در مواجهه با اعتراض‌ها‌ و اعتصاب‌ها‌، پلیس فرانسه دانشجویان متحصن را از دانشگاه اخراج کرد

بامداد جمعه ٢٠ آوریل/٣١ فروردین، نزدیک به صد نفر از افراد پلیس در عملیاتی سریع مجتمع دانشگاهی "تولبیاک" را تخلیه کردند. این مجتمع که ساختمان اصلی آن یک برج ٢٢ طبقه واقع در جنوب پاریس است، از ٢۵ روز قبل به اشغال گروه‌های دانشجویی درآمده بود. معترضان بعد از اندکی مقاومت و بعد از پرتاب بطری‌های خالی به طرف نیروهای پلیس ناچار به ترک محل شدند. وزیر کشور فرانسه موفقیت عملیات را به پلیس تبریک گفت.

ده روز پیش، رئیس دانشگاه پاریس-١ که مجتمع "تولبیاک" را در بر می‌گیرد خواستار مداخلۀ پلیس شده بود. به گفتۀ وی در این محل کوکتل مولوتوف کشف شده بود. با اینهمه تردیدهایی در این مورد وجود داشت. اما اخیراً امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه گفت که با توجه به شرایط مکانی (برج مرتفع)، عدم مداخلۀ پلیس می‌تواند خطرناک‌تر از ‌مداخله باشد.

از چند هفته قبل، چهار دانشگاه فرانسوی تحت اشغال قرار گرفته است. به موازات آن، کارکنان شرکت راه‌آهن فرانسه که سابقۀ زورآزمایی‌های تاریخی علیه دولت دارند نیز دست به اعتصاب‌های متناوب زده‌اند. همچنین در آموزش و پرورش، بیمارستان‌ها و بخش‌هایی از صنایع انرژی نیز حرکت‌های اعتراضی دیده می‌شود.

تمامی این اعتراضات علیه برنامۀ گستردۀ اصلاحاتی است که رئیس جمهوری فرانسه آغاز کرده است. مخالفان این اصلاحات که در صدر آنها سندیکای "ث.ژ.ت." – نزدیک به حزب کمونیست- قرار دارد، به طور کلی از ماکرون ایراد می‌گیرند که گرایشی بیش از حد لیبرال دارد و قصد نابودی بخش دولتی را کرده است. با اینحال برخی از اصلاحاتی که امانوئل ماکرون در اجرای آن اصرار دارد، کم و بیش همان پیشنهاداتی است که از بیش از بیست سال پیش توسط دولت‌های مختلف مطرح شده اما هیچگاه به سرانجام نرسیده است.

در این میان، دانشجویان هم به تغییر معیارهای ورود به دانشگاه اعتراض دارند. دولت کنونی می‌خواهد در این روند اصلاحاتی ایجاد کند که به عقیدۀ مخالفان عملاً نوعی گزینش را برای ورود به آموزش عالی برقرار خواهد کرد. اما وزارت آموزش عالی هم پاسخ می‌دهد که در هر صورت، تعداد دانشجو در هر مؤسسۀ آموزشی خواه‌ناخواه محدود است و در نتیجه ورود صد در صد آزاد برای همۀ متقاضیان امری محال است.

عاقبت اعتراض‌های ضد دولتی نامعلوم است

روز گذشته – پنجشنبه ١٩ آوریل – ده‌ها هزار نفر در شهرهای مختلف فرانسه دست به راه‌پیمایی زدند و برای اتحاد "دانشجو، بخش خصوصی و بخش دولتی" شعار دادند. آنان ماکرون را "رئیس جمهور پولدارها" و "نوکر سرمایه‌داران" خواندند و خواستار اعتصاب‌های سراسری شدند. در پاریس، مجموعاً حدود ١۵هزار نفر در راه‌پیمایی شرکت کردند. در تظاهرات عمومی قبلی پاریس که حدود یک ماه پیش برگزار شد، نزدیک به ۴٧هزار نفر شرکت داشتند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که شدت اعتراضات رو به کاهش دارد اما هنوز معلوم نیست که بخصوص کارکنان راه‌آهن تا کی به اعتصاب خود ادامه خواهند داد. اعتصاب‌های راه‌آهن در فرانسه سابقۀ تاریخی دارد. این کارکنان که در بخش دولتی صاحب موقعیتی ویژه هستند طی سال‌ها با سرسختی از مزایای خود دفاع کرده‌اند. اما طرفداران اصلاحات می‌گویند که راه‌آهن هم باید مثل سایر مؤسسات، تابع تحولات زمانه شود و از جمله کم‌کم خود را برای رقابت با شرکت‌های اروپایی آماده نماید.

قرار است که حدود یک ماه دیگر (٢٢ مه)، تظاهرات دیگری توسط کارمندان بخش دولتی برگزار گردد. مطابق برنامۀ رئیس جمهوری، از ۵٫۴ میلیون کارمند دولت باید در نهایت حدود ١٢٠هزار کاسته شود.

سرنوشت این زورآزمایی گسترده علیه برنامۀ اصلاحات معلوم نیست. امانوئل ماکرون باور دارد که همۀ این حرکت‌های پراکنده متبلور نخواهد شد. به عقیدۀ او انگیزه‌های معترضان متفاوت و گوناگون است. در مقابل، سندیکای "ث.ژ.ت" اینک شعار اصلی خود را "هم‌گرایی مبارزات" اعلام کرده و سخت تلاش می‌کند تا انگیزه و پویایی معترضان را زنده نگاه دارد. دولت هم امیدوار است که با گذشت زمان و بخصوص با خسته شدن مردم که بخصوص از اعتصاب راه‌آهن به ستوه می‌آیند، در صفوف معترضان تزلزل و تردید رسوخ کند.

برخی ناظران فرانسوی معتقدند که یکی از دلایل اعتراض‌های کنونی، خاطرۀ جنبش بزرگ "مه ١٩۶٨" است که در ذهن فرانسوی‌ها عمیقاً نقش بسته و امسال به پنجاه سالگی می‌رسد. به عقیدۀ آنان، تجدید خاطرۀ انقلابی می‌تواند کاری کند که طی ماه آینده – ماه مه – حرکت‌های اعتراضی به اوج برسد.