انتقادهای شدید در آمریکا و اروپا از اعطای نوبل ادبیات به "پتر هاندکه"
اعطای جایزه ادبی نوبل سال ٢٠۱٩ به "پتر هاندکه" نویسنده پرکار و سرشناس اتریش در حوزه زبان آلمانی و مجامع ادبی مهم بالکان و آمریکا، واکنش‌های منفی شدیدی را برانگیخت. پس از رئیس جمهور و وزیر فرهنگ اتریش، تنها وزیرخارجه آلمان و وزیر فرهنگ صربستان بودند که از این موضوع استقبال کردند. هاندکه، نه به خاطر آثار ادبی خود، بلکه به خاطر موضعی که در جنگ بالکان به نفع متهمان به کشتار جمعی و جنایت علیه بشریت اتخاذ کرد از همه سو مورد انتقاد قرار گرفت و معدودی هم با این استدلال که جایزه نوبل ادبی به خاطر آفرینش‌های هنری این نویسنده و شاعر اتریشی به وی اعطا شده و ربطی به مواضع سیاسی او نداشته، به دفاع از کمیته نوبل سوئد پرداختند.
نتشر شده در:
در جهان سیاست، پس از صدراعظم و وزیر فرهنگ اتریش، سرشناس‌ترین چهره‌هائی که در آلمان در برابر اعطای نوبل ادبیات به "پتر هاندکه"* اعلام موضع کردند، "هایکو ماس" وزیرخارجه و "ولفگانگ ایشینگر" رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ بودند. وزیرخارجه آلمان از حزب سوسیال دموکرات، از اعطای جایزه ابراز خرسندی کرد، اما ایشینگر ضمن انتقاد از او، اقدام کمیته نوبل سوئد را ناشایست دانست.
ولفگانگ ایشینگر در تویتر نوشت: «آلمان در سال ١٩٩٩ با دلایلی بسیار انسانی علیه "اسلوبان میلوسوویچی" جنگید، حالا ما اعطای جایزه نوبل به ستایشگر این دیکتاتور را مورد تحسین قرار می دهیم؟»
مخالفت نویسندگان آلمانی
بسیاری از نویسندگان و منتقدان آلمانی نیز در این انتقاد سهیم شدند. از جمله "دیتسایت" فرازی از یک مقاله "یورگن بروکوف" کارشناس معروف زبان و ادبیات آلمانی در روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه" را نقل کرد که در آن نوشته است «گناه نهائی این نویسنده در حوزه سیاسی رخ نمی دهد، بلکه در حوزه ادبیات اتفاق می افتد».
"جان برانت" نویسنده کتاب پر سروصدای "خانه‌ای در روستا، آپارتمانی در شهر"، در فیس‌بوک نوشت: «مسئله نوبل تنها به ادبیات مربوط نیست، بلکه برخورد نویسنده را نیز دربر می‌گیرد. به همین دلیل است که دیگرانی مثل "هاینریش بل" و "گونتر گراس" به خاطر مواضع سیاسی اجتماعی خود جایزه را دریافت کرده‌اند. جدا کردن این دو موضوع از یکدیگر را من نادرست و نامناسب می‌دانم».
"پر لئو" نویسنده و تاریخ‌دان سرشناس آلمانی هم نوشته است: «خوشبختانه ادبیات خوب فقط به روحیه قهرمانان آن محدود نمی‌شود، بلکه باید هنگام خواندن همواره بپرسیم نویسنده چه روح و روانی دارد؟»
واکنش‌های مثبت و منفی در بالکان
به گزارش اغلب رسانه‌های آلمانی‌زبان، اعطای جایزه به "پتر هاندکه" در کشورهای غرب بالکان، مطابق انتظار واکنش‌های کاملاً متضادی را برانگیخته است.
وزیر فرهنگ صربستان در مصاحبه با خبرگزاری "تانیونگ" گفت: «هانتکه باید مدت‌ها پیش جایزه ادبی نوبل را دریافت می‌کرد، اما سیاست تا به حال در تأخیر این تصمیم نقش بازی می‌کرد».
اما "سایت آنلاین" درآلمان نوشت: «اعطای نوبل ادبی به هاندکه که کشتار جمعی در بوسنی هرسگوین را انکار کرده است، در کرواسی، آلبانی و بوسنی هرزگُوین، موجی از خشم، اندوه و تمسخر به بار آورد».
روزنامه "گاردین" چاپ لندن هم به نقل از "اسلاوی ژیژک" فیلسوف سرشناس اسلوونی نوشت: «کمیته نوبل سوئد را باید تعطیل کرد. یک ستایشگر جنایات جنگی، جایزه نوبل را دریافت می کند در حالی که سوئد سهم عمده‌ای در قتل شخصیت قهرمان واقعی دوران ما "ژولیان آسانژ" ایفا کرده است. به جای جایزه ادبی نوبل باید جایزه صلح نوبل به ژولیان آسانژاعطا می‌شد.
ابراز تأسف "انجمن قلم آمریکا"
آنچه تصمیم کمیته نوبل سوئد را در زمینه اعطای جایزه به هاندکه در همه جا به زیر پرسش برده، این است که او در سال ٢٠٠٤ میلادی پس از سفرهای متعدد به یوگوسلاوی سابق، محاکمه اسلوبان میلوسوویچ، رئیس جمهور پیشین صرب‌ها در تریبونال بین‌المللی لاهه را «غیرعادلانه» خواند و نه تنها بیانیه‌ای را در دفاع از وی امضا کرد و مقاله‌ای نیز در این زمینه نوشت، بلکه در سال ٢٠٠۶ میلادی نیز هنگام خاکسپاری متهم به کشتار جمعی و جنایت علیه بشریت، بر سر مزار او سخنرانی کرد و حتی گریست.
بیانیه "انجمن قلم آمریکا"* (پِن)، در اعتراض به تصمیم کمیته نوبل سوئد، در رسانه‌های آلمانی جایگاه ویژه‌ای یافت. در این بیانیه آمده است: «اعطای جایزه به نویسنده‌ای که یک حقیقت تاریخی را مدفون کرده و با نوشته‌های خود در کنار "اسلوبان میلوسوویچ" آمر کشتار جمعی ایستاده، تأسف برانگیز است».
هاندکه در دوران پس از جنگ بالکان، کتابی با عنوان "عدالت برای صربستان" منتشر کرد که در همان زمان انتقادهای زیادی را برانگیخت. اکنون "انجمن قلم آمریکا" در بیانیه خود اضافه می کند، «هاندکه پس از آن با اظهارات گمراه‌کننده سیاسی درباره جنگ بالکان و سخنرانی سال ٢٠٠۶ بر سر خاک اسلوبان میلوسوویچ، مرتکب حماقتی پس از حماقت دیگر شد که به دلیل کله‌شقی و بی‌حرمتی نسبت به مطبوعات، هرگز حاضر به تصحیح آن نشد».
Peter Handke *
PEN American Center *
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید