کشتار اروپائیان در الجزایر: خشونت در پاسخ خشونت طالبانی؟

تلفات سنگین ناشی از اقدام فوری و قاطع دولت الجزایر در مقابله با اسلام گرایان افراطی که شمار قابل ملاحظه ای از کارکنان خارجی و محلی یک مجتمع صنعتی تولید گاز را در صحرای الجزایر به گروگان گرفته بودند، موضوع برخورد "مطلوب" و یا "موثر" با اسلام گرایی افراطی را موضوع بحث‌های تازه‌ای قرار داده است.

گروگان‌گیری در الجزایر از سوی یک گروه مسلح اسلامی به رهبری یکی از افراط گرایان شناخته شده افراطی بنام مختار بالمختار صورت گرفت. بالمختار سابقه جنگ در کنار بن‌لادن علیه نیروهای اتحاد شوروی در افغانستان را در کارنامه خود دارد.
بنا بر بیانیه ای که گروگان‌گیران در ساعات اولیه روز چهارشنبه انتشار دادند، حمله به مجتمع تولید گاز در الجزایر به تلافی مداخله نظامی اخیر ارتش فرانسه در جمهوری آفریقایی مالی و مقابله نظامی با شورشیان اسلام‌گرای مستقر در مناطق شمالی آن کشور انجام شد.
گروگان‌گیران خواستار قطع عملیات نظامی فرانسه در مالی بودند. همزمان با آغاز عملیات نظامی کنونی فرانسه در مالی که واحدهایی از نیروی هوایی بریتانیا نیز آنرا پشتیبانی می‌کنند، عملیات نظامی دیگری نیز به منظور نجات یک گروگان فرانسوی در خاک سومالی صورت گرفت که در آن نیروی هوایی آمریکا نیز شرکت داشت. در عملیات نجات سومالی یک گروگان فرانسوی که از کارکنان سرویس مخفی فرانسه بود ظاهرا به قتل رسید.

در عملیات نظامی مقابله با گروگان‌گیری در مجتمع تولید گاز الجزایر بر اساس تازه ترین گزارشها، بیش از 20 نفر از 41 گروگان غیر الجزایری، جان خود را از دست داده و تعداد قابل ملاحظه ای مجروح شده اند. واحد صنعتی یادشده را شرکت بریتانیایی بی.پی. و شرکت نروژی استات‌اویل با مشارکت دولت الجزایر اداره می‌کردند. شمار تلفات اتباع بریتانیایی به نسبت تعداد کارکنان خارجی، بیشتر از اتباع کشورهای دیگر بوده است. در مجتمع یادشده در نزدیکی منطقه صحرایی "ان‌آمیناس"، تا 600 الجزایری نیز به کار مشغول بودند.
به دلیل حساسیت فوق العاده بحران گروگان‌گیری در الجزایر، نخست وزیر بریتانیا سفر بسیار با اهمیت خود را به هلند بمنظور طرح شروط باقی ماندن بریتانیا در جامعه اروپا و یا احتمال خروج از جامعه را که قرار بود روز جمعه انجام شود انجام نداد و در عوض در جلسه "گروه کبرا" مرکب از تعدادی اعضاء دولت، فرماندهان نظامی و کارشناسان امنیتی بریتانیا شرکت جست.

واکنش روزنامه ها

طی اولین ساعات انتشار خبر اقدام دولت الجزایر برای مقابله با گروگان‌گیری در الجزایر، بحران ناشی از آن، بجای موضوع "آینده بریتانیا در اروپا"، به خبر شماره یک کشور تبدیل شد. روزنامه تایمز گزارش داد دیوید کمرون نخست‌وزیر بریتانیا از اینکه دولت الجزایر بدون موافقت آن کشور و یا دادن اطلاع قبلی، علیه گروگان‌گیرها دست به عملیات نظامی زده، "بشدت خشمناک است".
روزنامه دیلی‌میل از قول یک منبع دولتی نوشت: "ما به آنها (دولت الجزایر) توصیه کردیم "در حال شلیک گلوله به سوی گروگان‌گیر ها نروید و آنها دقیقا عکس آن عمل کردند."
روزنامه با نفوذ دیلی تلگراف که دارای منابع خبری معتبر نزد محافل نظامی و اطلاعاتی بریتانیا است از خشم جامعه جهانی نسبت به نحوه فاجعه بار پایان گرفتن این گروگان‌گیری خبر داد.
روزنامه گاردین با اشاره به خبر شلیک هلیکوپتر های ارتش الجزایر به اتومبیل های حامل گروگان گیر ها و گروگانها، تاکتیک مورد استفاده دولت الجزایر برای مقابله با گروگان گیران را مورد پرسش قرار داد.
روزنامه تایمز با این وجود تاکید کرد "با گروگان‌گیرها و تروریست های اسلام‌گرا از در سازش و معامله نباید وارد شد".
روزنامه دیلی میل نوشت که "تصمیم به مقابله قاطع با گروگان‌گیری تصمیم درستی بود و نباید در سایه این رویداد دردناک موضوع را سیاست زده کرد". در مجموع با وجود دردناک بودن ضایعات انسانی گروگان‌گیری اخیر، دولتهای غربی از مقابله قاطع دولت الجزایر با گروگان‌گیر های افراطی چندان ناراضی بنظر نمیرسند.

اسلام سیاسی و افراطی در الجزایر

دولت الجزایر در معرض تهدید افراط گرایی اسلامی است. کشور یادشده تا سال 2011 با عوامل گروه "مغرب اسلامی" و همراهان آنها درگیر بود. بعد از شکست گروه‌های اسلامی مسلح و متحد با القاعده که قصد تحمیل شکل افراطی "بهار عربی" را با استفاده از وضعیت جاری در شمال آفریقا به الجزیره داشتند، افراطیون حرفه ای مانند مختار بالمختارکه از بیست سالگی در کنار بن‌لادن جنگیده، به دیگر نقاط بحران زده آفریقا مانند مالی رفتند.

دولت الجزایر که با وجود تغییر چهره رهبری، تا حدود زیادی طبیعت سیاسی چند دهه گذشته خود را حفظ کرده، همچنان معتقد به برخورد و مقابله با خشونت‌های افراطی‌های مذهبی است.
ده سال بعد از سقوط رژیم پادشاهی ایران و استقرار یک نظام اسلامی در تهران، الجزایر دچار التهاب اسلام سیاسی شد و اسلامگرایان در انتخابات شهرداری ها به اکثریت دست یافتند. فضای نسبتا باز سیاسی که شاذلی بن جدید رییس جمهور وقت الجزایر ایجاد کرده بود، اسلام افراطی را در این کشور تا حدودی متعادل ساخت.
تشکیل جبهه نجات اسلامی مرکب از سه جریان سیاسی عمده و قرار گرفتن در موقعی مشابه با آنچه امروز اخوان‌المسلمین در مصر بدست آورده، حاصل تحولات آن زمان بود. اما ارتش الجزایر در مقابل موج اسلامی قرار گرفت و بن‌جدید نیز سال بعد مجبور به کناره گیری از کار شد. دولت امروز الجزایر با گسترش موج اسلام سیاسی که اینک در افریقا رنگ خشن گرفته مخالف است و بخصوص در مقابله با تروریسم اسلام افراطی مصمم می‌نماید.

واکنش فوری دولت الجزایر

یک روز بعد از آغاز بحران در مجتمع گاز "تیگان‌تورین" در 40 کیلومتری آمیناس- نزدیک مرز لیبی، "دحو ولد قابلیه"وزیر کشور الجزایر گفت:"گروگان‌گیران مسلح می‌خواستند همراه گروگانها از کشور خارج شوند ولی اجازه خروج به آنها ندادیم."
وزیر کشور الجزایر همچنین تائید کرد که گروگان‌گیر های مسلح (در حدود 20 نفر) الجزایری، و تحت فرماندهی مختار بالمختار، (یکی از فرماندهان کهنه کار القاعده) قرار داشتند.

بی شک عملیات گروگان‌گیری و تبعات آن هزینه های سیاسی و اقتصادی سنگینی را علیه دولت و صنایع گاز و نفت الجزایر تحمیل خواهد کرد. با این وجود کشورهای غربی و همچنین کشورهای مسلمان نشین خارج مانده از حیطه تغییرات ناشی از "بهار عربی" مصمم به پیشگیری از رشد اسلام نظامی در منطقه به نظر میرسند.
تصمیم دولت سوسیالیست و معتدل آقای هولاند در فرانسه دایر بر مداخله نظامی در مالی بمنظور پیشگیری از تشکیل یک دولت طالبانی در باماکو، پایتخت آن کشور، که به نوبه خود گروگان‌گیری فرصت طلبانه روز چهارشنبه در الجزایر را بدنبال آورد، اجرای عملیات مشترک نجات یک گروگان در سومالی، و بخصوص حمله نظامی روز گذشته ارتش الجزایر علیه گروگان‌گیران مسلح در مجتمع گاز آن کشور حاکی است که مماشات با اسلام افراطی در آفریقا سیاست روز منطقه نیست.