وساطت دشوار فرانسه برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا: باید از سوراخ سوزن رد شد

رسانه‌های فرانسوی می‌نویسند که مأموریت مشاور ماکرون تقریباً محرمانه بوده، اما ایران در این مورد تبلیغ زیادی کرد که احتمالاً حاکی از توجه خاص تهران به این سفر است.

 خبرگزاری رویترز که امانوئل بُن را راهنما (شِرپا) یا "بلدِ" دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه معرفی می‌کند، می‌نویسد که بیلان سفر دوم وی به تهران ناچیز است. به طور کلی فرانسوی‌ها در این ماجرا با احتیاط فراوان و فروتنی عمل می‌کنند زیرا "شرایط، بسیار حساس و لغزنده است".

منابع داخل کاخ الیزه (احتمالاً شخص امانوئل بُن) می‌گویند به "مقامات ایرانی پیشنهادهایی ارائه داده‌اند که می‌تواند (در افزایش تنش) وقفه‌ای ایجاد کند. اما ایرانی‌ها نه پاسخ مثبت دادند و نه پاسخ منفی"... مسئله اینست که در تهران، تصمیم‌ها در عالی‌ترین سطوح (رهبری) گرفته شده و بر اساس این تصمیم‌ها "فشار حداکثری آمریکا" با "مقاومت حداکثری" پاسخ داده می‌شود. با اینحال به نظر می‌رسد که ایران برای ادامۀ گفتگوها آماده‌ باشد.

عبور از سوراخ سوزن

رویترز، همچنان به نقل از منابع نزدیک به الیزه می‌نویسد که به هرحال هدف از مأموریت امانوئل بُن "حل تمام مشکلات نبوده، زیرا مسائل ومشکلات بسیار حساس و پیچیده است". این منابع به استعاره گفته‌اند: "نخ نازکی است که باید مدام کشید و سوراخ سوزنی است که باید از آن عبور کرد". اما  چنین کاری، آنهم با توجه به اتفاقاتی که مدام رخ می‌دهد، چندان آسان نیست: درست در زمانی که امانوئل بُن با حسن روحانی دیدار داشت، دونالد ترامپ از طریق توئیتر خبر داد که بزودی تحریم‌ها را افزایش خواهد داد و ایران را متهم کرد که از مدت‌ها پیش به طور مخفیانه غنی‌سازی اورانیوم را ادامه می‌داده است. ماجرای کشتی انگلیسی در خلیج فارس نیز همزمان با سفر فرستادۀ فرانسوی به تهران در رسانه‌ها منتشر شد.

به گفتۀ مقامات فرانسوی "در این پرونده هیچ چیز ساده نیست. زمینۀ کلی بسیار متغیر و خطرناک است و در ضمن باید توجه داشت که ایرانی‌ها چهل سال تجربۀ فشارهای حداکثری آمریکا را دارند". با اینحال، امکان وخامت بحران به قدری زیاد است که باید به هر ترتیب راه‌هایی برای گفتگو پیدا کرد. فرانسوی‌ها تأکید می‌کنند که در این راه مصمم‌اند و تلاش خود را با هماهنگی کامل با بریتانیا و آلمان ادامه می‌دهند. به گفتۀ آنها "این تلاش ارزش دارد: ایرانی‌ها این موضوع را می‌دانند، آمریکایی‌ها هم همینطور".

امکان فروش نفت برای ایران

سه روز قبل، به دنبال اعلام افزایش غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران، کشورهای اروپایی گفتند که کمیسیون مشترک برجام باید به طور اضطراری تشکیل شود. اما به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها این موضوع را به عنوان تهدید یا فشار مطرح می‌کنند. زیرا همان منابع نزدیک به الیزه گفته‌اند که پاریس مایل نیست کمیسیون مشترک برجام برای رسیدگی به اختلاف‌ها تشکیل گردد، زیرا تشکیل این کمیسیون به احتمال زیاد به رسیدگی شورای امنیت خواهد انجامید که خود می‌تواند راه را برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بگشاید (Snap back).

به همین دلیل فرانسه تلاش می‌کند به واشنگتن بقبولاند تا در جهت ایجاد "وقفه" و کاهش تنش‌، اقداماتی موقت انجام دهد. در ازای این گام آمریکایی، ایران هم می‌تواند بازگشت به تعهدات خود در چارچوب برجام را بپذیرد. اما اقدامات موقت آمریکایی‌ها چه می‌تواند باشد؟ با توجه به حساسیت موضوع، مقامات فرانسوی جزییات پیشنهادها یا مذاکرات خود را فاش نمی‌کنند اما به نظر می‌رسد که پاریس به ترامپ پیشنهاد کرده که بگذارد ایران به مقداری محدود نفت بفروشد.

به گفتۀ فرانسوی‌ها "ما به آقای روحانی گفتیم که جزییات "وقفه" در تنش‌ چه می‌تواند باشد و فعلاً منتظر پاسخ آنان هستیم. اما خواسته‌های تهران از مواضع ما بسیار فاصله دارد زیرا ایرانی‌ها خواهان لغو همۀ تحریم‌های آمریکا هستند".

بدین ترتیب، روشن است که اگر فرانسه بخواهد وساطت خود را برای کاهش تنش ادامه دهد، مهم‌تر از سفر مشاور دیپلماتیک رئیس جمهوری به تهران، گفتگوهای شخص او با دونالد ترامپ خواهد بود.