کردوانی : حمایت از علوم اجتماعی مقاومت در برابر یک حکومت عرف‌ستیز و علم‌ستیز است
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۸:۱۰
کاظم کردوانی : "علت اصلی ستیز و دشمنی با علوم اجتماعی و انسانی در ایران در وهلۀ اول وجود یک حکومت عرف‌ستیزِ دینی است. آنچه انگیزۀ این دشمنی از روز نخست تا امروز بوده این است که مذهبیون حاکم بر کشور همواره نگران بوده‌اند که روشنفکران عرفیگرا به جای آنان به مراجع فکری جامعه تبدیل شوند و تولیدهای فکری آنان به ویژه در عرصه های فرهنگ و علوم انسانی، جای ارزش‌ها و افکار آنان را بگیرند."
به تازگی نشریۀ "سپهر اندیشه" به همت و مسئولیت کاظم کردوانی منتشر شده است. کاظم کردوانی در مقدمۀ خود بر این نشریه تصریح کرده است که "سپهر اندیشه" ویژه علوم اجتماعی و انسانی و فرهنگ در ایران است و بر آزادی بی‌حصر و استثناء اندیشه و بیان استوار شده و به گفتگو میان پژوهشگران و صاحب‌نظران دربارۀ معضلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران اختصاص دارد. کاظم کردوانی دربارۀ چرایی این انتخاب و اهداف و نتایج احتمالی آن از جمله گفته است :
"علوم اجتماعی، انسانی و فرهنگ عرصه هایی هستند که بیشترین صدمات را طی بیش از چهار دهۀ اخیر در ایران متحمل شده‌اند : از انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها تا دستبردهای منظم به کتاب‌های درسی در حوزۀ علوم اجتماعی و انسانی که همچنان نیز ادامه دارد متولیان امور یک هدف بیش نداشته اند و آن اسلامی کردن علوم و به ویژه علوم اجتماعی بوده است. در عرصۀ فرهنگ هم که بمراتب گسترده تر است شاهد همین یورش منظم بوده‌ایم.
در واقع، هدف از تأسیس "سپهر اندیشه" شکافتن برخی معضلات در عرصه های علوم اجتماعی و انسانی و حمایت از آنها در مقابل یورش‌های حاکم است."
کاظم کردوانی در جای دیگری از سخنانش گفته است : "اگر کوشش‌های موازی و خارج از دانشگاه‌ها در حوزه های فرهنگ و علوم اجتماعی و انسانی در این چهار دهه نبود، شاید امروز چیزی حقیقتاً از این حوزه های فعالیت فکری در ایران باقی نمی‌ماند. به یک معنا، می‌توان گفت که امروز آفرینش فکر در ایران خارج از دانشگاه‌ها و عمدتاً از خلال تألیف‌ها و ترجمه‌ها و برخی نشریات جدی صورت می‌پذیرد و این تلاش‌هاست که یاور علوم اجتماعی و فرهنگ در ایران بوده‌اند."
به گمان کاظم کردوانی : "علت اصلی ستیز و دشمنی با علوم اجتماعی و انسانی در وهلۀ اول وجود یک حکومت عرف‌ستیزِ دینی است." او می افزاید : "البته دشمنان علوم اجتماعی پیش از حتا قدرت گرفتن نیز چنین ستیز و خصومتی با علوم اجتماعی و انسانی داشتند، ولی خوب دستیابی آنان به قدرت این ستیز را بمراتب عمیق‌تر و گسترده‌تر کرد. اینان همواره با علوم جدید سر ستیز داشته‌اند و با روشنفکران جدید دشمنی کرده‌اند. اما، آنچه انگیزۀ این دشمنی از روز نخست تا امروز بوده این است که مذهبیون حاکم بر کشور همواره نگران بوده‌اند که روشنفکران عرفیگرا به جای آنان به مراجع فکری جامعه تبدیل شوند و تولیدهای فکری آنان به ویژه در عرصه های فرهنگ و علوم انسانی، جای ارزش‌ها و افکار آنان را بگیرند." کردوانی سپس افزوده است : "سرمنشاء و عوامل این دشمنی عقب مانده ترین بخشهای جامعه هستند که اکنون چهار دهه است قدرت را در ایران در دست دارند. برای مقابله با این دشمنی و التیام زخم‌های وارد آمده بر پیکر علوم اجتماعی، علاوه بر انتشار ترجمه‌ها، انتشار نشریات نظری نیز بسیار مهم است."
کاظم کردوانی در ادامه تأکید کرده است : "اما، "عدو شود سبب خیر...". اتفاق مهمی که برغم انگیزه‌ها و اهداف حکومتیان روی داده این است که رشد علوم اجتماعی و انسانی خارج از مراکز دانشگاهی یعنی ورود آنها به کوچه و خیابان موجب ارتباط مستقیم و تنگاتنگ این عرصه های فکری با مشکلات و معضلات روزمرۀ مردم و جامعه شده است. به همین خاطر شمار آثار ترجمه شده در عرصه های علوم انسانی و همچنین جوانانی که پس از انقلاب ٥٧ به مطالعۀ این آثار خارج از محیط دانشگاه‌ها روی می‌آورند پیوسته رو به افزایش بوده است."
کردوانی سپس گفته است : "فراموش نکنیم که جامعۀ ایران، جامعۀ متلاطمی است و اعتراض‌های سراسری که طی سال‌های اخیر در این کشور روی داده نشان می‌دهند که این جامعه در حال غلیان است و این غلیان نشان می‌دهد که جامعه زنده است و مقاومت می‌کند و معانی تازه‌ای را در دل خود می‌پرورد و اتفاقا مهمترین وظیفۀ علوم اجتماعی و انسانی کنکاش در همین غلیان و تلاطم و معانی نهفته در آنها است. بی دلیل نیست که بخش مهمی از مطالب شمارۀ نخست "سپهر اندیشه" به حرکت‌ها و جنبش‌های معاصر ایران اختصاص یافته است."
سردبیر "سپهر اندیشه" در پایان گفته است : "در واقع، ما ایرانی‌ها داریم از عصر "ترجمه‌ای فکر کردن" از گرته‌برداری در حوزه های علوم اجتماعی آرام آرام خارج می‌شویم. سوءتفاهم نشود منظورم دست کم گرفتن کار ترجمه نیست. بالعکس تاریخ کهن ترجمه در ایران نشان می‌دهد که این فعالیت فکری منشاء تحولات مهمی در کشور بوده است. یک نمونه بیاورم : در زمان دانشجویی ما تولیدکنندگان فکر دربارۀ ایران در دانشگاه‌های خارج، نویسندگان غیرایرانی بودند. امروز این وضع کاملاً دگرگون شده است و در دانشگاه‌های خارج تولیدکنندگان فکر و پژوهش دربارۀ ایران، اغلب خود ایرانیان هستند."
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید