نوسانِ میزان مشارکتِ مردم در انتخابات ریاست جمهوری در ۴۲ سال گذشته
نتشر شده در:
گوش کنید - ۰۷:۰۸
سیزدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری ایران بیست و هشتم خرداد امسال برابر با ۱۸ ژوئن برگزار خواهد شد. بسیاری از تحلیل‌گران و کارشناسان از بی‌رغبتی مردم برای حضور در این انتخابات سخن می‌گویند. بعضی از نظرسنجی‌ها نیز از کاهش میزان مشارکت مردم نسبت به دوره‌های پیشین خبر می‌دهند. مخالفان حسن روحانی این پدیده را نتیجۀ ناکارآمدی دولت او می‌دانند. البته تحلیل‌گرانی معتقدند که هنوز نمی‌توان در بارۀ میزان مشارکت مردم با اطمینان سخن گفت.
در ایران بسیاری از مردم همیشه در اعتبار آمارهای رسمی شک کرده‌اند. اما اگر بخواهیم نگاهی به نوسانِ میزانِ مشارکتِ مردم در ۱۲ دورۀ انتخابات ریاست جمهوری بیفکنیم، ناگزیریم بر آمارهای رسمی تکیه کنیم.
در نخستین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری که نزدیک به یک سال پس از پیروزی انقلاب برگزار شد و در آن ابوالحسن بنی‌صدر از میان ۱۲۴ کاندیدای رسمی با رأی نزدیک به ۷۸ درصد شرکت کنندگان انتخاب شد، از ۲۱ میلیون واجد شرایط کمی بیش از ۱۴ میلیون نفر در رأی‌گیری شرکت کردند. بنی‌صدر به سبب اختلافی که با روحانیان به ویژه خمینی پیدا کرد ۱۷ ماه بعد با رأی اکثریت نمایندگانِ مجلس و فرمان خمینی برکنار شد.
در دومین دورۀ انتخابات که یک ماه پس از برکناری بنی‌صدر برگزار شد، محمدعلی رجایی، نخست وزیر بنی‌صدر، از میان ۴ کاندیدای رسمی به ریاست جمهوری انتخاب شد. اکثریت مردم به او رأی دادند، زیرا می‌خواستند کشاکش‌های سیاسی در گرماگرم جنگ ایران وعراق پایان پذیرد. ۲۸ روز بعد رجایی با انفجار بمبی کشته شد.
سومین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری کمی بیش از یک ماه پس از ترور رجایی برگزار شد. این بار علی خامنه‌ای از میان ۴ کاندیدای رسمی با رأی اکثریت بزرگی از رأی دهندگان انتخاب شد. او سه ماه پیش از انتخابات از یک ترور نافرجام جان سالم به در بُرده بود. کارشناسان معتقدند که جنگ از سویی و ترورها از سوی دیگر مردم را به حضور در انتخابات راغب‌تر می‌کرد.
در چهارمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری علی خامنه‌ای از میان ۳ کاندیدای رسمی برای بار دوم انتخاب شد. در آن انتخابات او در حدود ۱۰ درصد کمتر از بار اول رأی آورد.
پنجمین دورۀ انتخابات یک سال پس از پایان جنگ ایران و عراق برگزار شد. در آن انتخابات شورای نگهبان از میان ۷۹ کاندیدا صلاحبت هاشمی رفسنجانی و عباس شیبانی را تأیید کرد. رفسنجانی که با شعار سازندگی به میدان آمده بود، با رأی نزدیک به ۹۵ درصد از شرکت کنندگان انتخاب شد.
در دورۀ ششم از میان ۴ کاندیدای رسمی رفسنجانی دوباره انتخاب شد. اما بیش از ۳۰ درصد کمتر از دورۀ پیشین رأی آورد.
در دوره‌های هفتم و هشتم سید محمد خاتمی به ریاست جمهوری انتخاب شد. او بار دوم ۸ درصد بیشتر رأی آورد. در حالی که خامنه‌ای و رفسنجانی بار دوم با درصد بسیار کمتری انتخاب شدند.
تا دورۀ هشتم رئیس جمهورها در مرحلۀ اول انتخاب شده بودند. اما در دورۀ نهم، انتخابات دو مرحله‌ای شد و سرانجام احمدی نژاد هاشمی رفسنجانی را از میدان به در کرد.
در دهمین دوره که در خرداد ۱۳۸۸ برگزار شد میرحسین موسوی و مهدی کرّوبی پیروزی احمدی نژاد را در همان مرحلۀ اول تقلبی دانستند. خامنه‌ای در نماز جمعه احتمال تقلب را رد کرد و سرکوب بی‌رحمانۀ معترضان به نتایج انتخابات آغاز شد.
در دورۀ یازدهم حسن روحانی با کمی بیش از ۵۰ درصد آرا و در دورۀ دوازدهم با کمی بیش از ۵۷ درصد آرا پیروز شد. در هر دو دوره میزان مشارکت مردم نسبت به دهمین دوره ۱۲ درصد کمتر بود.
دربارۀ میزان مشارکت مردم در انتخابات امسال هنوز نمی‌توان با اطمینان سخن گفت.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید