چهل سال قبل: خروج شاه از ایران + آخرین سخنان شاه
در روز ٢۶ دی ١٣۵٧/١۶ ژانویۀ ١٩٧٩، محمدرضا شاه پهلوی بعد از ٣٧ سال سلطنت ناچار به ترک کشور شد. با پایان کار او، سلسلۀ ۵٣ سالۀ پهلوی و فراتر از آن، اصل پادشاهی که طی ٢۵ قرن بنیاد سیاست و قدرت در سرزمینهای ایرانی بود نابود شد.
نتشر شده در: : روزآمد شده در
خروج شاه از ایران
در آن روز زمستانی، هواپیمای بوئینگ ٧٠٧ که توسط شخص پادشاه هدایت میشد، حوالی ساعت یک بعدازظهر به وقت تهران باند فرودگاه مهرآباد را به مقصد "اسوان" مصر ترک کرد. لحظاتی پیش از پرواز، پادشاه در پاسخی کوتاه به خبرنگاران گفته بود که "احساس خستگی" میکند و "احتیاج به استراحت" دارد. او سپس در حالی که اشک به چشم داشت، همراه با شهبانو فرح دیبا سفر بدون بازگشت خود را آغاز کرد.
خبر رسمی "رفتن شاه" در اخبار ساعت دو بعدازظهر از رادیو ایران پخش شد. اندکی بعد، تهران شاهد شادی و پایکوبی جمعیتی بود که "فرار شاه" را جشن گرفته بود. اتوموبیلها با چراغهای روشن و بوقزنان، همراه با دختران و زنانی که هنوز حجابی به سر نداشتند، در میان کامیونهای ارتشی و سربازانی که هنوز در نحوۀ واکنش به شادی مردم مردد بودند، خیابانهای تهران را اشغال کردند.
محمدرضا شاه که در ماههای آخر، به گفتۀ اکثر شاهدان دچار بیتصمیمی و بیاعتمادی شده بود، بعد از چند ماه تردید و دودلی و حیرت در مقابل وقایع مملکت، چارۀ دیگری جز رفتن نیافت. این پرسش تاریخی امروزه همچنان مطرح است که تا چه حد، بیماری سرطان و فرسایش جسمی در تزلزل روحی او مؤثر بود؟ یا آیا پادشاه ایران متوجه بیمهری آمریکاییها شده و از حمایت آنها دل بریده بود؟
خبرگزاری فرانسه زندگی محمدرضا پهلوی را چنین خلاصه میکند که وی در ٢١ سالگی، هنگامی که جوانی خجالتی و بیتجربه با افکار مترقی اروپایی بود پادشاه شد و سپس با از سرگذراندن سه بحران سیاسی بزرگ، دو سوءقصد به جانش و سه ازدواج به تدریج به نمایندۀ قدرت مطلقه تبدیل شد. منظور از سه بحران سیاسی، وقایع آذربایجان (٢۵-١٣٢۴)، کودتای ٢٨ مرداد و بالاخره نخستین قیام خمینی در ١۵ خرداد ١٣۴٢ است.
همین خبرگزاری مینویسد: شاه که متحد درجه اول آمریکا بود کمکم به شوروی و چین نیز نزدیک شد و زمانی که گسترش همکاریهای اقتصادی با اروپا و به ویژه با فرانسه را آغاز کرد، واشنگتن به فکر کنار زدن او افتاد. همچنین تیزهوشی و درک استادانۀ وی از سیاست بینالمللی با بزرگبینی و خودمداری همراه گردید و توهم بازسازی عظمت باستانی ایران و دستیابی به "مرزهای تمدن بزرگ" باعث شد که پادشاه از برخی واقعیات کشور غافل بماند.
محمدرضا شاه بعد از حدود ١٨ ماه سرگردانی و معالجه در مراکش، باهاما، مکزیک، آمریکا و پاناما دوباره به مصر بازگشت و سرانجام در روز ۵ مرداد ۱۳۵۹/٢٧ ژوئیۀ ١٩٨٠ در قاهره از دنیا رفت. پیکر او در مسجد رفاعی قاهره به امانت سپرده شده است.
١۶ روز بعد از خروج محمدرضا شاه پهلوی از ایران، آیتالله خمینی پس از١۴ سال تبعید به کشور بازگشت. در آن زمان روزنامههای ایران تیتر زده بودند: "دیو چو بیرون رود فرشته درآید".
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید