جشنوارۀ کن: «آتلانتیک»، روایتی خیال انگیز از فاجعۀ واقعی هجرت

«آتلانتیک» داستان یک عشق، یک فاجعۀ انسانی و سیاسی، مناظری رویاروئی و بویژه ماجرائی باورنکردنی و در همان حال روزمره است. ماجرائی که بر اساس زندگی شمار بسیاری از کسانی که در دریا، دریای مدیترانه ناپدید شده و کسانی که از ضربات امواج کمرشکن آن جان سالم بدر برده‌اند، پدید آمده است. این نخستین بار در تاریخ ٧٢ سالۀ این جشنوارۀ است که فیلم یک کارگردان زن سیاه پوست در بخش اصلی به نمایش و رقابت در می‌آید.

«آدا»، بازیگر اصلی فیلم، دختر جوان و کشیده قامتی است که هر چند وعدۀ پیمان او را به فرزند خانواده‌ای مرفه داده‌اند، اما او پنهانی با سلیمان دیدار و عاشقی دارد. سلیمان کارگری است که با بسیاری دیگر در کار ساختمان برجی در کنار دریا است، اما سه ماهست که همچون دیگران دستمزد خود را دریافت نکرده است.

ماتی دیوپ اینگونه شکاف طبقاتیِ در داکار، پایتخت سنگال، و شاید بصورت کلی‌تر در این بخش از جهان، را یادآوری می‌کند و نشان می‌دهد چگونه در حالی که شماری مردمان ثروتمند خود را برای سکونت در بنائی مدرن آماده می‌کنند، آنانی که همان بنا را برپا می‌کنند از دستمزد خود محروم می‌مانند وهیچ کس به آنان نمی‌گوید کی دستمزد آنها پرداخت خواهد شد. در همین ایام است که سلیمان و دوازده تن دیگر با نشستن بر قایق کوچکی تن به دریا می‌زنند تا خود را به اسپانیا برسانند. هنوز چیزی نگذشته است که خبر واژگون شدن قایق آنها به «آدا» می‌رسد. اما هر شب با غروب آفتاب، پدیده‌های اعجاب انگیز سر بر می‌آورد و «آدا» معشوق خود یا شبح او را گرد خانه خود می‌بیند و همین بر فیلم رنگ و آهنگِ رویا و خیال می‌زند.

ماتی دیوپ در بارۀ چگونگی پدید آمدن این نگرش به فرستادگان ویژۀ رادیوی ما به فستیوال کن می‌گوید که چنین نگاهی در گفتگو با بازآمدگان از دریا بر ذهن او نشسته است :

در همین حال، خانوادۀ نامزد «آدا» بر او فشار می‌آورند که پیش از انجام مراسم ازدواج از یک پزشک مرد گواهینامۀ بکارت بگیرد. دوست او که گرفتار تب شده است، در نگاه امام محل به جن زدگی گرفتار آمده است و همین‌ها بر فیلم رنگ واقع گرائی اجتماعی می‌زند و زندگی واقعی روزمره در داکار را بر پرده می‌نشاند. «آتلانتیک» واقعیت تلخ زندگی را در بستر نابرابری‌های توسعۀ پس از استعمارزدگی باز می‌نماید.