آغاز فستیوال فیلم چشم انداز ایران در کلن با یادی از قربانیان تجاوز جنسی
دهمین فستیوال فیلم "چشم انداز ایران" با نمایش فیلم تکان دهنده و اثرگذار "هفت زمستان در تهران" و با حضور اشتفی نیدرسل کارگردان آلمانی این فیلم، شامگاه جمعه ۹ ژوئن، ۱۹ خرداد در سینمای موزه لودویگ شهر کلن آغاز به کار کرد.
نتشر شده در:
فیلم مستند «هفت زمستان در تهران» روایتی زنده و میخکوب کننده از زندگی، دستگیری و هفت سال زندان ریحانه جباری است. ریحانه، دانشجوی معماری، در نوزده سالگی هنگام دفاع از خود در برابر تجاوز جنسی در خانه متجاوز با کارد آشپزخانه او را زخمی کرد، اما مرد متجاوز که یک پزشک وابسته به وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی بود، لحظاتی بعد مرد.
ریحانه تعقیب و در خانه پدر و مادر خود دستگیر و روانه زندان شد، اما در روند بررسی قضائی، پرونده او از مسیر جنایی خارج و به مسیر سیاسی افتاد، زیرا وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی نمی‌خواست یک عضو برجسته‌اش به تجاوز جنسی، آن هم پس از ادای نماز متهم شود.
سازش دستگاه قضائی با تشکیلات امنیتی جمهوری اسلامی در نهایت سبب شد که ریحانه جباری پس از هفت سال تحمل سلول های انفرادی و بندهای زنان زندان های اوین، شهرری و گوهردشت، سرانجام به رغم اعتراضات گسترده داخلی و بین‌المللی به عنوان قصاص اعدام شود. پسر ارشد مقتول در لحظه اعدام صندلی را از زیر پای زن جوانی کشید که تنها در برابر تجاوز جنسی از خود دفاع کرده بود. قاضی پرونده در دادگاه به او گفته بود "کاش می گذاشتی کارش را انجام بدهد و بعداً از او شکایت می کردی".
انعکاس بین‌المللی اعدام ریحانه
ماجرای ریحانه جباری به وقت خود به یکی از بزرگترین چالش های مرتبط با نقض حقوق زنان و نابرابری جنسیتی در جمهوری اسلامی تبدیل شد. در سال ۲۰۱۴ یک سال پیش از توافق هسته ای تهران با گروه ۵+۱ دولت حسن روحانی برای دستیابی به این توافق سخت می‌کوشید. محمد جواد ظریف وزیر دارائی وقت، در هر ملاقاتی به خاطر سرنوشت ریحانه از سوی طرفین گفت و گو مورد پرسش قرار می گرفت. خبرگزاری‌ها یکبار گزارش دادند که او در تماس با مقام های قضائی و امنیتی ایران گفته است: "این زن را یا بکشید و یا آزاد کنید تا ما بتوانیم کار خودمان را پیش ببریم".
دلیل اهمیت یافتن پرونده ریحانه جباری در سطح بین‌المللی دفاع جامعه زنان ایرانی در داخل و خارج از کشور و تلاش آنها برای جلب افکار عمومی بود که موفق شد. با پیگیری‌های شعله پاکروان مادر ریحانه در ایران بارها مدافعان حقوق زنان در برابر زندان تجمع کردند و خواستار رعایت عدالت در مورد متهم شدند، اما قوه قضائیه بی توجه به این فشارها، نجات ریحانه را به رضایت خانواده مقتول مشروط ساخت. شعله پاکروان، هنرمند شناخته شده و مادر ریحانه مدت‌ها برای جلب رضایت پسر ارشد مقتول تلاش می کرد، اما این تلاش ها نتیجه نداد.
هفت زمستان در زندان
اکنون فیلم «هفت زمستان در تهران» همان هفت سالی را روایت می کند که در زندان‍های جمهوری اسلامی بر ریحانه گذشت و به قول مادرش شعله پاکروان از او که در آغاز یک دختر کاملا معمولی و غیرسیاسی بود، زنی ساخت که تا آخرین لحظه حاضر نشد برای نجات جان خود حقیقت را پایمال کند. پسر ارشد مقتول گفته بود که اگر ریحانه بنویسد که پدرش قصد تجاوز به او را نداشته است، رضایت می دهد تا اعدام نشود.
فیلم هفت زمستان در تهران با کارگردانی اشتفی نیدرسل و با همکاری شعله پاکروان تهیه شده است. همزمان با نمایش این فیلم، کتابی هم با عنوان "چگونه انسان پروانه می‌شود" منتشر شده که در آخرین شب فسیتوال رونمائی خواهد شد. این کتاب با امضای شعله پاکروان و با همکاری اشتفی نیدرسل به تازگی به زبان آلمانی منتشر شده است.
فیلم هفت زمستان در تهران، یکی از موفق‌ترین فیلم‌های مستندی است که تاکنون درباره بی عدالتی نسبت به زنان قربانی تجاوز ساخته شده است و از حد یک مستند درباره یک زندانی مشخص بسیار فراتر می رود، تا آنجا که هر بیننده ای پس از مشاهده صحنه های تلخ و دردناک آن وظیفه طبیعی خود می یابد که با مجازات اعدام در جمهوری اسلامی به مخالفت برخیزد و از حقوق زنانی که در معرض تجاوز قرار می گیرند دفاع کند.
فیلم حاصل تدوین صحنه هایی است که در دوران زندان ریحانه جباری با دوربین مخفی از فضای زندان، تجمع معترضان، ملاقات های معدود خانواده با زندانی و صحنه هایی از دوران کودکی و نوجوانی ریحانه گرفته شده است. این برش‌ها، که به گفته کارگردان حدود هشت ساعت فیلم بوده، به صورت مخفیانه از ایران خارج شده است. صحنه های دیگری، شامل مصاحبه های متعدد با شعله پاکروان مادر، فریدون جباری پدر، شراره و شهرزاد جباری خواهران ریحانه، محمد مصطفوی وکیل او و زر امیرابراهیمی و سمیرا مکرمی بر این برش ها افزوده و یک سیر منطقی و جذاب آفریده است، تا آنجا که این فیلم مستند کشش یک فیلم داستانی را نیز دارد.
صحنه های گرفته شده با دوربین مخفی در ایران مطابق انتظار غیرحرفه ای و سرشار از پرش های دوربین است، اما صحنه هایی که بعداً در جریان مصاحبه‌ها یا روایت‌های خارجی تهیه شده از یک فیلمبرداری حرفه ای برخوردار است.
در پایان نمایش فیلم هفت زمستان در تهران، کارگردان فیلم و خانم پاکروان در یک نشست صمیمانه گفت و شنود به پرسش های حاضران درباره مسائل مختلف پاسخ دادند. برنامه گشایش فستیوال با توجه به گرمای شدید هوای کلن با استقبال غیرمنتظره صدها تماشاگر ایرانی و آلمانی روبرو شد.
برنامه های دیگر فستیوال
فستیوال فیلم چشم انداز ایران که برای دهمین بار در کلن برگزار می شود تا روز یکشنبه ۱۱ ژوئن، ۲۱ خرداد ادامه دارد. امروز فیلم "نوع زندگی در خطر" ساخته مینا کشاورز به زبان فارسی با زیرنویس انگلیسی نمایش داده می شود. در این فیلم مینا کشاورز زندگی مادر بزرگ خود را مستند کرده که مرگی معمائی دارد و تا امروز خانواده نمی‌خواهد درباره آن صحبت کند.
روایت زندگی مادربزرگ، در عین حال نگاهی است موازی به فعالیت های مدافعان حقوق زنان در ایران در چند نسل و توصیه هائی برای آینده بهتر در زمینه حفاظت از حقوق زنان در این جامعه مردسالار.
فیلم دیگری که امروز به نمایش گذاشته می شود "جائی که خدا نیست" نام دارد. این فیلم را مهران تمدن، سینماگر ساکن فرانسه به دو زبان فارسی و فرانسه ساخته و زیرنویس انگلیسی را نیز بر آن افزوده است. فیلم روایت حال چند زندانی سیاسی است که تمدن با استفاده از راهنمائی های آنها سلول‌های زندانشان را در پاریس بازسازی کرده است. در این فیلم هما کلهری، تقی رحمانی و مازیار ابراهیمی ایفای نقش کرده‌اند.
در آخرین بخش برنامه امروز فیلم مستندی با عنوان "زن، فیلم، آزادی، تمرکز بر ایران" تولید شبکه تلویزیونی آرته پخش می شود که قرار است در برنامه آینده مجله فیلم های کوتاه این شبکه از کلن پخش شود.
نمایش دو کار از پناهی ها
روز یکشنبه ۱۱ ژوئن، ۲۱ خرداد، تماشاگران فیلم سینمائی جاده خاکی به کارگردانی پناه پناهی فرزند جعفر پناهی، "چیچه کا لولابی" به کارگردانی رها فریدی و "خرس نیست" تازه ترین کار جعفر پناهی را به تماشا خواهند نشست. خرس نیست، با بازیگری خود پناهی روایت حال کارگردانی است که برای تهیه محرمانه یک فیلم در ترکیه در یک روستای مرزی مستقر شده و با مشکلاتی با مردم سنتی و خرافاتی محل و نیروهای امنیتی درگیر است.
دهمین دوره فستیوال چشم انداز ایران نیمه شب یکشنبه به کار خود در این مقطع پایان می دهد، اما از آنجا که فیلم های متعدد دیگری برای نمایش در اختیار مسئولان آن گذاشته شده است، در ماه سپتامبر برای دو روز به کار خود ادامه خواهد داد.
به گفته مدیر فستیوال، امسال هیچ فیلمساز یا بازیگری از ایران به فستیوال دعوت نشده است، زیرا سال گذشته سفارت آلمان در تهران از صدور ویزا برای میهمانان خودداری ورزید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید