برزیل: تجدید نظر در تاریخ و بزرگداشت دیکتاتوری

روز یکشنبه ٣١ مارس/١١ فروردین، نیروهای مسلح برزیل به طور خصوصی یاد کودتای سال ١٩۶۴ را گرامی داشتند. این کودتا نقطۀ آغاز دو دهه دیکتاتوری نظامی برزیل بود که حالا رئیس جمهوری جدید در پی اعادۀ حیثیت آن است. به عقیدۀ بولسونارو "مداخلۀ ارتش در سال ١٩۶۴، برزیل را از خطر کمونیسم رهانید".

دورۀ بیست سالۀ دیکتاتوری نظامی با صدها اعدام و شکنجۀ هزاران نفر همراه بود. دیلما روسف رئیس‌جمهوری پیشین برزیل که خود در آن دوران تحت شکنجه قرار گرفته بود در سال ٢٠١١ برگزاری هرگونه مراسم یادبود یا بزرگداشت حکومت دیکتاتوری را ممنوع کرد.

اما هفتۀ پیش، بولسونارو اعلام کرد که پنجاه و پنجمین سالگرد کودتا "آن‌چنان که باید" در پادگان‌ها جشن گرفته خواهد شد. ولی چند روز بعد قاضی شهر برازیلیا، خانم ایوانی سیلوا دالوز حکم داد که چنین مراسمی با "روند بازسازی دموکراسی" مغایرت دارد. این قاضی در حکم خود توضیح داد که "سالها مبارزۀ سیاسی و ایدئولوژیک و مقاومت دموکراتیک در راه دستیابی به حکومت قانون سرانجام در سال ١٩٩٨ با تصویب قانون اساسی فدرال برزیل به ثمر رسید. انتظار می‌رود که همۀ نهادها در این مسیر رفتاری متعادل داشته باشند و برای برقراری آرامش و حفظ وفاق تلاش کنند ".

ولی در مرحلۀ بعد، یک قاضی دیگر به اسم خانم ماریا دو کارمو در دادگاه تجدید نظر اعلام کرد که مراسم پیش‌پیش‌بینی‌شده در پادگان‌ها "به هیچ وجه حافظۀ تاریخی و حقیقت را زیر پا نمی‌گذارد و هیچ توهینی به حکومت قانون محسوب نمی‌شود".

در مقابل این دعوای ایدئولوژیک که به عالی‌ترین مراجع قضایی کشور هم سرایت کرد، بولسونارو سخنان قبلی خود را در مورد دوران دیکتاتوری تعدیل کرد و گفت: "مسئله بزگداشت نیست، مسئله فقط به خاطر آوردن است"... بولسونارو که قبلاً درجۀ سروانی داشته و بازنشستۀ ارتش محسوب می‌شود در کارزار انتخاباتی خود صریحاً ابراز تأسف کرده بود که طی سالهای حکومت نظامیان شمار بیشتری از "چپی"ها اعدام نشدند. او بارها از شیوۀ حکومت دیکتاتوری دفاع کرده و گفته است که یقین دارد که "برزیل نمی‌تواند با یک دموکراسی غیرمسئول از پس مشکلات بزرگ خود برآید".

سرانجام شماری از پادگان‌های برزیلی مراسم یادبود کودتا را برگزار کردند. در آغاز این مراسم پیام وزیر دفاع خوانده شد که در آن بر "لزوم پایداری در مقابل توتالیتاریسم" تأکید شده بود.