فیروز نادری دانشمند ایرانی و از مدیران پیشین اکتشافات منظومۀ شمسی در ناسا، درگذشت

فیروز نادری دانشمند سرشناس ایرانی-آمریکایی و مدیر پیشین اکتشافات منظومۀ شمسی ناسا که به دلیل آسیب‌دیدگی نخاعی در بیمارستان بستری بود، روز جمعه ۹ ژوئن (۱۹ خرداد)، در سن ۷۷ سالگی در آمریکا درگذشت. خبر درگذشت وی با واکنش گستردۀ چهره‌های مطرح ایرانی و کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شده است.

فیروز نادری دانشمند سرشناس ایرانی و از مدیران پیشین ناسا AP - RIC FRANCIS

محمد عیسایی خواهرزادۀ فیروز نادری، شامگاه جمعه ۱۹ خرداد، در حساب کاربری خود در اینستاگرام، از درگذشت این دانشمند سرشناس ایرانی خبر داد و نوشت: «امشب دنیا بزرگمردی بی‌جایگزین را از دست داد».

فیروز نادری ده روز پیش در تاریخ ۲۹ مِه، با انتشار عکسی در فیسبوک و اینستاگرام، از مصدومیت شدید نخاعی و بستری شدن خود در بیمارستان خبر داده بود.

وی در توضیح این عکس نوشته بود که هفتۀ قبل از آن، در پی افت ناگهانی ضربان قلب، از حال رفته و سرش به دیوار برخورد کرده که این ضربه باعث جابجایی مهره گردن، آسیب دیدگی نخاع و فلج شدن او از گردن به پایین شده است.

او همچنین گفته بود که در عرض هفته گذشته، دو جراحی در ناحیۀ گردن داشته و باید دوران نقاهتی چهار تا پنج ماهه را سپری کند.

فیروز نادری متولد ۵ فررودین ۱۳۲۵ در شیراز بود و پس از اتمام تحصیلات متوسطۀ خود در دبیرستان شبانه‌روزی اندیشه (دون بوسکو) در تهران، در سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) و در سن ۱۸ سالگی به ایالات متحدۀ آمریکا مهاجرت کرد و در رشتۀ مهندسی برق ادامه تحصیل داد.

او مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۹۶۹ از دانشگاه ایالتی آیووا دریافت کرد و پس از حدود دو سال کار به عنوان مهندس برق در سانتا باربارا، به لس‌آنجلس رفت و مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را به ترتیب در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دریافت کرد.

فیروز نادری پس از پایان تحصیلات خود، به ایران بازگشت و به مدت سه سال در مرکز سنجش از دور ایران مشغول به کار شد. اما چند ماه پس از انقلاب ایران دوباره به آمریکا بازگشت.

وی از سال ۱۹۷۹ به مدت حدود ۳۶ سال در سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا)، فعالیت کرد و تا پیش از بازنشستگی در سال ۲۰۱۶،سمت‌های فنی، اجرایی و مدیریتی متعددی را در آزمایشگاه رانش جت ناسا (جِی پی اِل) بر عهده داشت.

فیروز نادری کار خود را در ناسا ابتدا به عنوان مهندس سیستم ارتباطات آغاز کرد و سپس در حوزۀ توسعۀ فناوری، مدیریت برنامه و پروژه برای ماهواره‌های مخابراتی، رصدخانه‌های سنجش از راه دور و رصدخانه‌های تحقیقاتی اختر فیزیک و نیز هدایت برنامۀ اکتشاف مریخ، فعایت کرد. وی همچنین مدیرکل بخش اکتشافات منظومۀ شمسی در آزمایشگاه رانش جت ناسا بود.

فیروز نادری از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۰، یکی از برنامه‌های بلندپروازانۀ ناسا موسوم به «اوریجین» را برای جست‌وجوی سیارات مشابه زمین در سایر منظومه‌های سیاره‌ای بر عهده داشت.

او همچنین از سال ۲۰۰۰ به مدت پنج سال مدیر برنامۀ اکتشاف مریخ در ناسا بود و در سال ۲۰۰۵ برای مدیریت این برنامه، موفق به دریافت بالاترین جایزۀ ناسا، موسوم به «مدال خدمات ممتاز ناسا» شد.

اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی، پس از بازنشستگی فیروز نادری در سال ۲۰۱۶، سیارک 1989 EL1 را به دلیل مشارکت‌های فیروز نادری در اکتشافات فضایی، به نام او نامگذاری کرد.

فیروز نادری همچنین به همراه انوشه انصاری نخستین زن فضانورد ایرانی، با حضور در هشتاد و نهمین مراسم اسکار در سال ۲۰۱۷، به نمایندگی از اصغر فرهادی که برای فیلم «فروشنده» برندۀ جایزۀ بهترین فیلم خارجی شده بود، این جایزه را دریافت کرد. اصغر فرهادی در اعتراض به فرمان دونالد ترامپ مبنی بر ممنوعیت ورود شهروندان ایرانی به ایالات متحده، از حضور در این مراسم خودداری کرده بود.

فیروز نادری در جریان اعتراضات سراسری اخیر در ایران نیز در تلاش برای فراهم نمودن امکان استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در این کشور بود.