نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سایۀ اسلام هراسی

سال گذشته "سلمان رشدی" به عنوان سخنران اصلی مراسم گشایش نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت دعوت شده بود. ایران در حالی که نزدیک به ٢٠٠ هزار یورو هزینه اجازه و تجهیز یک غرفه بزرگ کرده بود، در آستانه گشایش نمایشگاه تصمیم به تحریم آن گرفت. اکنون با گذشت یکسال از این تصمیم زیان‌بار، ٢۵ ناشر دولتی و مستقل، ٩ نهاد فرهنگی و مذهبی، ٣ خبرنگار و ٢ نویسنده ایرانی در نمایشگاه شرکت دارند.

امسال ١٩٠ نویسنده از سراسر جهان آثار تازه خود را در نمایشگان کتاب فرانکفورت عرضه می‌کنند. میهمان افتخاری نمایشگاه امسال کشور هلند و ایالت فلاندرن بلژیک هستند. از این دو سرزمین ٧٠ نویسنده و شاعر ظرف۵ روز در مناطق مختلف شهر فرانکفورت آثار خود را برای علاقمندان خواهند خواند.

روز ٢٣ اکتبر، همزمان با برگزاری مراسم پایانی نمایشگاه کتاب فرانکفورت، جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان به نویسنده و روزنامه‌نگار آلمانی "کارولین امکه" اعطا می‌شود؛ این جایزه سال گذشته به "نوید کرمانی" نویسنده و اسلام‌شناس ایرانی‌تبار آلمان تقدیم شد.

از "کارولین امکه"، کتاب "علیه نفرت" در نمایشگاه امسال معرفی خواهد شد. با توجه به نفرت‌ پراکنی‌های تازه راستگرایان آلمان علیه خارجی‌تباران و پناهجویان، نام کتاب "علیه نفرت" پیش از معرفی در نمایشگاه نیز بر سر زبان‌ها افتاده است.

در سایه بحران پناهجویان و اسلام هراسی

بحران پناهجویان و نگرانی از رشد بنیادگرایان اسلامی، همزمان با ملتهب کردن فضای اجتماعی و سیاسی آلمان بر نمایشگاه کتاب نیز سایه افکنده است. یکی از کتاب‌هائی که برای نخستین بار در این نمایشگاه معرفی خواهد شد، رمان "جدی" اثر "پتر هرتلینگ" است؛ این رمان روایت زندگی یک نوجوان افغانی است که بدون همراهی پدر و مادر به آلمان پناه آورده و در این کشور با مسائل غیرمنتظره‌ای روبرو می‌شود.

کتاب تازه دیگر، عنوان "رفرماسیون شکست خورده" و "افکار سلفیستی و نوسازی اسلام" را بر پیشانی دارد. این کتاب را "محمد سمیر مرتضی" نوشته است؛ نویسنده که کارشناس علوم سیاسی و اسلام شناس معرفی شده، در کتاب خود می‌نویسد: «امروز بسیاری می پرسند "مارتین لوتر" اسلام کجا است تا این دین را دستخوش رفرم کند؟ اما این راه حل مشکلات اسلام نیست، زیرا نوسازی اسلام باید از مسجد آغاز شود».

"مارتین لوتر"، روحانی بلندپایه ای بود که در قرن های ١۵ و ۱۶ میلادی به مبارزه با خشک اندیشی کلیسا و تفتیش عقاید برخاست. آموزه‌های او سرانجام منتهی به پایه گذاری کلیسای پروتستان شد که نسبت به کالیسای کاتولیک انسانی‌تر و روادارتر است. بسیاری از اسلام شناسان معتقدند که اسلام نیز برای برون رفت از بن‌بست ایستائی، جزم اندیشی و خشونت طلبی نیازمند رهبری اصلاح طلب مثل مارتین لوتر است.

نمایشگاه کتاب فرانکفورت، معتبرترین نمایشگاه بین‌المللی کتاب در سراسر جهان است. این نمایشگاه برای نخستین بار در سال ١٩٤٩ از سوی اتحادیه ناشران آلمان به راه افتاد و از همان زمان در ماه اکتبر هرسال برگزار می‌شود. از سال ١٩٧۶ میلادی، برای این نمایشگاه هر سال گرانیگاهی ویژه تعیین می شود. همچنین از سال ١٩٨٨ هر سال یک کشور به عنوان میهمان افتخاری جایگاه ویژه ای در آن دارد. کشور میهمان امکانات ویژه ای نیز برای معرفی ناشران، نویسندگان، مؤلفان و شاعران خود در اختیار می‌گیرد.

در جریان برگزاری نمایشگاه، علاوه بر جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان، جایزه ادبیات جوانان و چند جایزه دیگر نیز اعطا می‌شوند.