ملا برادر در سفر به تهران: ایران کاهش سطح آب هیرمند را پذیرفته است

عبدالغنی برادر، سرپرست معاون اقتصادی نخست وزیر طالبان امروز سه‌شنبه با وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد. او گفت که هیئت فنی ایرانی که چند وقت پیش به افغانستان سفر کرده بود، کاهش سطح آب رودخانه هیرمند را تایید کرده است. ملا برادر در چند روز گذشته دیدارهای متعددی با مسئولان عالی‌رتبه ایرانی داشته است. کریم پاکزاد، پژوهشگر موسسۀ روابط بین الملل و استراتژیک معتقد است تعامل جمهوری اسلامی ایران با مقامات طالیان در این سطح به نوعی به رسمیت شناختن ضمنی حکومت طالبان (و نه دولت طالیان) در افغانستان است. 

عبدالغنی برادر، سرپرست معاون اقتصادی نخست وزیر طالبان (راست) و علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی ایران. © شبکه‌های اجتماعی

عبدالغنی برادر که از روز شنبه در سفری رسمی در ایران به سر می‌برد امروز سه‌شنبه ۱۶ آبان/عقرب با علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی دولت ابراهیم رئیسی دیدار کرد. معاونت اقتصادی نخست وزیر طالبان در صفحه ایکس (توییتر سابق) با اشاره به خشکسالی‌های چند سال اخیر اعلام کرد که یک هیئت فنی ایران پس از بازدید از رودخانه هیرمند، کاهش سطح آب آن را تایید کرده است.

در سال‌های گذشته موضوع حقابه رودخانه هیرمند همواره محل تنش در روابط ایران و افغانستان بوده است. از زمان بازگشت طالبان به قدرت در مردادماه ۱۴۰۰، این گروه نیز با ادعای خشکسالی در سرچشمه‌های این رود از دادن حقابه ایران از هیرمند بنابر معاهده امضا شده میان دو کشور در سال ۱۳۵۱ امتناع ورزیده است. حالا سرپرست معاون اقتصادی نخست وزیر طالبان می‌گوید حرف‌های وزیر نیروی ایران بر درستی ادعای مقامات طالبان صحه گذاشته است.

همچنین بخوانیدابراهیم رئیسی: به حاکمان افغانستان در مورد حقابه ایران از رود هیرمند اخطار می‌دهم

این مقام طالبان و هیئت همراه او در دیدار با محرابیان همچنین درباره‌ی مدیریت آب و خشک‌سالی و همچنین همکاری‌های فنی ایران در زمینه‌ی تولید برق در افغانستان و استفاده از سیستم‌های آبیاری پیشرفته بحث کرده است.

به گفته کریم پاکزاد، پژوهشگر موسسۀ روابط بین الملل و استراتژیک، سفر ملا برادر، بالاترین مقام طالبان به ایران از زمان بازگشت این گروه به قدرت، دارای اهمیت فراوانی در روابط ایران و افعانستان است. وی در گفتگو با بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی قبل از به قدرت رسیدن طالبان نیز با این گروه رابطه داشت، افزود که تنش در روابط طالبان با پاکستان به عنوان اصلی‌ترین حامی این گروه از یک سو و موضع مشترک طالبان و جمهوری اسلامی در مساله جنگ اسرائیل و حماس، به بهبود روابط ایران با این گروه کمک کرده است. 

پیشنهاد تشکیل کمیته مشترک با موضوع پناهندگان افغانستانی

عبدالغنی برادر در روزهای گذشته با دیگر مقامات ارشد جمهوری اسلامی از جمله محمد مخبر، معاون رئیس جمهوری و علی اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار داشته است. او همچنین با احمد وحیدی، وزیر کشور دولت ابراهمی رئیسی دیدار و گفتگو کرده است.

بر پایه خبرنامه معاونت اقتصادی دفتر نخست‌وزیری طالبان، ملا برادر در این دیدار از «همکاری‌های دولت ایران» و میزبانی از «میلیون‌ها» مهاجر افغانستانی «در شرایط سخت» تشکر کرد. او افزود: «امروز فرصت خوبی مساعد گردیده است تا دو کشور دوست و همسایه در زمینه‌های اقتصادی و امنیتی به همکاری‌های خود ادامه دهند».

همزمان رسانه‌های ایران گزارش دادند که احمد وحیدی در این دیدار درباره موضوع امنیت مرزها، مبارزه با تروریسم و برقراری شرایط برای بازگشت پناهجویان افغانستانی به کشورشان با عبدالغنی برادر گفتگو کرده است. وحیدی با «فرصت» خواندن موجودیت پناهندگان افغان در ایران گفته است: «برای انسجام بهتر پناهجویان افغان و رسید‌گی به مشکلات آن‌ها لازم است توسط هر دو کشور کمیته مشترکی تشکیل شود».

به گفته آقای پاکزاد، تشکیل چنین کمیته مشترکی به همکاری در موضوعاتی مانند زندانیان افغانستانی در بند در ایران و مسائل مشابه کمک خواهد کرد. این پژوهشگر با اشاره به دشمنی مشترک جمهوری اسلامی و طالبان با ایالات متحده، گفت این دو طرف می‌توانند در زمینه‌های امنیتی و اقتصادی با هم همکاری کنند.

این درحالی مطرح می‌شود که اداره مهاجرین طالبان در هرات خبر داده که در یک هفته گذشته ۲۰ هزار مهاجر افغانستانی از سوی ایران از طریق مرز اسلام‌قلعه به افغانستان بازگردانده شده‌اند. روزنامه اطلاعات روز به نقل از عبدالله قیومی، مسئول امور مهاجران در بندر اسلام‌قلعه نوشته که اکثر مهاجران بازگشتی، فاقد مدارک اقامتی بودند، اما برخی از آنان علی‌رغم داشتن گذرنامه و روادید، از سوی ایران اخراج شده‌اند.

گفتگوهای اخیر مفامات طالبان با مسئولان جمهوری اسلامی در زمینه تجاری، سیاسی و امنیتی به گفته کریم پاکزاد به نوعی به رسمیت شناختن ضمنی حکومت طالبان (و نه دولت طالیان) در افغانستان به حساب می‌آید.

جمهوری اسلامی ایران با اینکه به صورت رسمی گروه طالبان را به رسمیت نشناخته است، اما با مقامات این گروه همواره در تماس بوده است. گفتنی است سفارت ایران در کابل پس از به قدرت رسیدن طالبان به فعالیت خود ادامه داد و نمایندگی افغانستان در تهران هم به مقامات طالبان تحویل داده شد.

با وجود برخی تنش‌ها در روابط جمهوری اسلامی با طالبان به ویژه بر سر موضوع حقابه هیرمند، اما دو کشور در موضوعات تجاری همکاری‌های خود را افزایش داده‌اند. به گفته خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا)، براساس تازه‌ترین آمار، سهم ایران از بازار افغانستان به ۳۵ درصد می‌رسد.