آمریکا لوح گیلگمش را به عراق پس داد

یکی از الواح حماسۀ گیلگمش که طی جنگ خلیج فارس (۱٩٩۱) ربود شده بود، توسط دولت آمریکا به عراق بازگردانده شد. این لوح که حدود ۳۵٠٠ سال قدمت دارد و باقیماندۀ تمدن‌های بین‌النهرین است، بخشی از داستانی را حکایت می‌کند که به عنوان یکی از قدیمی‌ترین آثار ادبی بشریت شناخته شده است.

لوح گیلگمش که حدود ۳۵٠٠ سال قدمت دارد به عراق بازگردانده شد AP - Khalid Mohammed

روز سه‌شنبه ۷ دسامبر/۱۶ آذر، طی مراسمی در بغداد، فؤاد حسین وزیر خارجۀ عراق سه شیئ تاریخی را که به کشور بازگشته است، به وزیر فرهنگ، حسن ناظم، سپرد.

لوح گیلگمش که به خط میخی نوشته شده، در سال ۱٩٩۱ از یکی از موزه‌های عراق ربوده شد.

این لوح بخشی از حماسۀ گیلگمش است که ماجراهای پادشاهی به همین نام را حکایت می‌کند که به دنبال جاودانگی می‌گشت. شخصیت گیلگمش که احتمالاً در واقعیت تاریخی یکی از پادشاهان سومری بوده، بر روی  سنگ‌نوشته‌ها و آثار هنری گوناگون دیده می‌شود. اما الواح مورد نظر یکی از منابع اصلی شناخت افسانه‌های مربوط به گیلگمش است. از جمله، قدیمی‌ترین روایاتی که احتمالاً منشأ افسانۀ طوفان نوح بوده در همین الواح آمده است.

به غیر از لوح گیلگمش، مسئولان عراقی یک قوچ سومری و همچنین یک لوح دیگر متعلق به تمدن سومر را تحویل گرفتند.

طی سال جاری میلادی، عراق نزدیک به ۱٨هزار شیئ تاریخی را پس گرفته است. اکثر این اشیاء سه تا چهار هزار سال قدمت دارند و تقریباً همگی توسط آمریکا به دولت عراق بازگردانده شده‌اند.

سفر طولانی لوح گیلگمش

لوح گیلگمش ده سال بعد از ناپدید شدن، در سال ۲٠٠۱ از بریتانیا سردرآورد. ظاهراً دو سال بعد، یک تاجر آمریکایی آن را از یک خانوادۀ اردنی مقیم لندن می‌خرد. این لوح، بدون اینکه از گمرک عبور کند، پنهانی به آمریکا فرستاده می‌شود و در سال ۲٠٠۷ به کمک یک گواهی جعلی و به قیمت ۵٠هزاردلار فروخته می‌شود. هفت سال بعد، موزۀ "کتاب مقدس" واشنگتن، آن را به بهای ۱٫۶۷ میلیون دلار خریداری می‌کند. اما در سال ۲٠۱۷، مسئول موزه به منشاء این اثر تاریخی مشکوک می‌شود و به جعلی بودن گواهی‌ها پی می‌برد. دو سال بعد، مراجع قضایی آمریکا لوح گیلگمش را توقیف می‌کنند...

اکثر قطعاتی که طی سال گذشته به عراق بازگردانده شده، مسیرهای کم و بیش مشابهی را طی کرده تا دوباره به موطن خود رسیده‌اند.

بعد از اشغال کویت توسط صدام حسین و سپس حملۀ نیروهای ائتلاف به عراق، آسیب‌های فراوانی به میراث تاریخی این کشور وارد شد. این آسیب‌ها و غارت دارایی‌های موزه‌های عراق بعد از سقوط صدام حسین (۲٠٠۳) و بالاخره بعد از قدرت گرفتن داعش، در ابعاد گسترده‌تر تکرار شد.