اتمام حجت تهران با طالبان: اگر حق‌آبه ایران داده نشود، مهاجران افغانستانی را اخراج می‌کنیم

محمد سرگزی، یکی از نماینده‌گان مجلس ایران می‌گوید که اخیرا رئیس جمهوری ایران به وزارت خارجه این کشور دستور اتمام حجت با کابل را داده و از وزارت خارجه ایران خواسته تا به مقام‌های طالبان هشدار دهد که درصورت ندادن حق‌آبه ایران، تمامی مهاجران افغانستانی از استان سیستان و بلوچستان، اخراج خواهند شد.

دیدار حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه ایران و هیئت همراه او با وزیر خارجه طالبان. ۲۷ ژانویه ۲۰۲۳ کابل © وزارت خارجه طالبان

گویا این اتمام حجت، اخیرا به وسیله حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه و سفیر ایران برای افغانستان به مقام‌های طالبان انتقال داده شده است.

آقای قمی و هیئت همراه او به تاریخ ۷دلو/بهمن با مقام‌های طالبان ازجمله با وزیر خارجه طالبان در کابل دیدار و گفتگو کرده است.

محمد سرگزی در گفتگو با خبرگزاری ایلنای ایران گفته که رئیس جمهوری به وزیر امور خارجه برای گرفتن حق‌آبه هیرمند «ماموریت ویژه» داده و تاکید کرده که «رئیس جمهور تکلیف کرده که هرچه سریع‌تر با اتمام حجت به افغانستان، این حق‌آبه را بگیرند.»

این نماینده مجلس ایران از قول رهبری دولت ایران گفته که باید به مقام‌های طالبان اعلام شود که درصورت رعایت نکردن حق‌آبه ایران، تمامی پناهندگان افغانستانی از استان سیستان و بلوچستان، اخراج خواهند شد.

در سال‌های پسین، خشک‌سالی رو به گسترش، بخش‌های زیادی از ایران و افغانستان را با چالش جدی روبه‌رو کرده است که این مساله سبب شده تا جنجال حق‌آبه ایران با افغانستان، بیش از گذشته برای این دو همسایه، داغ و پیچیده گردد.

ایران باورمند است که مطابق معاهده ۱۳۵۱، افغانستان مکلف به رعایت حق‌آبه ایران است. حکومت پیشین افغانستان اما باورمند بود که مدت این معاهده گذشته و افغانستان دیگر مکلفیتی در قبال ایران ندارد.

طالبان پس از برگشت به قدرت، هرچند گفته‌اند که حق‌آبه ایران را رعایت می‌کنند، اما ظاهرا تاکنون چنین نکرده و تهران بارها به دلیل عدم رعایت حق‌آبه هیرمند شکایت کرده است.

عدم رعایت حق‌آبه دریای هلمند/هیرمند ظاهرا از همان آغاز، میان تهران و طالبان فاصله ایجاد کرد. جنجالی که پس از برگشت طالبان به قدرت، چندباری منجر به درگیری میان نیروهای مرزی طالبان با نیروهای مرزی ایران نیز شد. هرچند دو طرف، دلیل این درگیری را سوتفاهم و مواردی به جز مساله حق‌آبه اعلام کردند.

حالا تهران در اقدامی که آن را «اتمام حجت» با کابل خوانده است، تلاش دارد تا از اهرم فشار اخراج پناهجویان افغانستان استفاده کند. اهرم فشاری که مشخص نیست تا چه اندازه از سوی حکومت طالبان که در این یک سال، در مقابل سرنوشت و وضعیت مردم افغانستان، بی‌تفاوت ظاهر شده‌اند، جدی گرفته خواهد شد.