تظاهرات بغداد در اعتراض به ترور فعالان دموکراسی‌خواه با دو کشته پایان یافت

یک روز بعد از تظاهراتی که در بغداد به خشونت کشیده شد و دست کم دو قربانی به جا گذاشت، برهم صالح رئیس جمهوری عراق تأکید کرد که قاتلان تظاهرکنندگان باید شناسایی شوند. با اینحال، اکثر عراقی‌ها معتقدند که دولت از هویت قاتلان آگاهی دارد اما به دلیل قدرت بیش از حد گروه‌های شبه‌نظامی تحت نفوذ ایران، از افشای حقیقت سر باز می‌زند. محیط سیاسی عراق که به شدت وحشت‌زده و مرعوب است، باید در عین حال خود را برای انتخابات پارلمانی آینده آماده کند.

تظاهرات بغداد سرانجام به درگیری با پلیس و کشته شدن دو نفر منتهی شد AP - Hadi Mizban

روز سه‌شنبه ۲۵ مه/۴ خرداد، دو نفر از شرکت‌کنندگان در تظاهرات بغداد به ضرب گلوله کشته شدند و ده‌ها نفر نیز در آشوب و شلوغی آسیب دیدند.

این تظاهرات که با حضور هزاران نفر شروع شد، سرانجام به درگیری با نیروهای امنیتی و سنگ‌پرانی و شلیک گاز اشک‌آور انجامید. منابع دولتی می‌گویند که ۵٨ مأمور پلیس نیز زخمی شده‌اند.

تظاهرات روز گذشته با اجتماع مردم در سه نقطۀ مهم بغداد آغاز شد: تظاهرکنندگان در میدان تحریر، میدان فردوس و میدان نسور شعار می‌دادند "چه کسی مرا کشت؟" (قاتل من کیست؟)... آنان که از شهرهایی چون دیوانیه و کربلا و نجف آمده بودند، تصاویر بزرگ قربانیان ترور را دست داشتند.

آخرین قربانی سوءقصدهای هدفمند در عراق، إيهاب الوَزني بود که ۱۷ روز قبل، مقابل منزل خود در کربلا به قتل رسید. او یکی از فعالان سیاسی و اجتماعی بود که با برگزاری تظاهرات علیه فساد حکومتی و همچنین علیه فعالیت بی‌قانون گروه‌های شبه‌نظامی زیر نفوذ ایران، اعتبار و شهرتی کسب کرده بود. یک روز بعد از کشته شدن إيهاب الوَزني، یک خبرنگار شبکۀ "الفرات نیوز" موسوم به احمد حسن نیز هدف سوءقصد قرار گرفت. او همچنان در اغماء است.

از شروع اعتراضات گسترده در پاییز سال ۲٠۱٩ (مهر ٩٨)، بیش از هفتاد نفر از فعالان سیاسی و اجتماعی یا به قتل رسیده‌اند یا هدف سوءقصد قرار گرفته‌اند. ده‌ها نفر نیز ربوده و پس از مدتی آزاد شده‌اند.

هیچ گروه یا سازمانی مسئولیت این ترورها را به عهده نگرفته اما طرفداران دموکراسی در عراق اطمینان دارند که دولت و دستگاه اطلاعاتی کشور همۀ قاتل‌ها و مهاجمان را می‌شناسد، ولی به خاطر ارتباط آنها با جمهوری اسلامی، از اقدام جدی چشم‌پوشی می‌کند.

انتخابات و تحریم

دولت عراق قول داده است که انتخابات پارلمانی را در ماه اکتبر برگزار کند. اما از هم‌اکنون گروه‌هایی برای تحریم این انتخابات تلاش می‌کنند.

برخی تظاهرکنندگان بغدادی به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند "اگر کسی بخواهد بدون وابستگی به گروه‌ها و أحزاب در انتخابات شرکت کند، بلافاصله به قتل خواهد رسید". آنان به طعنه گفته‌اند که هدف اصلی این انتخابات "بازیابی عناصر آشغال و فاسد" است.

چندی پیش اکثر أحزاب و گروه‌ها فهرست‌هایی را برای حضور در انتخابات معرفی کرده بودند، اما فضای سیاسی به ویژه بعد از قتل إيهاب الوَزني تغییر کرد و وحشت و نگرانی مستولی شد. به نظر می‌رسد اکثر عراقی‌ها معتقدند که انتخابات آینده مطلقاً آزاد نخواهد بود و تنها فرصتی برای گروه‌های پرنفوذ ایجاد خواهد کرد تا مجلس را در دست گیرند و طبعاً از این طریق مصطفی کاظمی را کنار بزنند و نخست‌وزیر مرجح خود را به کار بگمارند.

طرفداران دموکراسی زودتر از دیگران فهمیده‌اند که هیچ جایی در این انتخابات نخواهند داشت. آنان می‌دانند که شخصیت‌های مستقل در صورت نامزد شدن، در خطر مرگ قرار خواهند گرفت. به همین دلیل شماری از تشکل‌های کوچک و بزرگ ترجیح داده‌اند که از هم اکنون برای تحریم انتخابات پارلمانی بکوشند. برخی دیگر نیز معتقدند که باید تا شکل‌گیری "فضای مناسب"، انتخابات را به تعویق اندخت.

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی – ایرنا – وضعیت را چنین شرح می‌دهد: "رسانه های آمریکایی بر ضرورت تحریم انتخابات، و برخی رسانه های عربی به ویژه سعودی و اماراتی بر پررنگ کردن اعتراضات و ناامنی تاکید می‌کنند".

ایرنا می‌افزاید: "در ماه‌های گذشته زمزمه‌های لغو انتخابات به گوش می‌رسید که هربار با تکذیب دولت‌مردان عراق مواجه می‌شد، اما با ترور مشکوک یک فعال مدنی در کربلا (إيهاب الوَزني)، جوسازی رسانه‌های منطقه‌ای و نیز مداخلۀ کشورهای خارجی به ویژه انگلیس این زمزمه‌ها بار دیگر قوت گرفت".

حدود پنج ماه مانده به انتخابات موعود، به نظر می‌رسد که هنوز برگزاری آن قطعی نیست. همان طور که ترور إيهاب الوَزني ناگهان فضای کلی کشور را مشوش کرد، احتمال دارد که رویدادهایی دیگر طی ماه‌های آینده أوضاع سیاسی عراق را باز هم دگرگون کند.