یک سال ریاست‌جمهوری جو بایدن: جنگ طبقاتی در آمریکا همچنان به نفع ثروتمندان است
تقریباً یک سال از شروع کار جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری آمریکا گذشت، اما طرح‌های او برای اصلاحات بزرگ هنوز به جایی نرسیده است. جفری ساکس اقتصاددان مشهور آمریکایی که به ویژه در بارۀ فقر و اختلاف طبقاتی فراوان تحقیق کرده، در روزنامۀ فرانسوی لوموند مطلب مفصلی دارد در بارۀ اوضاع اقتصادی آمریکا. او معتقد است که در یک سال اخیر، ایالات متحده باز هم بیشتر از گذشته به "کشور پولدارها و برای پولدارها" تبدیل شده است...
نتشر شده در: : روزآمد شده در
وارن بافِت، میلیاردر آمریکایی که در سال گذشته (۲٠۲۱) دهمین فرد ثروتمند جهان شناخته شد، بیش از پانزده سال قبل نوشته بود: "البته که مبارزۀ طبقاتی وجود دارد! این جنگ را طبقۀ من، یعنی طبقۀ پولدارها هدایت می‌کند و برندۀ آن نیز ما هستیم"...
جفری ساکس با تأیید این جمله می‌افزاید که طی چهار دهۀ اخیر سیاست در آمریکا به بازی خصوصی و بسته‌ای تبدیل شده که فوق ثروتمندان، شرکت‌های بزرگ و لابی‌های آنها برندۀ دائمی، و اکثریت بزرگ شهروندان، بازندگان همیشگی آن هستند.
طی یک سال ریاست جمهوری جو بایدن نیز چیزی عوض نشده. اما علت یا "بیماری" اصلی آمریکا چیست؟ مرزبندی‌های نژادی، مذهبی و ایدئولوژیک که شکاف‌ها و "جنگ فرهنگی" را دامن می‌زند؟ اختلاف شدید ثروت و درآمد که به میزان بی‌سابقه‌ای رسیده؟ یا به طور کلی روند افول اقتدار آمریکا، به موازات جنگ‌های ناکام منطقه‌ای و البته صعود جهانی چین؟
جفری ساکس همۀ این عوامل را در سرنوشت جامعۀ آمریکایی دخیل می‌داند اما به اعتقاد او "عمیق‌ترین بحران" آمریکا ماهیت سیاسی دارد: دولت و نهادهای وابسته نتوانسته‌اند "رفاه عمومی" را افزایش دهند. نویسنده بر عبارت اخیر تأکید می‌ورزد و گوشزد می‌کند که در مقدمۀ قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، ایجاد "رفاه عمومی" به عنوان یکی از وظایف اصلی حکومت‌گران ذکر شده است.
پولدارها از چه زمانی پولدارتر شدند؟
جفری ساکس که طبق معیارهای آمریکایی گرایش "چپ" دارد، معتقد است که دگرگونی‌های اساسی در جامعۀ آمریکایی از اوایل دهۀ ۱٩۷٠ شروع شد. به نوشتۀ او از زمان ریاست جمهوری فرانکلین روزولت در سال ۱٩۳۳ تا زمان کندی و جانشینش لیندن جانسون، آمریکا کم و بیش همان راه توسعه‌ای را طی کرد که اروپای غربی: راهی که در مسیر کلی‌اش بر محور "سوسیال دموکراسی" پیش می‌رفت. اما در سال ۱٩۷۱، ریچارد نیکسون وکیلی به اسم لوئیس پاولز را به ریاست دیوان عالی کشور گمارد. به عقیدۀ نویسنده از اینجا جنگ واقعی ثروتمندان علیه اکثریت جامعه شروع شد.
نیکسون و پاولز یک به یک دستاوردهای اجتماعی دهه‌های گذشته را نابود کردند و همه محدودیت‌هایی را که برای شرکت‌های بزرگ وجود داشت از میان برداشتند. از آن پس، این شرکت‌ها مالیات کمتری پرداختند و در عین حال ورود‌شان به فضای سیاسی آسان‌تر شد. دیوان عالی محدودیت‌هایی را که برای کمک مالی شرکت‌ها به نامزدهای انتخاباتی وجود داشت لغو کرد، زیرا تشخیص داد که محدود کردن فعالیت شرکت‌ها در دنیای سیاست با اصل آزادی بیان و عقیده مغایرت دارد...
بدین ترتیب مؤسسات عظیم خصوصی قدرت مالی و تبلیغاتی‌شان را بدون تعارف در اختیار احزاب و کاندیداهای مورد علاقۀ خود قرار دادند. این راه سپس توسط رونالد ریگان ادامه یافت: کاهش دادن مالیات ثروتمندان، محدود کردن فعالیت سندیکاها، تحکیم روابط بین سرمایه‌های خصوصی و جهان سیاست و البته لغو مقررات حفظ محیط زیست که می‌توانست برای برخی شرکت‌ها – از جمله شرکت‌های نفتی- دست و پاگیر باشد. همین مسیر سال‌ها بعد، به شکلی دیوانه‌وار و بدون برنامه توسط دونالد ترامپ دنبال شد...
پایان "رفاه برای اکثریت"
چنین شد که راه‌های توسعۀ کشورهای اروپای غربی با آمریکا فاصله گرفت. از نظر دولت‌های اروپایی امکان بهره‌مند شدن جامعه از بیمه‌های درمانی و آموزش رایگان همچنان یک اصل اساسی است. به همین دلیل جفری ساکس مسیر کلی توسعۀ اروپایی را به رغم تفاوت‌ها و تغییرات همان سوسیال دموکراسی می‌داند و سپس با ذکر چند آمار و نمونه نشان می‌دهد که طبقۀ "کلان ثروتمندان" در اروپا بسیار کمتر از آمریکا رشد داشته است. او برخی پدیده‌های اجتماعی در آمریکا مانند افزایش ناگهانی اعتیاد، کاهش میانگین عمر یا افزایش افسردگی نزد جوانان را نتیجۀ فراموش شدن "رفاه عمومی" به عنوان یک اصل و وظیفۀ اساسی دولت‌ها می‌داند. گرایشی که با مداخلۀ آدمهایی چون دونالد ترامپ می‌تواند به "اختلالات اجتماعی بسیار نگران‌کننده" تبدیل شود.
جفری ساکس می‌نویسد که دولت جو بایدن گام‌های کوچکی در راه اصلاحات برداشته اما بعید است که بتواند جلوتر برود. مشکل اینجاست که بحران‌های داخلی آمریکا همیشه پیامدهای بین‌المللی دارند. ساکس می‌نویسد: "آمریکا اگر نتواند خودش را درست اداره کند، هیچگاه قادر به اجرای اصلاحات بین‌المللی نخواهد بود".
در این شرایط، طبقۀ حاکم آمریکایی (از همۀ جناح‌ها) تقصیر‌ها را به گردن قدرت‌های بیگانه – بخصوص چین – می‌اندازد، گویی که "جنگ سرد" دیگری در راه است. جفری ساکس چندان به آیندۀ ایالات متحده خوشبین نیست و در عین حال باور دارد که مشکلات آمریکا الزاماً به تمام جهان سرایت خواهد کرد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید