فرانسه مسئولیت تاریخی ظلم بر کولیان را طی جنگ دوم جهانی پذیرفت

اما روز شنبه ٢٩ اکتبر/٨ آبان، فرانسوا هولاند با بازدید از بازداشتگاه قدیمی «مونتروی- بِله»، به عنوان نخستین رهبر فرانسوی شناخته شد که مسئولیت تاریخی ظلمی را که در سال‌های جنگ دوم بر کولیان رفت، به رسمیت شناخت.
هولاند گفت: «جمهوری (فرانسه) رنج کوچ‌نشینانی را که بازداشت شده بودند به رسمیت می‌شناسد و می‌پذیرد که مسئولیتش در این فاجعه بسیار زیاد بوده است».

فرانسوا هولاند فقط از کولیان سخن نگفت و با کاربرد واژه‌ای کم و بیش معادل "کوچ‌نشین" به همۀ قربانیانی اشاره کرد که تنها به دلیل آوارگی و یا نداشتن مسکن ثابت، به بازداشتگاه منتقل شده بودند.

بازداشتگاه «مونتروی- بِله» (Montreuil-Bellay) درغرب فرانسه بزرگ‌ترین اردوگاهی بود که توسط حکومت وقت – معروف به «رژیم ویشی» - اداره می‌شد. این حکومت، به رهبری مارشال پتن، با آلمان نازی همکاری می‌کرد و یهودیان، کولی‌ها، هم‌جنس‌گرایان و البته مخالفان سیاسی را بازداشت و "قلع و قمع" می‌کرد.
حکومت ویشی مجموعاً ٣١ اردوگاه در خاک فرانسه به راه انداخته بود. طی سال‌های جنگ و حتی تا یک سال بعد، حدود ٦تا ٧ هزار کولی یا مردم آواره و کوچ‌نشین به این بازداشتگاه‌ها منتقل شدند. صدها نفر از اینان طی دوران اسارت جان دادند یا سر به نیست شدند.

سنگینی بار مسئولیت‌های تاریخی
 
فرانسه طی سال‌های اخیر -از زبان رهبران خود - مسئولیت‌ جنایت‌های حکومت ویشی را اندک اندک اما رسماً پذیرفته است.
سال‌ها بود که بازماندگان کولیان اسیر، انتظار واکنش و دلجویی دولت فرانسه را می‌کشیدند. در عین حال، همۀ فرانسویان با پذیرش مسئولیت از سوی دولت موافق نیستند. برخی روشنفکران و مورخان فرانسوی معتقدند که دولت با قبول چنین مسئولیت‌های سنگین تاریخی، خود و ملت فرانسه را در مقام «مدیون» و حتی «اخلاقاً گناهکار» قرار می‌دهد.