ایران و چین: دو بازار بزرگ هروئین

 "نقشۀ جهان امروز را نفت و کوکائین ترسیم می‌کند"... روبرتو ساویانو عمیقاً به این حرف اعتقاد دارد و بر سر جان خود ایستاده تا حرف‌هایش را بزند.

نام روبرتو ساویانو حدود شش سال پیش بر سر زبان‌ها افتاد. در آن زمان او کتابی نوشت به اسم "گومورا" که پنج میلیون نسخه فروش داشت، فیلمی هم بر اساس آن ساخته شد. انتشار این کتاب که صریحاً از برخی همکاران مافیا اسم برده بود، باعث شد که نویسنده از ترس جان پنهان شود و سرنوشتی کم و بیش مشابه با روزگار سلمان رشدی پیدا کند که از ترس عواقب فتوای آیت‌الله خمینی، چند سالی را مخفیانه زندگی کرد... با این تفاوت که سلمان رشدی از زندگی مخفیانه بیرون آمده اما ساویانو همچنان شب و روز را در کنار محافظانش سپری می‌کند. ساویانو می‌گوید سلمان رشدی به وی توصیه کرد که به آمریکا برود چون در آنجا، دسترسی آدم‌کش‌های مافیا کمتر است.

مجلات لوپوان و نوول‌ا‌بسرواتور هر دو به مناسبت ترجمۀ کتاب آخر ساویانو به زبان فرانسه، مقالاتی در بارۀ زندگی وی و البته کتاب اخیرش منتشر کرده‌اند. عنوان کتاب که شاید به زبان فارسی معادل عبارت "صددرصد خالص" باشد، اشاره‌ای است به درجۀ خلوص کوکائین و دیگر مواد مخدر. ساویانو که حالا در دانشگاه پرینستون آمریکا اقتصاد جنایی یا اقتصاد بزهکاری تدریس می‌کند، سال‌هاست که به پژوهش در بارۀ قاقچاق مواد مخدر و به ویژه بازار کوکائین مشغول است.

ساویانو می‌نویسد امروزه قاچاق مواد مخدر اولین صنعت دنیاست و به موازات بازار نفت، خطوط اصلی اقتصاد جهان را ترسیم می‌کند.هیچ داد و ستدی در دنیا به اندازۀ بازار کوکائین سودده نیست و بانک‌های بزرگ نیز به نوعی در این بازار سهیم‌اند.
بنا بر تحقیقات ساویانو کوکائین حتی از هروئین هم پیشی گرفته است. ارقام بازار هروئین البته نادقیق‌تر است و اطلاعت کمتری در بارۀ آن موجود است. اما از نظر ساویانو مشخص است که ایران و چین دو بازار بسیار بزرگ هروئین هستند، هرچند ارقام مربوط به آن نامعلوم است.

پژوهشگر ایتالیایی تولید سالانۀ کوکائین را بین ٨٠٠ تا ١٠٠٠ تن، و کل حجم بازار آن را حدود ٣۵٠ میلیارد دلار برآورد می‌کند. او می‌گوید: "فرض کنید که معادل هزار یورو سهام شرکت اپل Apple را بخرید. یک سال بعد حدود ١٣٠٠ یورو منفعت خواهید کرد. اما اگر همین سرمایه‌گذاری را در بازار کوکائین انجام دهید، می‌توانید در عرض یک سال نزدیک به ٢٠٠ هزار یورو سود ببرید... حالا میزان خشونت در دنیای مواد مخدر را باید نسبت به درآمد آن بسنجید".

ساویانو که مرکز جهانی و قطب کنونی قاچاق مواد مخدر را مکزیک می‌داند، می‌گوید: "با پول کوکائین همه چیز می‌شود خرید: شخصیت‌های سیاسی، کارمندان دولت و البته گاوصندوقی امن در بانک‌های بزرگ دنیا برای حفاظت از پول‌ها".
او سپس در بارۀ ارتباط قاچاق مواد مخدر با محافل مالی جهان می‌گوید: "وقتی بحران بزرگ مالی در سال ٢٠٠٨ به تمام دنیا سرایت کرد، مشکل بزرگ بانک‌ها کمبود نقدینگی بود. در مقابل، سازمان‌های جنایتکار حجم عظیمی پول داشتند که می‌خواستند سرمایه‌گذاری، و وارد شبکه‌های قانونی کنند. ساده‌تر بگوییم دنبال راه‌های پول‌شویی بودند. بدین ترتیب پول نقد مافیا کمک کرد تا سیستم مالی جهانی سر پا باقی بماند... از ٣۵٠ میلیارد دلار درآمد سالانۀ قاچاق، بخش اعظم آن در اقتصاد "قانونی" جذب شد. بانک‌هایی مثل بانک آمریکا و اچ.‌اس.‌بی.‌سی HSBC در این روند فعال بودند که به خاطر این کار جریمه‌هایی هم پرداختند".

روبرتو ساویانو استدلال می‌کند که تنها راه‌حل برای پایان دادن به کابوس باورنکردنی قاچاق مواد مخدر، شاید قانونی کردن خرید و فروش آن در تمام دنیا باشد.