مُدل نُرماندی و تاریخچۀ آن؛ به مناسبت آغاز مذاکرات راهبردی آمریکا و روسیه
نتشر شده در:
گوش کنید - ۰۸:۴۶
دوشنبه دهم ژانویه برابر با بیستم دی ماه مذاکرات راهبردی آمریکا و روسیه در ژنو آغاز شد. تمامیت ارضی اوکراین، حضور نزدیک به صد هزار سرباز روسی در مرزهای شرقی آن کشور و از همه مهم‌تر امنیت اروپا از موضوع‌های اصلی این مذاکرات است. گفتگو در این باره روز چهارشنبه در نشست مشترک روسیه - ناتو در بروکسل و روز پنجشنبه در اجلاس شورای دائمی «سازمان امنیت و همکاری اروپا» با حضور اوکراین در وین دنبال خواهد شد.
شامگاه یکشنبه نهم ژانویه «وِندی شِرمن»، معاون وزیر امور خارجۀ آمریکا، با «سرگئی ریابکوف»، همتای روسی خود، در ژنو دیدار کرد. این دو تن سرپرستی هیأت‌های مذاکره کنندۀ دو کشور را به عهده دارند. وزارت امور خارجۀ آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که در آن دیدار وِندی شرمن بر تعهد آمریکا به اصول بین‌المللی حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و آزادی کشورهای مستقل در انتخاب ائتلاف‌های خود تاکید کره است.
روسیه از آمریکا و ناتو می‌خواهد که اوکراین را به عضویت ناتو درنیاورند، نیروهای نظامی‌شان را در شرق اروپا کاهش دهند و آمریکا در کشورهایی که پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی عضو آن اتحاد بودند پایگاه نظامی ایجاد نکند.
پس از گفت و گوهای ژنو میان هیأت‌های آمریکایی و روسی روز چهارشنبه ۱۲ ژانویه جلسۀ «شورای ناتو- روسیه» در بروکسل تشکیل خواهد داد. این شورا از ماه می ۲۰۰۲ آغاز به کار کرده است. یک روز پس از اجلاس این شورا در بروکسل، شورای دائمی «سازمان امنیت و همکاری اروپا» با حضور اوکراین در وین تشکیل جلسه خواهد داد.
آمریکا از فرانسه و آلمان در چارچوب «مدل نُرماندی» حمایت می‌کند. «مدل نرماندی» یا «فرم نرماندی» صورت‌بندی دیپلماتیک چهارجانبه‌ای است که در آغاز جنگ داخلی اوکراین یا «جنگ دُنباس» شکل گرفت. در ۶ ژوئن ۲۰۱۴ در حاشیۀ مراسم هفتادمین سالگرد فرود آمدن نیروهای متفقین در نرماندی نشستی نیمه رسمی در یکی از شهرهای نرماندی به نام «ویست‌رام» با شرکت رهبران چهار کشور فرانسه، آلمان، روسیه و اوکراین به منظور یافتن راه حلی صلح‌آمیز برای پایان دادن به درگیری‌های شرق اوکراین تشکیل شد.
رحما سوفیا راشْدی، خبرنگار آژانس مطبوعاتی آمریکا، که تلفظِ «ویست‌رام» را مشکل می‌یافت، اصطلاح "مدل نرماندی" را برای توصیف روابط چهارجانبه میان کشورهای شرکت کننده در آن نشست به کار برد. سپس فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه، و پس از او روزنامه نگاران آن اصطلاح را به کار بردند. نشست ویست‌رام سرآغاز یک رشته مذاکرات دیپلماتیک میان رهبران آن چهار کشور و وزیران خارجۀ آن‌ها بود. در مطبوعات ایران «مدل نرماندی» یا «فرم نرماندی» را هنگام تشکیل آن در ۲۰۱۴ به «قالب نرماندی» یا «گروه نرماندی» ترجمه کردند.
باری، دومین نشست رهبران چهار کشورِ «مدل نُرماندی» در اکتبر ۲۰۱۴ در میلان برگزار شد. در سال‌های بعد بر شمار اعضای هیأت‌های نمایندگی در نشست‌های «مدل نُرماندی» افزوده شد. از آن پس، نشست‌ها یا با حضور سران و مذاکره کنندگان برگزار می‌شد یا از طریق گفت و گوی تلفنی میان سران چهار کشور. برای مثال، در ۲۴ ژوئیۀ ۲۰۱۷ در یک نشست تلفنی سران چهار کشور بر حمایت خود از توافق‌های مینسْک پافشاری کردند.
تا چندی پیش روس‌ها از نشست‌های «مدل نرماندی» استقبال می کردند. در سال ۲۰۱۵ ولادیمیر فِدِورفسکی، نویسنده و دیپلمات سابق روس، گفته بود این صورت‌بندیِ دیپلماتیک بسیار اثر‌بخش‌تر از دیپلماسیِ دوجانبۀ آمریکا و روسیه است. اگر بخواهیم از جنگ تمام عیار خودداری کنیم باید به نشست‌های «مدل نرماندی» ادامه دهیم. زیرا بر این نسشت‌ها دیدگاهی واقع‌بینانه دربارۀ بحران اوکراین حاکم است.
اما در ماه‌های اخیر روسیه دیگر علاقه‌ای به نشست‌های «مدل نرماندی» نشان نمی‌هد. در ۱۱ اکتبر گذشته چهار کشور تشکیل دهندۀ «مدل نرماندی» اعلام کردند که به زودی نشستی برگزار خواهند کرد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجۀ روسیه، پیش‌نویس بیانیه‌ای را پیش از تشکیل آن نشست برای همتایان آلمانی و فرانسوی خود فرستاد و سپس مدعی شد که آنان به پیشنهادهای او پاسخی نداده‌اند. در پاسخ به ادعاهای لاوروف، سخنگوی وزارت امور خارجۀ فرانسه در ۹ نوامبر اعلام کرد که هر دو کشور آلمان و فرانسه به پیشنهادهای روسیه پاسخ داده‌اند و برگزاری نشستی را در چارچوب «مدل نرماندی» به وزیر امور خارجۀ روسیه پیشنهاد کرده‌اند، اما او پشنهاد آن‌ها را نپذیرفته است.
به عقیدۀ بسیاری از تحلیل‌گران، «مدل نرماندی» صورت‌بندی دیپلماتیک پیشرفته‌ای است که گفت و گوی مستقیم طرفین جنگ را با حضور دو کشور میانجی امکان‌پذیر می‌کند. اما به نظر می‌رسد روسیه این بار تصمیم گرفته است رو در رو با آمریکا مذاکره کند.
سیاست راهبردی رئیس جمهور آمریکا در یک سال گذشته پرهیز از هرگونه بحران در روابطش با روسیه بود تا بهتر بتواند به روابطش با چین بپردازد. به همین سبب، بعضی از تحلیل‌گران معتقدند که احتمال سازش بایدن با پوتین نه تنها اوکراین بلکه بیشتر کشورهای منطقۀ بالتیک را نیز نگران کرده است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید