[ویدئو] پانصدمین سالگرد مرگ لئوناردو داوینچی: اختلافات ایتالیا و فرانسه بر سر میراث نابغۀ ایتالیایی

روز پنجشنبه ٢ مه/١٢ اردیبهشت، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه میزبان همتای ایتالیایی‌اش سرجیو ماتارِلا بود. آنان به مناسبت سالگرد مرگ داوینچی (٢ مه  ١۵١٩)، از دوستی فرانسه و ایتالیا و همچنین از فرهنگ اروپایی تجلیل کردند.

داوینچی در نمازخانۀ یک قصر سلطنتی دوران رنسانس، واقع در شهری به اسم "آمبواز" در مرکز فرانسه (٢٢٠ کیلومتری پاریس) دفن شده است. برخی مورخان در محل دفن او تردیدهایی دارند.

این قصر متعلق به پادشاه فرانسه، فرانسوای اول بوده که یکی از سیاستمردان مهم دوران رنسانس محسوب می‌شود. داوینچی در سه سال آخر عمر تحت حمایت او زندگی کرد و گفته می‌شود که رابطۀ بسیار نزدیکی با پادشاه داشت. مورخان ایتالیایی دوران رنسانس می‌گویند که فرانسوای اول بر بالین داوینچی محتضر حضور داشت و در نفس آخر، وی را در آغوش گرفت.

قرار است که روز پنجشنبه رؤسای جمهور ایتالیا و فرانسه بعد از بازدید از آرامگاه داوینچی به قصر معروف "شامبور" بروند. در این قصر که یکی از شاهکارهای معماری رنسانس است ۵٠٠ جوان فرانسوی و ایتالیایی در مراسم بزرگداشت داوینچی شرکت خواهند داشت. همچنین جمعی از شخصیت‌های فرهنگی و علمی از جمله رِنزو پیانو آرشیتکت ایتالیایی، الساندرو باریکو نویسندۀ ایتالیایی، توماس پسکه فضانورد فرانسوی و همکار ایتالیایی‌اش خانم سامانتا کریستوفورتی در "شامبور" حضور خواهند یافت. معماری این قصر که به دستور فرانسوای اول بنا شد، منعکس‌کنندۀ برخی اندیشه‌ها و ابتکارات داوینچی است. هرچند هویت معمار قصر معلوم نیست، اما برخی کارشناسان معتقدند که شخص داوینچی در طراحی آن مستقیماً سهیم بوده است. پلکان مارپیچ "شامبور" به ویژه به بعضی طرح‌های مدادی داوینچی شباهت نزدیک دارد.

دعوا بر سر داوینچی

حدود دوماه قبل، وزیر فرهنگ ایتالیا گفته بود: "داوینچی ایتالیایی است و فقط در فرانسه مرده است". اختلاف بر سر آثار داوینچی تازگی ندارد اما با روی کار آمدن دولت عوامگرای ایتالیا، کیفیت رابطۀ سیاسی میان رم و پاریس به طور کلی تنزل کرده است.

روابط خوب رئیس جمهوری دو کشور و حضور مشترک‌شان بر مزار داوینچی، تنش‌های مکرر میان دولت‌های فرانسه و ایتالیا را از یاد نبرده است. ورود مهاجران غیرقانونی به اروپا، بودجۀ اتحادیۀ اروپا و البته حمایت مقامات دولت ایتالیا از جنبش جلیقه زردهای فرانسه تاکنون چندین بار روابط دو دولت را دچار تنش کرده است. بخصوص، ماتئو سالوینی وزیر کشور ایتالیا بارها علناً از امانوئل ماکرون بدگویی کرده است. اما اینک دعوای قدیمی دو کشور بر سر میراث داوینچی بار دیگر دامن زده شده است. ایتالیایی‌ها می‌گویند فرانسه نباید تمامی آثار مهم داوینچی را برای خود نگاه دارد.

گذشته از این که آرامگاه رسمی داوینچی در مرکز فرانسه است، موزۀ لوور چند اثر مهم وی - از همه مهم‌تر، لبخند ژوکوند - را در اختیار دارد. اما مسئولان فرانسوی بارها گفته‌اند که این تابلو به دلیل شکننده بودن قابل حمل نیست و بنابراین حتی برای نمایش موقتی هم به کشور دیگری قرض داده نمی‌شود.