دردسرهای وزیر خارجۀ فرانسه: ناشی‌گری شخصی یا سیاست دولتی؟
وزیر امور خارجۀ فرانسه در حال حاضر با رسوایی پرمزاحمتی درگیر است. اخیراً نشریات کشور فاش کردند که وی، در روزهای اوج جنبش مردم تونس، نه تنها برای تعطیلات به این کشور رفته، که بخشی از سفر را با هواپیمای خصوصی یکی از نزدیکان رژیم تونس انجام داده است. اینک مخالفان دولت، خواهان استعفای خانم وزیر هستند.
نتشر شده در: : روزآمد شده در
دردسرهای خانم میشل آلیو-ماری با انتشار مطلبی در روزنامۀ طنز مشهور فرانسوی، کانار آنشنه* آغاز شد. این نشریۀ هفتگی که نزدیک به یک قرن عمر دارد، بارها پرونده‌ها و موضوعاتی را فاش کرده که برای دولت‌های وقت بسیار گران تمام شده است.
این بار، کنجکاوی‌های کانار آنشنه دامن وزیر امور خارجۀ فرانسه را گرفت، زیرا به نوشتۀ این نشریه، خانم وزیر، در ابتدای ناآرامی‌های تونس، برای تعطیلات به این کشور رفته بوده است. اما نکته‌ای که به این جنجال ابعاد گسترده‌تری داد، فاش شدن این واقعیت بود که میشل آلیو-ماری بخشی از سفر خود را با هواپیمای خصوصی یک ثروتمند تونسی انجام داده است. صاحب هواپیما، آقای عزیز میلاد، یکی از تجار وسرمایه‌داران بزرگ کشور، به داشتن روابط نزدیک با رژیم ساقط شده شهرت دارد.
اینک سر و صدایی که با دخالت رسانه‌ها و البته مخالفان سیاسی روز به روز شدت بیشتری می‌گیرد، در حالی به هفتۀ دوم می‌رسد که نمایندگان جناح مخالف در پارلمان خواهان استعفای وزیر خارجه هستند. اما خانم میشل آلیو-ماری بر بی‌گناهی خود تأکید دارد و فقط به طور ضمنی می‌پذیرد که شاید در چارچوب زندگی خصوصی‌اش، قدم ناشیانۀ کوچکی برداشته باشد...
ولی بسیاری از مخالفان اصرار دارند که قضیه، منحصر به ناشی‌گری یک وزیر نیست. به عقیدۀ آنان، رفتار حیرت‌آور وزیر خارجه که در اوج بحران سیاسی تونس، تعطیلات خود را در این کشور گذرانده و با نزدیکان رژیم حشر و نشر داشته، نشان‌گر آنست که دولت آقای نیکلا سارکوزی تا آخرین لحظه، روابط ممتاز خود را با رژیم بن علی حفظ کرده بوده است.
تاکنون شخص رییس جمهوری از اظهار نظر در مورد وضعیت وزیر خارجه‌اش سر باز زده است. در واقع وی و نخست‌وزیر، آقای فرانسوا فیون، تاکنون تلاش کرده‌اند که این قضیۀ مزاحم را مشکل خصوصی وزیر خارجه قلمداد کنند و آن را مطلقاً بدون ارتباط با مسائل دولتی بدانند.
در عین حال، برخی مفسران فرانسوی معتقدند که سکوت رییس جمهوری در این باره به معنای عدم حمایت تلویحی وی از وزیر هم هست. به عبارت دیگر، به باور این مفسران، اگر سارکوزی و فرانسوا فیون ببینند که ماجرای خانم وزیر بیش از حد دست و پاگیر و آلوده‌کننده است، در "قربانی کردن" وی تعلل نخواهند کرد.
تعطیلات پرهزینۀ خانم وزیر
اصل ماجرا از این قرار است که در اواخر سال ۲۰۱۰ میلادی، وزیر امور خارجۀ فرانسه، خانم میشل آلیو-ماری، همراه با مردی که شریک زندگی اوست، آقای پاتریک اولیه، که او هم وزیر همین دولت و مسئول روابط با پارلمان است، برای گذراندن روزهای تعطیل میان نوئل و اول ژانویه به تونس می‌روند. آنان از پایتخت این کشور، یعنی شهر تونس به یکی از شهرهای ساحلی و توریستی، به نام تبرکا می‌روند. اما به نوشتۀ روزنامۀ کانار آنشنه، این سفر کوتاه در هواپیمای جت خصوصی آقای عزیز میلاد طی شده است.
نکتۀ حساسیت‌برانگیز در اینجاست که حدود ده روز قبل از این سفر، نخستین حرکت‌های اعتراض‌آمیز مردم تونس، از آغاز بحران سیاسی خبر داده بود...
ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. چند روز بعد از "افشاگری" کانار آنشنه، هفته‌نامۀ "نوول ابسرواتور" به نوبۀ خود نوشت که در روز ۲۹ دسامبر، یک بار دیگر خانم آلیو-ماری و همراهش، سوار بر هواپیمای آقای عزیز میلاد از شهر تبرکا به شهر دیگری به نام توزر رفته‌اند.
در هفته‌های بعد خانم آلیو-ماری در توجیه سفر نخست خود گفت که در آن روزها، بحران سیاسی تونس هنوز آغاز نشده بود. اما با انتشار مقالۀ "نوول ابسرواتور"، این عذر خانم وزیر نیز بر باد رفت زیرا همه به یاد دارند که در روز ۲۹ دسامبر، یعنی دو هفته قبل از فرار رییس جمهوری، تظاهرات و ناآرامی در تونس به مرحلۀ هشدارآمیز رسیده بود.
دفاع ناشیانه
به دنبال انتشار این مقالات در نشریه‌های فرانسه، جناح چپ، از جمله حزب سوسیالیست و همچنین سبزها، حملات تند خود را علیه وزیر خارجه آغاز کردند.
در پاسخ به این حملات و طعنه‌ها و تمسخرهای برخی از دولتمردان مخالف دولت، میشل آلیو-ماری در صدد دفاع از خود و توجیه رفتارش برآمد. اما این دفاعیات و حضور دستپاچه و گفتار پرلکنت خانم وزیر در رادیو و تلویزیون، وضعیت را بدتر کرد.
به عنوان مثال او توضیح داد که "هنگام سفر به تونس، البته اعتراض‌هایی بود، اما این حرکت‌ها بسیار محدود بود و به نظر می‌رسید که یک جنبش اجتماعی محلی، در واکنش به مشکلات اقتصادی شکل گرفته باشد"...
جای دیگری، وی توضیح داد که از قدیم با آقای عزیز میلاد روابط خانوادگی داشته و سپس گفت که چون به طور اتفاقی با آقای میلاد هم مقصد بوده، دعوت وی را برای سوار شدن به هواپیمای خصوصی پذیرفته است.
وزیر خارجۀ فرانسه همچنین اطمینان داد که با وجود این که در یکی از هتل‌های متعلق به عزیز میلاد اقامت کرده، اما تمامی هزینه را از بودجۀ شخصی خود پرداخته است.
خانم میشل آلیو-ماری افزود که تعطیلات خود را به عنوان وزیر نمی‌گذراند و در طول سفر، یک فرانسوی عادی محسوب می‌شود. اما در مرحلۀ بعد در مقابل کنایه‌ها و پوزخندها سخن خود را تغییر داد و گفت "وزیر در طی ۳۶۵ روز سال، وزیر باقی می‌ماند"...
همۀ این اظهارات به عقیدۀ اهل قلم و ناظران فرانسوی، ناشیانه، کودکانه و بی‌پایه بود. خانم وزیر حتی کوشید به مخالفان بقبولاند که دوست تونسی‌اش، آقای عزیز میلاد، از مغضوبان رژیم بن‌علی بوده است. اما این سخن هم کارگر نیفتاد و مطبوعات فاش کردند که آقای میلاد در جهت نامزدی مجدد بن‌علی برای ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۴، فعالیت می‌کرده است.
سیاه‌ترین برگ پرونده
شاید اگر سه روز قبل از فرار زین‌العابدین بن‌علی، وزیر امور خارجۀ فرانسه، در پارلمان سخنرانی نکرده بود، حملات بعدی چنین ابعادی نمی‌یافت. در واقع، آنچه افکار عمومی فرانسه و تونس را نسبت به خانم آلیو-ماری عمیقاً بدبین کرد، اظهارات وی پیرامون کمک به دولت تونس بود.
در حالی که تظاهرات و برخوردهای خشن میان پلیس و مردم تونس ادامه داشت و در الجزایر نیز سر و صداهایی بلند شده بود، وزیر امور خارجۀ فرانسه در پارلمان کشورش، بعد از آن که از رهبران آن کشورها خواست که مطالبات ملت را بیشتر در نظر گیرند، پیشنهاد کرد که از "دانش و کاردانی نیروهای امنیتی فرانسه که شهرت جهانی دارد استفاده شود تا بتوان برای موقعیت‌های امنیتی آنچنانی راه حل یافت"...
میشل آلیو-ماری افزود: "به تونس و الجزایر پیشنهاد می‌کنیم که در چارچوب همکاری‌هایمان، اقداماتی انجام دهیم تا حق برگزاری تظاهرات با امر تأمین امنیت هماهنگ و همراه شود"...
به گفتۀ مخالفان دولت، سخنان وزیر خارجه در آن شرایط، دقیقاً به این معنا بود که فرانسه آماده است تا در سرکوب ملت تونس، رژیم بن‌علی را یاری دهد.
در برابر حیرت و حتی موج انزجاری که این سخنان به همراه داشت، خانم آلیو-ماری یک بار دیگر کوشید تا جهت‌گیری خود را اصلاح نماید. او ادعا کرد که هدفش فقط تأمین امنیت تظاهرکنندگان تونسی بوده است. اما هیچکس این توجیهات را باور نکرد.
آیندۀ مبهم وزیر
چند روز قبل، یکی از شخصیت‌های بانفوذ حزب سوسیالیست صریحاً گفت: "نیکلا سارکوزی باید خیلی زود کار دیگری برای خانم آلیو-ماری دست و پا کند". آقای آرنو مونت‌بور اضافه کرد: "وزیر خارجه به وضوح نشان داد که هنگام انقلاب تونس، فرانسه از دیکتاتور معزول طرفداری می‌کرده است".
اکثر صاحب‌نظران چپ فرانسه معتقدند که موضوع سفرهای میشل آلیو-ماری به تونس نباید به عنوان مسئلۀ اصلی مطرح گردد، بلکه باید پروندۀ روابط دولت فرانسه و رژیم پیشین تونس را در مرکز توجه قرار داد.
طی چند روز اخیر اطلاعات وخبرهای زیادی پیرامون روابط دولت فرانسه با رژیم بن‌علی منتشر شده است. به عنوان مثال، معلوم شد که دولت فرانسه طی دو سال اخیر چهار اجازۀ صدور مواد منفجره به تونس را تأیید کرده است. آخرین جواز صدور در ۱۲ ژانویه، یعنی دو روز قبل از فرار بن‌علی به امضاء رسیده است.
اخیراً (سه‌شنبه ۸ فوریه)، آقای فرانسوا فیون، نخست وزیر فرانسه، نه چندان پرحرارت از وزیر خارجۀ خود دفاع کرد و در پارلمان گفت "میشل آلیو-ماری باید بداند که من و رییس جمهور از او حمایت می‌کنیم".
به گفتۀ اکثر ناظران سیاسی، رسوایی اخیر اگر در کشورهایی چون بریتانیا یا کشورهای اسکاندیناوی پیش آمده بود، نه تنها وزیر، که شاید تمامی کابینه را مجبور به استعفا می‌کرد. اما در فرانسه بعید به نظر می‌رسد که خانم آلیو-ماری حاضر به کناره‌گیری شود.
با اینحال، به نوشتۀ روزنامۀ لوموند، شهرت سیاسی وی برای همیشه آلوده شده است. این روزنامه می‌نویسد که خانم آلیو-ماری به عنوان یکی از میراث‌داران سالم ژنرال دوگل شناخته می‌شد که تاکنون خطای سیاسی یا نقطۀ سیاهی در پروندۀ خود نداشته است. حتی از او به عنوان نامزد احتمالی نخست‌وزیری نام برده می‌شد. اما به نوشتۀ لوموند، بعید است که از این پس خانم آلیو-ماری بتواند فراتر از مقام کنونی‌اش، آرزوهای بزرگ‌تری در سر بپروراند.
در عین حال، در محافل سیاسی و اقتصادی فرانسه همه می‌دانند که بسیاری از مسئولان بلندپایۀ دولتی نه تنها سفر و تعطیلات، که گاه هدایای بسیار نفیس‌تر از سران کشورهای دیگر، و به ویژه از برخی دیکتاتورهای آفریقایی دریافت کرده‌اند.
به گفتۀ یک وزیر قدیمی تونسی، اگر زمانی همۀ پرونده‌ها باز شود، معلوم خواهد شد که چه کسانی در فرانسه از بذل و بخشش‌های زین‌العابدین بن‌علی ونزدیکانش بهره جسته‌اند.
*Le Canard enchaîné
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید