دکتر جمشید بهنام، جامعه شناس سرشناس و رئیس پیشین دانشگاه فارابی در پاریس درگذشت
دکتر جمشید بهنام، جمعیّت شناس، جامعه شناس و پژوهشگر در تاریخ اندیشه‌ها و بویژه در فکر و پدیدۀ تجدد و مدرنیته در ایران بامداد سه شنبه ۱۸ آبان/ ۹ نوامبر در پاریس درگذشت. او که از بنیان گذاران دانش جامعه شناسی و نهادهای آموزشی و پژوهشی در این زمینه بود، با تالیف، تحقیق و تدریس نقش پر اهمیتی در نهادینه کردن این شاخه از علوم اجتماعی در ایران ایفا کرد. او ۹۳ سال داشت.
نتشر شده در:
جمشید بهنام از پدران بنیان گذار دانش جامعه شناسی و نهادهای پژوهشی و آموزشی آن در ایران است. هنگامی که در سال ۱۳۵۱ دانشکدۀ علوم اجتماعی در دانشگاه تهران تاسیس شد، جمشید بهنام، که خود در ایجاد آن کوشش کرده بود، به ریاست دانشکده برگزیده شد. وی پیش از آن بیش از یک دهه در «موسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی» به آموزش و پژوهش پرداخته بود. دکتر بهنام در این دوران بویژه در ورود جامعه شناسی خانواده و نیز جمعیّت شناسی به ایران و نهادینه کردن آنها نقش عمده ایفا کرد.
وی پس از آن به معاونت دانشگاه تهران و سپس ریاست دانشگاه فارابی رسید که خود بر پایۀ نوآوری‌های پر ارزشی در امر آموزش شکل گرفته بود.
جمشید بهنام زادۀ استانبول بود. او در سال ۱۹۲۸ ( ۱۳۰۷) بدنیا آمد و پس از انجام تحصیلات ابتدائی در بیروت و کسب دیپلم متوسطه در تهران، وارد دانشکدۀ حقوق شد و در سال ۱۹۵۸ از دانشگاه پاریس در رشتۀ اقتصاد دکترای دولتی گرفت.
دکتر بهنام پس از انقلاب در پاریس ساکن شد و از سال ۱۹۸۱ مدتی قائم مقام دبیرکل شورای جهانی علوم اجتماعی در یونسکو شد. وی در همین ایام از یکسو در امر توسعۀ نهادهای آموزشی بویژه در افریقا و از سوی دیگر در کار تشکیل سمینارها و مطالعه در بارۀ خانواده در جهان سهم بسزائی بر عهده گرفت.
«ساختار خانواده و خویشاوندی»، «مقدمه‌ای بر جامعه شناسی» (به همراۀ دکتر شاپور راسخ)، «مبانی جمعیّت شناسی» از جمله آثار او پیش از انقلاب است.
دکتر بهنام در دهه‌های اخیر به پژوهش در بارۀ تجدد و مدرنیته در ایران پرداخت و دو کتاب معروف «ایرانیان و اندیشۀ تجدد» و «برلنی‌ها» حاصل تحقیقات این دوران است. او همچنین در یک سلسله برنامۀ رادیوئی با عنوان «غرب، کدام غرب؟» که از رادیو بین‌المللی فرانسه پخش شد، به بررسی تحولات غرب و نیز اندیشه و توهمات ایرانیان در این زمینه پرداخت تا نشان دهد چگونه جوامع گوناگون با خصائص درونی و داد و ستد بیرونی متحول می‌شوند.
دکتر جمشید بهنام چند سال پیش در گفتگو با ار.اف.ای از کودکی خود در لبنان و سیر و سیاحت در این کشور و نیز در سوریه و فلسطین یاد کرد وبه دوران تحصیل در دبیرستان فیروز بهرام و دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران و سپس ادامۀ آن در فرانسه پرداخت. او در آن زمان با استادانی که پر آوازه بودند و یا دیرتر پر آوازه شدند، چون جرج گورویچ، کلود لوی استراوس، ژرژ بَلاندیه و آلفرد سووی معاشر شد و پیگیرانه در سمینارهای آنان شرکت می‌کرد.
جمشید بهنام در سحرگاه سه شنبه ۱۸ آبان/ ۹ نوامبر در پی یک دورۀ طولانی بیماری در پاریس چشم بر دنیا بر بست. نام او بی تردید در تاریخ علوم اجتماعی در ایران ماندگار خواهد بود.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید