درگذشت آیت‌الله صانعی، "مرجع تقلید اصلاحات"
آیت‌الله یوسف صانعی که برخی سایت‌های ایرانی از او به عنوان "آخرین مرجع اصلاحات" یاد کرده‌اند، در ٨٣ سالگی درگذشت. وی که از شاگردان آیت‌الله خمینی بود، در سال‌های آغاز انقلاب یکی از عوامل مهم سرکوب مخالفان سیاسی بود و از نابودی و اعدام "محاربان و ضدانقلاب" دفاع می‌کرد. اما وی رفته‌رفته به اصلاح‌طلبان نزدیک شد و در سال ٨٨ صریحاً از میرحسین موسوی دفاع کرد و مورد غضب قرار گرفت.
نتشر شده در:
روز شنبه ٢٢ شهریور/١٢ سپتامبر، دفتر آیت‌الله صانعی اعلام کرد که با توجه به وصیت آن مرحوم، "در ایام کرونا هیچگونه مراسم از تشییع و... برگزار نمی گردد". این اعلامیه، صانعی را "فقیه نواندیش و بقیة السلف شاگردان" خمینی توصیف می‌کند.
صانعی که یک روز قبل به دنبال شکستگی استخوان لگن در بیمارستان بستری شد، صبح امروز - شنبه - در بیمارستان نکویی شهر قم درگذشت. سایت انتخاب می‌نویسد که او به علت نارسایی کلیوی، تحت دیالیز قرار گرفته اما در ساعت ۴ صبح دچار عارضه قلبی شده و چند ساعت بعد فوت کرده است.
قابل مقایسه با خلخالی
یوسف صانعی از آخوند‌هایی بود که به دلیل نزدیکی با آیت‌الله خمینی، در سال‌های آغاز انقلاب بسیار فعال بود. او سال ۱۳۵۸ به عنوان یکی از شش فقیه شورای نگهبان منصوب شد و سه سال بعد (آذر ۱۳۶۱)، به نخستین دورۀ مجلس خبرگان راه یافت. سپس خمینی وی را به دادستانی کل کشور منصوب کرد. او نزدیک به سه سال در این مقام باقی ماند. به نظر می‌رسد که آیت‌الله خمینی از قاطعیت و تعصب وی برای سرکوب و نابودی گروه‌های مخالف بهره برد. صانعی در صدور حکم علیه مخالفان سیاسی (به ویژه مجاهدین خلق و گروه‌های چپ) بسیار تند و بی‌رحمانه عمل می‌کرد. او صریحاً می‌گفت که "نمی‌توان ضدانقلاب را با مجازات جرم‌های عادی مجازات کرد. امید ضدانقلاب باید از اوین قطع باشد. اوین باید محیط ترس باشد"...
او در دوران دادستانی‌اش با بی‌حجابی و سایر "مظاهر فرهنگ غربی" شدیداً مقابله کرد. دستور بستن ویدئوکلوب‌ها و حتی ممنوعیت حمل و نگهداری و اجارۀ دستگاه ویدئو از جمله تصمیمات صانعی بود.
گرایش به اصلاح‌طلبان
به طور کلی در چند سال اول انقلاب، چهرۀ وی به عنوان یکی از قضات سخت‌گیر و متعصب رژیم، و معمولاً در مقایسه با آیت‌الله خلخالی شناخته می‌شد. اما از زمانی که اصلاح‌طلبان با ریاست جمهوری محمد خاتمی جان گرفتند، صانعی به تدریج به سوی آنان رفت و از اوایل دهۀ ١٣٨٠ تا پایان عمر این مشی سیاسی را ادامه داد. او به ویژه در رویدادهای خرداد ٨٨ صریحاً در مخالفت با خامنه‌ای و اصولگرایان جبهه‌گیری کرد. وی در حمایت از میرحسین موسوی و با اعتراض به تقلب در انتخابات ریاست جمهوری، طی سخنانی در شهر گرگان گفته بود: "حرف میلیون‌ها نفر را که معتقدند در انتخابات تقلب شده، نادیده می‌گیرند و حرف و نظر یک نفر را ارجح می‌شمارند"...
او بعد از کناره‌گیری از تمامی مسئولیت‌های حکومتی به قم رفت و تدریس را ادامه داد. صانعی که توضیح‌المسائل خود را برای نخستین بار در سال ۱۳۷۲ منتشر کرد و رسماً به "مرجعیت" رسید، در حوزۀ فقه از زمره "نواندیشان" به حساب می‌آمد. به نوشتۀ روزنامۀ همشهری "صانعی احکام فقهی نوی به ویژه در بارهٔ حقوق زنان و حقوق غیرمسلمانان داشت". او از جمله به تساوی دیه زن و مرد و تساوی دیه مسلمان و غیرمسلمان معتقد بود.
اما موضع‌گیری‌های سیاسی صانعی و به ویژه واکنش‌های صریح و تندش در رویدادهای ٨٨، باعث شد که وی مورد غضب قرار گیرد. سرانجام در اواخر همان سال ٨٨، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به ریاست محمد یزدی مرجعیت وی را باطل کرد.
روز شنبه ٢٢ شهریور، ساعتی پس از انتشار خبر درگذشت صانعی، پیام‌های تسلیت از همه سو روان شد. حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی "ضایعه" را به حوزه‌های علمیه تسلیت گفت. محمد خاتمی فقدان "مرجع روشن‌بین" را خسارتی بسیار بزرگ دانست. اسحاق جهانگیری و علی اکبر صالحی معاونان ریاست جمهوری و بیژن زنگنه وزیر نفت نیز جداگانه تسلیت گفتند. اسامی حسن خمینی (فرزند احمد) و آیت‌الله موسوی بجنوردی نیز در این میان دیده می‌شود. دفتر رهبری اما هنوز واکنشی نشان نداده است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید