نوازندگان کلیمی و تاریخ یهودیان ایران

چگونه موزیسین های یهودی جائی این چنین بزرگ در جامعه ایران یافته اند و چرا شمارشان در زمینه موسیقی این چنین بالا بوده است؟

DR

 "نوازندگان کلیمی و تاریخ یهودیان ایران " نوشته "آلن شائولی"، نام کتابی است که چندی پیش توسط انتشاراتی "لارمتان"، با پیشگفتار "پییر لافرانس" در پاریس به بازار آمده است.

در این کتاب نویسنده که خود ایرانی تبار است ، برای سخن از موسیقی یهودیان یا نقش یهودیان در موسیقی ایران، آن را در یک فراشدتاریخی اما محدود می گنجاند . بدین معنا که تنها قرن های 19 و بیستم را مورد مطالعه قرار می دهد.
در این راه "آلن شائولی" نوشتار خود را به دو بخش تقسیم می کند : گفتار اول که شامل بخش هائی درپیوند با یهودیان ایران، نقش یهودیان در اقتصاد این کشور طی قرونی که به آنها اشاره شد، فرهنگ یهودیان، آزار و اذیت آنان، دوران جنگ دوم جهانی و نازیسم وسپس ایران امروزی، جامعه یهودیان ایران و تشکیل دولت یهود می شود.

11:40

گفتگو با آلن شائولی

در گفتار دوم "آلن شائولی" به جنبه های موسیقیائی پژوهش خود بامعرفی موسیقی ایرانی و سپس جنبه های در پیوند با وضع موزیسین ها در ایران می پردازد و در آن به ویژه به موزیسین های یهودی و موسیقی ایرانی و نیز موسیقی ایرانی یهودیان توجه می کند.
طبیعتأ سر آغاز هر پژوهش را پرسش هائی تشکیل می دهد که در ذهن پژوهشگر مطرح شده او را به سوی یافتن پاسخی برای آنها می کشاند.
پرسش هائی که در آغاز در ذهن "آلن شائولی" شکل گر فته اند این بوده که چرا موزیسین های یهودی جائی این چنین بزرگ در جامعه ایران داشته اند ؟ چه شرایط تاریخی سبب شده که آنها به این موقعیت دست یابند ؟ یهودیان که 1% جمعیت ایران را تشکیل می دادند چرا شمارشان در زمنیه موسیقی این چنین بالا بوده است ؟
در جستجوی یافتن پاسخی به این پرسش ها و شماری دیگر که در طول پژوهش مطرح شده اند، پژوهشگر با شماری دشواری روبرو می شود که علل گوناگونی داشته اند.
از "آلن شائولی" می خواهم خود درباره چگونگی شکل گیری این پرسش ها و نیز دشواریهائی که بر سر راه این پژوهش قرار داشته توضیح دهد.

مرگ "ماروین هاملیش"، آهنگساز فیلم

ماروین هاملیش، آهنگساز فیلم و رهبر ارکستر که از او قطعات بسیاری را در ذهن داریم، در 68 سالگی در روز چهارشنبه گذشته درگذشت. در مورد چگونگی مرگش خبر چندانی منتشر نشده اما آنچه مسلم است برنامه سال جاری این هنرمند بسیار پر بوده و از جمله قرار بوده او طی این هفته در "نشویل" کمدی موزیکالی را بگشاید که موسیقی اش را ساخته بود. این کمدی موزیکال بر گرفته است از فیلم بنام "پروفسور دیوانه" (1963 )، که در آن جری لوئیس نقش آفرینی کرده بود. "ماروین هاملیش" همچنین قرار بود ارکستر فیلارمونیک نیویورک را در ماه دسامبر رهبری کند.
گرچه نام او به اندازه "جان ویلیامز" و "جان بری" و شماری دیگر آهنگساز فیلم شناخته شده نیست، با این حال "ماروین هاملیش" سه جایزه اسکار ، چهار "گرامی اوارد"، چهار "امی آوارد" ، سه "گولدن گلوب" و یک جایزه "پولیتزر" را ربوده بود.
"ماروین هاملیش" کسی است که موسیقی کمدی موزیکال های موفقی چون "کروس لاین" و "خداحافظ دختر" و موسیقی 40 فیلم را ساخته است که در میان آنها می توان از "ما اینگونه بودیم"، ساخته "سیدنی پولاک" و با بازی "باربارا استریسند" (1973) و نیز "حقه بازان" با بازی "پل نیومن" و "رابرت ردفورد" ، ساخته "جرج روی هیل" (1973) را نام برد.
از همه معروف تر شاید یکی از فیلم های جیمز باند با شرکت "راجر مور" به نام " جاسوسی که مرا دوست می داشت" باشد .
"ماروین هاملیش"   سه سال پیش موسیقی فیلم "خبرچین" ساخته "استیون سودربرگ" را ساخته بود که در آن "مت دیمون" نقش آفرینی می کرد.
گفتنی است که "استیون سودربرگ" که آخرین فیلمش "ماجیک مایک" (مایک جادوئی) درروز 15 اوت به روی پرده سینما ها می آید و در حال ساختن "لیبریس" است، به مناسبت اکران فیلمش گفت دنیای سینما را ترک می کند. او می گوید از سال 1989 که با فیلم "سکس، دروغ و ویدئو" به شهرت جهانی دست یافت و حتا نخل طلای کن را ربود، در 26 فیلمی که کارگردانی کرده به بسیاری از ژانرها سر زده ، هر چه می دانسته را ارائه کرده و شماری فیلم هم تولید کرده است . در نتیجه می خواهد راه دیگری را آزمایش کند.

دنیای تآتر نیز سوگوار شد

یکی از بزرگترین کارگردانان تآتر روسیه، "پیوتر فومنکو"، در روز پنج شنبه، در سن 80 سالگی، در بیمارستانی در مسکو درگذشت.
"پیوتر فومنکو"، طی سالهائی که به کارگردانی تآتر سرگرم بود و کار خود را از سالهای پنجاه آغاز نموده بود، بیش از 60 نمایش را به روی صحنه آورد که در میان آنها هم قطعات رپرتوآر کلاسیک چون نمایش های "تولستوی"، "چخوف"، "گوگول" و هم آثار نمایشنامه نویس های دوران شوروی سابق چون " آندره ی ووژنسنسکی" و "الکساندر تواردوفسکی" دیده می شد.
"پیوتر فومنکو"، که به تآتر فرانسه علاقمند بود، نمایش های "میزانتروپ" اثر "مولیر"، "کالی گولا" اثر "آلبرت کامو"، "دیوانه شایو" و "جنگ تروا رخ نخواهد داد" اثر "ژان ژیرودو" را به روی صحنه آورد.
در سال 2003، "کمدی فرانسز"، تآتر مهم، کهن و بنام فرانسه ، از "پیوتر فومنکو" دعوت کرد تا نمایشنامه "جنگل" اثر "الکساندر آستاروفسکی" را به زبان فرانسه و با هنرپیشگان "کمدی فرانسز" به روی صحنه بیاورد. این نمایش هم منتقدین و هم مردم را مجذوب کرد. رئیس آن زمان کمدی فرانسز " می گفت از این در شگفت است که چگونه "پیوتر فومنکو" می تواند پنج ساعت برای گرفتن سه دقیقه بازی وقت بگذارد!!
"پیوتر فومنکو" با همین وسواس نمایش های خود را بر روی صحنه تآترهای دیگر از جمله در لهستان و اتریش می برد. او با خلاقیت و طنزی که داشت جنبه مدرنی به نمایشنامه های کلاسیک روسی می داد و بدون شک این یکی از دلایل موفقیت او و تآتر مسکو شده بود.
"پیوتر فومنکو" به هنگام مرگ در حال کار بر روی نمایش تازه اش "بوری گودونوف" اثر "الکساندر پوشکین" بود.
گفتنی است که که بیشتر بازیگران بزرگ در "کمدی فرانسز"، که در سال 1680 به وجود آمد، هنرنمائی کرده اند و تنها تآتر دولتی است که گروه هنرپیشگان خود را دارد و نام "مولیر" نیز با آن پیوند خورده است

"رنگین کمان سیاه" ویکتور هوگو

در خانه "ویکتور هوگو"، در محله چهارم پاریس، نمایشگاهی از 80 نقاشی این نویسنده در 7 بخش برگزارشده که در آنها رنگ سیاه حرف اول را می زند.
خانم "آنی لو برن"، شاعر و رساله نویس که مسئولیت برگزاری این نمایشگاه را برعهده داشته، در مورد نبود رنگ و یا کنار هم گذاشتن رنگ سیاه و سفید در آثار این نویسنده، می گوید : هوگو می خواسته با همان مرکبی که می نوشته، دنیای درونی اش را هم به تصویر بکشد."
 آرایش نمایشگاه همچنین خطی را به تماشاگر نشان می دهدکه ویکتور هوگو در پیوند با افکار سیاسی و هنری اش دنبال می کرده و هیچگاه از آن دور نشده است. آثاری که هم تاریکی و هم روشنائی از آنها می تراود. هم نگران کننده هستند و هم امید بخش.
به گفته همین مسئول، "هوگو"، بر خلاف دیگر نویسندگان و یا هنرمندان سبک رمانتیک، همواره تلاش داشته فضاهای خالی را پر رنگ تر سازد چرا که به باور او آنچه فضای خالی می گوید تأثیر گذار تر است.
بخش هفتم نمایشگاه که "فضای خالی" نام گرفته با خواندن بخش هائی از کتاب های "زنان شرقی" و یا "کارگران دریا" توسط شماری هنرپیشه تآتر پر می شود.
این نمایشگاه تا روز 19 اوت برگزار خواهد بود.
 
"راه سیرک" بیست و پنج ساله شد
 

راه سیرک، روستای "نکسون" در مرکز فرانسه، که از روز 10 تا 18 اوت در این روستای 2500 نفره 25 امین برگزاری خود را جشن می گیرد امسال جای بزرگی را به برنامه های سیرک مدرن و معاصر فرانسوی، آلمانی، اسپانیولی و فنلاندی داده است. از این رو 13 گروه سیرک 36 نمایش را در محل کاخ "نکسون" ارائه می کنند و شماری فعالیت دیگر برای این روزها برنامه ریزی شده است.
گفتنی است که هنر سیرک امروزه در حال شکوفائی دوباره است چرا که این هنر توانسته باخلاقیت و نوآوریهای بسیار، به عنوان هنری متحد کننده، جائی را که سزاوارش است، دوباره باز یابد. پژوهش هائی که به تازگی انجام گرفته نشان می دهند که سیرک جای خاصی در زندگی فرهنگی فرانسویان دارد. از سوی دیگر سیرک هنری است که به خوبی صادر می شود چون نیازی به زبان ندارد.
از این رو از سال 2009 و پس از دیدارها و بحث هائی که پیرامون چگونگی حفظ و دادن امکانات به این هنردر وزارت فرهنگ فرانسه در گرفت، آرمی زیر عنوان "سیرک" که این بار به جای حرف "سی" با حرف "اس" نوشته می شود به وجود آمد که به سیرک هائی داده می شود که با فعالیتشان، هدفهای وزارت فرهنگ را به عنوان یک نهاد دولتی مشوق فرهنگ به تحقق در می آورند. و "راه سیرک" و روستای "نکسون" به عنوان نمونه ای ارزشمند در منطقه "لیموزین" این ارم را دریافت کرده به مرکز مهم پاسداری از سیرک تبدیل شده است.
www.cirquenexon.com/

 
"پاریس پلاژ"

تا چند روز باقیست و هوا هم آفتابی و گرم است، کسانی که در ماه اوت به تعطیلات نر فته اند، می توانند از کناره رودخانه سن، برای حمام آفتاب گرفتن بر روی صندلی های پلاژ بر روی شنی که زیر پایشان ریخته شده، بهره ببرند.
در واقع ، برای یازدهمین سال متوالی، شهرداری پاریس بار دیگر بخشی از راه کناره رودخانه سن را بسته و بخش دیگری را هم در کنار آبگیر "ویلت" با ریختن شن به شکل پلاژ در آورده که شماری بتوانند با نگاه کردن به آب، دریا را به یاد بیاورند. البته استخر کوچکی هم در کنار رودخانه سن موقتأ بر پا می شود تا بچه ها و کمی بزرگتر ها هم دمی به آب بزنند. کیوسک های نوشابه فروشی و دیگر مخلفات هم به گردش کنندگان امکان خورد و خوراک را می دهد. شماری کنسرت مجانی هم پیش بینی شده و به مناسبت بازیهای المیپک در بخشی از این "پلاژ"یک پرده تلویزیونی بزرگ بر پاشده است. در فواصل مختلف هم دستگاههای خنک کننده نصب شده که وقتی هوا خیلی گرم است با پاشیدن آب به روی رهروان آنها را خنک می کند.
در کنار آبگیر ویلت نه تنها بزرگسالان به بازی قدیمی فرانسوی "پتانک" می پردازند، "مینی گلفی" هم برپا شده و همه می توانند از "کانوئه-کایاک" و دوچرخه آبی استفاده کنند.
در آلاچیق واقع در ورود ی حوزه آبگیر، کنسرت هائی با شرکت موزیسن های مترو تر تیب داده شده است.
www.paris.fr/loisirs/les-grands-rendez-vous/paris-plages/paris-plages-2012/rub_9925_stand_114084_port_24766

 
سينما «آسيا» را چه کسی می تواند دریابد

خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در مطلبی که به سینما ی قدیمی تهران "اسیا" اختصاص داده می نویسد : "سينما «آسيا» در تقاطع جمهوري و وليعصر همچنان خاك مي‌خورد."
در این مطلب که بوی نوستالژی و تأسف از آن می آید، خبرنگار این خبرگزاری از قول یکی از دستفروش‌هايي كه روبروي درهاي كركره‌اي آهني سينما سفره پهن کرده اند،‌ مينویسد : "او روزهاي پررونق سينما را به ياد مي‌آورد و از زماني ياد مي‌كند كه «فردين » به اين سينما مي‌آمده است."
سپس اگاه می شویم که آخرین فیلم نمایش داده شده در این سینمای مهجور، فیلم «سعادت آباد» بوده که نابرابری دخل و خرج سينما باعث تعطيلی آن شده است.
همان دستفروش كنار اين سينما باز هم می گوید: «ديگر كسي به ياد اين سينما نيست گاهي دانشجويان رشته‌هاي معماري به علت قديمي بودن ساختمان به اين جا سر مي‌زنند و عكس مي‌گيرند."
به نوشته ايسنا: « مالك این سینما يك بازاري است كه نمي‌خواهد نامش در رسانه‌ها ذكر شود و اكنون دنبال تغيير كاربري سينما به يك مركز تجاري است؛ اما هنوز در حال انجام مراحل مربوطه است و شهرداري مجوزي صادر نكرده است."  
حال باید روی کسانی حساب کرد که نسبت به حفظ میراث فرهنگی حساسیت دارند و آماده اند کمی انرژی برای جلب نظر مسئولان صرف کنند تا، باز هم به نوشته ایسنا، "ساختمان سينما «آسيا» همانند اغلب كشورهاي دنيا به عنوان ميراث سينمايي محافظت شود."
سينما" آسيا» در سال 1337 ساخته شد  و یکی ازنخستین  سينماهاي تهران به شمار می آید که گنجایش 962 نفر را داشت.

فستیوال هنرهای سنتی و مردمی جهان در "کنفلان"

از روز 9 تا 15 اوت، در شهرک "کنفولان"، در منطقه "پوآتو –شارانت" در غرب فرانسه ، به همت یک انجمن، فسیتوال بین المللی" هنرهای سنتی و مردمی جهان" بر پا می شود که 55 سال پیش بر پا نهاده شده است. این فستیوال به همت شمار بزرگی داوطلب توانسته جای خود را باز کند و بیش از 200000 نفر را برای شرکت در این فستیوال به این شهرک 3000 نفره بکشاند.

افزون بر بزرگترین باله های فولکلوریک جهان، فستیوال توانسته خواننده های مهم آفریقائی و اروپائی را هم به این فستیوال بکشاند.

این فستیوال که همواره هدفش نزدیک کردن ملت های جهان به یکدیگر بوده، امسال نیز در این راستا گروهی از اسرائیل و گروهی دیگر از فلسطین را برای هنرنمائی دعوت کرده است. در کنار آنها هنرمندانی از شیلی، روسیه، کلمبیا، مقدونیه، بلغارستان، کانادا، آمریکا، اندونزی، بوتساوانا، تاهیتی، ونزوئلا و هندوراس به این فستیوال دعوت شده اند.
گروه "کاراوان پالاس" هم با موسیقی "جاز-کولی" خود به این فستیوال ریتم دیگری را ارائه می کند.