گذار بر ظُلمات: گام به گام با نسرین ستوده
نسرین ستوده نامی است که تاریخ پایداری ایرانیان در برابر زور و ستم هرگز فراموش نخواهد کرد. ایرانیان آزادیخواه و مردمان بسیاری در جهان ازجمله شخصیت‌های سرشناس جهانی خواهانِ آزادی این بانویِ سربلند و دلیر ایرانی اند.
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۴:۰۰
روز شنبه ۱۹ سپتامبر رضا خندان، همسر نسرین ستوده، در حساب فیس‌بوک خود از انتقال همسر زندانی‌اش به بخش سی‌سی‌یو بیمارستان طالقانی خبر داد. خانم ستوده از ۱۲ اوت در زندان اوین دست به اعتصاب غذای نامحدود زده و گویا از چند روز پیش وضع سلامتی‌اش رو به وخامت گذاشته است. این وکیل دادگستری و مبارزِ خستگی‌ناپذیر حقوق بشر در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸ برابر با ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ در منزلش بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در بخشِ زنان زندان اوین زندانی است. دستگاه قضایی کشور او را درمحاکمه‌ای غیابی که در حدود یک سال و نیم پیش برگزار شد، در مجموع به ۳۸ سال زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم کرده است.
نسرین ستوده لَنگَرودی در ۱۹۶۳ میلادی برابر با ۱۳۴۲ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. در ۱۹۹۱ از دانشگاه شهید بهشتی مدرک کارشناسیِ ارشد حقوق بین‌الملل گرفت. چندی در نشریۀ «دریچۀ گفت و گو» به نوشتن مقاله به ویژه دربارۀ حقوق زنان کشور پرداخت و مقاله‌هایی نیز در مجلۀ آبان و روزنامه‌های جامعه، توس و صبح امروز منتشر کرد. با «انجمن حمایت از حقوق کودکان» همکاری کرد و دو سال عضو هیأت مدیرۀ آن انجمن بود. در ۱۹۹۴ با رضا خندان ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دختری به نام «مهرآوه» و پسری به نام «نیما»ست. یک سال بعد در ۳۲ سالگی آزمون «کانون وکلا» را گذراند و موفق به گرفتنِ گواهینامۀ وکالت شد، اما می‌بایست تا ۲۰۰۳ یعنی هشت سال صبر کند تا حق وکالت بگیرد.
در زمان قتل‌های زنجیره‌ای که در فاصلۀ میان ۱۹۸۸ و ۱۹۹۸ روی داد، بسیاری از همکاران و دوستان ستوده را برای بازجویی احضار کردند و او وظیفۀ خود دانست آنان را از حقوق قانونی‌شان آگاه کند و برای این منظور جزوه‌هایی با عنوانِ «جرم‌های سیاسی» تهیه کرد و آن‌ها را در جلسه‌ها و گردهم‌آیی‌های گوناگون پخش کرد. نخستین پروندۀ حقوقی او پس از آغاز فعالیت‌های حقوقی‌اش مربوط به حقوق زنان بود. همکاریِ نزدیک او با شیرین عبادی حساسیتِ بیش از پیش او را نسبت به حقوق زنان برانگیخت و سبب‌ساز آشناییِ او با فعالانِ حقوق زنان شد چنان که پرونده‌های حقوقی گوناگونی را در این زمینه به او سپردند.
او تاکنون در مقام وکیل مدافع وکالت چندین روزنامه‌نگار، نویسنده و فعال سیاسیِ سرشناس را عهده‌دار شده است، مانند عیسی سحرخیز، حشمت‌الله طبرزدی، ناهید کشاورز، پروین اردلان، رؤیا طلوعی و امید معماریان.
در ۱۲ ژوئن ۲۰۰۶ گروهی از فعالان جنبش زنان با صدور قطعنامه‌ای در «میدان هفت تیر» تهران گرد آمدند و تصمیم گرفتند برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز و زن‌ستیزِ جمهوری اسلامی ایران با به راه انداختنِ کارزاری جمعی «یک میلیون امضا» جمع‌آوری کنند. نسرین ستوده در کنار روشنفکران، حقوقدانان، هنرمندان و نویسندگانِ نامداری مانند سیمین بهبهانی، شیرین عبادی، بابک احمدی، نرگس محمدی، شهلا حائری، فریبرز رئیس دانا، جعفر پناهی در شُمارِ نخستین امضا کنندگان بود.
در گردهم‌آییِ میدان هفت تیر در ژوئن ۲۰۰۶ نیروهای امنیتی چند تن از شرکت کنندگان و برگزار کنندگانِ گردهم‌آیی را بازداشت کردند. نسرین ستوده به همراه شیرین عبادی و لیلا علی کرمی دفاع از آنان را به عهده گرفتند. فعالیت خانم ستوده در زمینۀ حقوق زنان و دفاع حقوقی‌اش در مقام وکیل از چند فعالِ حقوق زن جایزۀ حقوق بشر ایتالیا را در سال ۲۰۰۸ نصیبِ وی کرد.
در انتخابات ۱۳۸۸ (۲۰۰۹ میلادی) نسرین ستوده همراه با سیمین بهبهانی، شیرین عبادی، منصوره شجاعی و دیگر فعالانِ حقوق زنان به «ائتلافِ برای طرح مطالباتِ حقوق زنان در انتخابات» پیوست و برای رساندنِ خواسته‌های زنان به گوش نامزدهای ریاست جمهوری و آگاه کردن مردم از آن خواسته‌ها کوشش‌های فراوان کرد. پس از انتخابات سرسختانه از ائتلاف جنبش زنان و جنبش سبز پشتیبانی کرد. نسرین ستوده جدا از پرونده‌های مربوط به حقوق زنان، به دفاع از پرونده‌های فعالان سیاسی، قربانیان کودک‌آزاری و نیز کسانی پرداخت که پس از ناآرامی‌های انتخابات ۱۳۸۸ دستگیر و گاه به اعدام محکوم شده بودند. او از متهمانی نیز که زیر ۱۸ سال داشتند و به اعدام محکوم شده بودند جانانه دفاع کرد.
در ۲۸ اوت ۲۰۰۸ در زمانی که نسرین ستوده دفاع از زهرا بهرامی، شهروند ایرانی- هلندی، را به عهده داشت، نیروهای امنیتیِ جمهوری اسلامی به دفتر او تاختند و همه چیز را به غارت بردند. زهرا بهرامی عضو «انجمن پادشاهی ایران» به نام «تُندر» بود و در تظاهراتِ هواداران جنبش سبز در روز عاشورا دستگیر شده بود. او را سپس به اتهام قاچاق مواد مخدر در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست «قاضی صلواتی» محکوم به اعدام کردند و کشتند.
در۴ سپتامبر ۲۰۱۰ مقام‌های جمهوری اسلامی خود نسرین ستوده را به اتهام تبلیغ بر ضد نظام، توطئه و به خطر انداختن امنیت کشور دستگیر کردند و به سلولی انفرادی در زندان اوین بردند. عفو بین‌الملل بی‌درنگ خواستار آزادی وی شد و او را «زندانی عقیدتیِ در معرض شکنجه» خواند. در اکتبر آن سال، کارزار بین‌المللی حقوق بشر در ایران، کمیسیون بین‌المللی حقوقدانان، دیدبانِ حقوق بشر، اتحادیۀ بین‌المللیِ وکلا، سازمانِ جهانی مبارزه با شکنجه، فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و جامعۀ ایرانی دفاع از حقوق بشر به عفو بین‌الملل پیوستند و با انتشار بیانیه‌ای بازداشت خانم ستوده را محکوم کردند و خواستار آزادیِ فوری او شدند.
در ۲۵ سپتامبر خانم ستوده در اعتراض به ممنوعیت ملاقات و تماس تلفنی با خانواده‌اش دست به اعتصاب غذا زد. در ۲۳ اکتبر به اعتصاب غذا پایان داد. اما یک هفته بعد در ۳۱ اکتبر در اعتراض به بازداشت غیرقانونی‌اش و نیز بدرفتاری‌های مقام‌های زندان شروع به اعتصاب غذای خشک کرد. سرانجام در ۴ نوامبر مقام‌های کشور اجازه دادند خانم ستوده با دو فرزند خردسالش دیدار کند. آنان مادرشان را بسیار تکیده و رنجور یافتند.
در ۹ ژانویۀ ۲۰۱۱ دستگاه قضایی کشور نسرین ستوده را به ۶ سال زندان محکوم کرد. به گفتۀ رضا خندان، او از درخواست دادگاه تجدید نظر خودداری کرد. در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۲ در اعتراض به جلوگیری از خروج دخترش «مهرآوه» از کشور سومین اعتصاب غذای خود را آغاز کرد.
در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۳ مقام‌های جمهوری اسلامی نسرین ستوده را از زندان آزاد کردند. در ۲۰۱۵ خانم ستوده در فیلم «تاکسی» به کارگردانیِ جعفر پناهی شرکت کرد و از روش‌های رژیم برای تحمل‌ناپذیر کردن زندگی در بیرون از زندان سخن گفت و ایران را زندانی بزرگ خواند.
در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ نسرین ستوده به دفاع از «دختران خیابان انقلاب» برخاست و بندی از دادرسی کیفریِ جمهوری اسلامی را به باد انتقاد گرفت که برپایۀ آن شهروندانِ متهم به «اقدام علیه امنیت ملی» نمی‌توانند «وکیل انتخابی» داشته باشند. مقامات جمهوری اسلامی او را در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸ بازداشت و در دادگاهی غیابی که در حدود یک سال و نیم پیش برگزار شد، در مجموع به ۳۸ سال زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم کردند.
تاکنون چندین نهاد فرهنگیِ جهان و نیز سازمان‌های بین‌المللیِ حقوق بشری ارجمندترین جایزه‌ها را به نسرین ستوده هدیه کرده‌اند، مانند جایزۀ انجمن قلم آمریکایی (پِن)، جایزۀ ساخارُف، جایزۀ حقوق بشر اروپا و کمیتۀ بین‌المللیِ حقوق بشر ایتالیا. جدا از ایرانیان آزادیخواه، مردمان بسیاری در جهان ازجمله شخصیت‌های سرشناس جهانی خواهانِ آزادی این بانوی دلیر ایرانی اند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید