بهره می برد,فاتح ١١۰موشکی سطح به سطح است که با استفاده از سوخت جامد توانایی هدف قرار دادن اهدافی در ۲۰۰کیلومتری را داراست. فاتح ١١۰ یکی از طرحهایی است که در صنایع هوا و فضای ایران برای ساخت موشک های سوخت جامد و مایع دنبال میشود.

در سال ۸۹ نسخه‌ی بعدی این موشک آزمایش شد. این نسخه که به نسل سوم فاتح ۱۱۰ معروف است دارای برد ۳۰۰ کیلومتر، دقت بیشتر و توانایی نگهداری در مناطق مختلف ایران بود.

ابعاد موشک فاتح ۱۱۰ با موشک زلزال ۲ یکی است. اما علاوه بر ۴ بالک ثابت زلزال، ۴ بالک مثلثی شکل ثابت در انتهای موشک و ۴ بالک متحرک در سر آن دارد که مسئولیت تغییر جهت و هدایت موشک را بر عهده دارند.

نسخه‌های موشک فاتح ۱۱۰ عبارتند از فاتح ۱۱۰ نسل ١با برد ۲۰۰ کیلومتر، فاتح۱۱۰ نسل ۲ با برد ۲۵۰ کیلومتر، فاتح ۱۱۰نسل ۳ با برد ۳۰۰ کیلومتر و فاتح۱۱۰نسل۴ با برد بیش از ۳۰۰ و قابلیت نقطه زنی.

موشک قدر:

موشک قدر ۱۱۰ یکی دیگر از موشک‌های ایران است که از لحاظ سرعت جز سریع‌ترین موشک‌های دنیاست و قادر است بر بسیاری از رادارها و موشک‌های ضد موشک فائق آید. برخی منابع به برد ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتری این موشک اشاره کرده‌اند.

قدر-۱۱۰ بهبود یافته موشک معروف ایرانی شهاب ۳ است.این موشک بر خلاف شهاب ۳ از موتوری ۲ مرحله ای بهره می جوید که توانایی رسیدن به بردی ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتر را برای آن فراهم می اورد.اعتقاد بر این است که موتور اول این موشک سوخت مایع و موتور دوم این موشک از سوخت جامد بهره می برد.

منابع غربی موشک قدر را به یک موشک چینی با نام M-١۸ارتباط داده و قدر-۱۱۰ را نوع ارتقا داده شده این موشک چینی معرفی کرده و اعلام داشته موشک های شاهین پاکستان هم در زمره این گروه از موشک ها قرار می گیرند.

موشک قدر-۱۱۰ قابلیت مانور بهتری را نسبت به شهاب ۳ دارا می باشد و زمان آماده سازی آن برای شلیک نسبت به نسخه های اولیه شهاب ۳ پایین تر بوده و در حدود ۳۰دقیقه می باشد.

بسیاری از منابع غربی ساخت این موشک را تلاش مخفیانه ایران برای تولید شهاب ۴ و دستیابی به موشک هایی با برد بلندتر عنوان ساختند، اما ایران این اطلاعات را بارها تکذیب و عنوان کرده است که برنامه ای برای تولید موشک هایی با برد بیشتر از ۲۰۰۰ کیلومتر را ندارد.

موشک قیام ، موشک بالستیک بدون بال

این موشک همزمان با راه اندازی نیروگاه بوشهر آزمایش شد"قیام-١" موشکی با سوخت مایع است که از قابلیت جابجایی و متحرک بودن بهره مند است.

موشک بالستیک میان برد عاشورا

عاشورا با برد ۲۵۰۰ کیلومتر، تاج صنعت موشک ایران لقب گرفته است. اطلاعات بسیار زیادی در باره این موشک منتشر نشده است.

حوت: سریعترین اژدر رادار گریز دنیا

موشک ایرانی «حوت» یکی از سریع ترین موشک های رادارگریز آبی جهان است که معادل ۱۰۰متر در ثانیه سرعت دارد. فناوری ساخت چنین موشکی فقط در اختیار ایران و روسیه (موشک اشکوال) است. این موشک ها نهدیدی جدی برای ناوهای آمریکایی حاضر در خلیج فارس است. موشک انداز های این موشک کاملاً رادار گریز بوده و از دید رادارهای دشمن مخفی می مانند.

موشک فجر

راکت فجر ۵ با کالیبر ۳۳۳ میلی متر ساخت ایران بوده و دارای برد اعلام شده ۷۵ کیلومتر( برخی از کارشناسان نظامی برد واقعی این راکت را بیش از این می دانند که احتمالا بدلایل امنیتی این مقدار ذکر شده) می باشد.

این راکت می تواند سر جنگی ۱۷۵ کیلوگرمی که شامل ۹۰ کیلوگرم مواد منفجره شدید الانفجار ( HE ) می باشد را حمل نماید.

سامانه پدافندی صیاد

این سامانه شامل موشک های ۲ مرحله ای بوده که قابلیت استفاده بر ضد انواع هواگردها از جمله هواپیماهای بمب افکن را دارد.سامانه موشکی ضد هوایی «صیاد ۱» که پیش از این و چند سال قبل مورد رونمایی قرار گرفته و به تولید انبوه رسیده است،

پدافند موشکی صیاد ۱ با سر جنگی ۲۰۰ کیلویی، با سرعت ۱۲۰۰ متر بر ثانیه، به سمت هدف حرکت کرده و می تواند مکمل خوبی برای دیگر سیستم های پدافندی ایران همچون تور ام ۱، هاگ، اس ۲۰۰ و اف ام ۸۰ باشد.

موشک نصر

این موشک در کلاس موشک های کوتاه برد است که در حال حاضر قابلیت شلیک از ساحل و انواع شناورها را دارد و در آینده ای نزدیک امکان شلیک از بالگرد و زیردریایی نیز به قابلیت های تاکتیکی آن اضافه می شود. همینطور قادر است تا اهداف ۳ هزار تنی را منهدم کند.

موشک عصر ۶۷

موشک لیزری عصر۶۷ با سر جنگی ۵۰۰ پوندی از نوع موشکهای نیمه فعال بوده که با استفاده از پاد لیزری در مرحله پرتاب با دریافت اشعه لیزر به سمت هدف هدایت میشود. این موشک به دلیل داشتن سرجنگی بسیار قدرتمند، فیوز تاخیری، دقت هدایت و نقطه زنی می تواند برای مواضع مستحکم (بتن مسلح) و استراتژیک دشمن مورد استفاده قرار گیرد

موشک زوبین

زوبین به معنی پیکان یا گرز،موشک هوا به زمینی است که از هدایت تلویزیونی استفاده نموده و جزو سلاح های هوشنمد با دقت نقطه زنی است.

موشک خرمشهر

موشک خرمشهر که اخباری از آزمایش آن در سال گذشته، در برخی رسانه های غیررسمی منتشر شده بود با قطر بیشتر که در حدود ۱.۵ متر یا بیشتر قابل تخمین است و طولی در حد موشک شهاب-۳ یعنی در حدود ۱۵ متر در رژه روز جمعه ۳۱ شهریورما سال ۱۳۹۶ نمایش داده شده است. بنا بر اخبار اعلام شده این موشک به برد ۲۰۰۰ کیلومتر رسیده و قابلیت حمل کلاهک منفرد یا چندگانه تا ۱۸۰۰ کیلوگرم را دارد. هنوز اعلام نشده این موشک از نوع سوخت جامد یا مایع است اما در هر صورت با توجه به قطر بالاتر این موشک، یک طراحی کاملاً جدید ولی بر اساس تجربیات موفق گذشته به انجام رسیده است.

تقسیم بندی نمونه موشک های ساخت ویا مونتاژ شده در ایران:

موشک های بالستیک دوربرد = شهاب ۴، شهاب ۵، شهاب 6، سجیل، ماهواره بر سفیر و پروژه کوثر

موشک های بالستیک میان برد = شهاب 3، فجر 3، عاشورا و قدر 110

موشک های بالستیک کوتاه برد = شهاب 1، شهاب 2 و فاتح 110

موشک بالستیک ضد کشتی = خلیج فارس

راکت های توپخانه ای = صمید، تندر 69، زالزال 1، زلزال 2 و زلزال 3

موشک های زمین به هوا = محراب، شاهین، میثاق 1، میثاق 2، صیاد 1، شهاب ثاقب و مرصاد

موشک ضد هلی کوپتر = قائم

موشک های ضد تانک هدایت شونده = صاعقه، رعد، توفان، توفان 2، توفان 5، توسن و دهلاویه

موشک های ضد کشتی = نور، کوثر، قادر و ظفر

موشک کروز = نصر 1 و مسکات (در حال توسعه)

موشک بدون بال = قیام

موشک های هوا به زمین = شفق، شاهین 3، ستار و عصر 67

موشک های هوا به هوا = فاطر و سجیل

اژدرها = کوسه، یاسین و حوت

کاتیوشا = آرش، فجر 3، فجر 5، فلق 1، فلق 2، عقاب و حاسب

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.