پاریس، ۱۵ فوریه ۱٩۷۱ / بهمن ۱۳۴۹: ژان پل سارتر و ژان لوک گدار در یک نشست خبری به دفاع از مائوییست‌های جوانی برخاسته‌اند که به قصد اعتراض سیاسی، کلیسای معروف «ساکره‌کور» را اشغال کرده و سپس تحت بازداشت قرار گرفته‌اند. شش روز قبل، یکی از فعالان مائوییست طی تظاهرات خیابانی یک چشم خود را به دلیل شلیک اشک‌آور پلیس از دست داده بود.
در آن سالها، ژان پل سارتر، فیلسوف و نویسندۀ فرانسوی (۱٩٨٠-۱٩٠۵) و ژان لوک گدار، سینماگر سوئیسی-فرانسوی (۱۹۳۰ –۲۰۲۲) هر دو از افکار انقلابی دفاع می‌کردند و موضع‌گیری‌هایی داشتند که شاید امروزه «افراطی» و حتی «خطرناک» محسوب شود.
دو چهرۀ نمادین روشنفکری به سبک فرانسوی که تأثیر زیادی بر محیط فکری کشورهای جهان سوم داشتند، طرفدار نظام سیاسی چینی و اندیشۀ «مائوییسم» بودند. در این عکس، فیلمساز و فیلسوف از اشغال کلیسای «ساکره‌کور» پاریس توسط فعالان مائوییست دفاع می‌کنند. سارتر می‌گوید: «دولت آقای ژرژ پمپیدو فاشیست نیست اما پلیس آن بدون تردید فاشیست است.»
سارتر که مدافع خشونت انقلابی بود می‌گفت: «خشونت فقط وسیله‌ای برای رسیدن به اهداف نیست، بلکه انتخابی است آگاهانه برای رسیدن به هدف، به هر وسیله.» از نظر او «خشونت همیشه ضدخشونت است، یعنی واکنشی به خشونت دیگری.»
ژان لوک گدار نیز که ابتدا به حزب کمونیست فرانسه تمایل نشان می‌داد، در اواسط دهۀ ۱۹۶۰ به شدت مجذوب نوشته‌های مائو تسه‌تونگ شد و سپس با شروع موج اعتراضات دانشجویی سال ۱۹۶۸، انتقادهای تندی را علیه «امپریالیسم آمریکا» و «رویزیونیسم شوروی» مطرح کرد. او در آن سالها گروه سینمایی «ژیگا ورتوف» را پایه گذاشت که هدفش «مخاطب قرار دادن پرولتاریا» از طریق فیلم بود.
در نشست خبری مشترک سارتر و گدار، صحبت از «مبارزه با حاکمیت بورژوازی و نقد سرمایه‌داری است.» آنان همچنین نسبت به خشونت پلیس در سرکوب تظاهرات فعالان مائوییست اعتراض دارند.
در ماه‌های بعد، گدار از سارتر انتقاد کرد که معلوم نیست مبارز سیاسی است یا نویسنده؟ خود او بیش از سارتر در این مهلکه به گیجی رسید و سالها بعد گفت که تنها هدفش تلاش برای حفظ کرامت تصویر و دفاع از ارزش‌های اصیل سینماست. مدت‌ها پیش از او، سارتر گفته بود که نویسنده باید قبل از هرچیز از جایگاه و کرامت زبان دفاع کند.
ده سال بعد از این عکس نه از آرمانهای مائوییستی چیزی باقی ماند، نه از مرام روشنفکری به سبک سارتر. در سال ۲۰۱۷، میشل هازاناویسیوس فیلمی با برداشت از شخصیت گدار ساخت (Le Redoutable). به عقیدۀ او آنچه در دهۀ ۱۹۶۰ به سر ژان‌لوک گدار آمد، امروزه «رادیکالیزاسیون» نامیده می‌شود.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید