چرا کاوه مدنی معاون سازمان محیط زیست ایران از کشور خارج شد و سپس استعفا داد؟

در یکی از نخستین واکنش‌ها به خروج و استعفای کاوه مدنی، "عباس میلانی" مدیر مرکز مطالعات ایران در دانشگاه استانفورد آمریکا، در توئیتی نوشت: «خروج و استعفای کاوه مدنی از ایران، نمونه‌ای از یک نبرد طولانی است که طی ۳۸ سال گذشته میان نخبگان ایران و آنانی که عطش قدرت و سودجویی فردی را تحت پوشش اسلام مخفی کرده‌اند، در جریان است».

نخبگانی که نه تنها خواستار پیشرفت و تعالی زادبومشان هستند، بلکه می‌دانند که چگونه می‌توان به کمک ایران‌زمین شتافت، در برابر گروهی قرار گرفته‌اند که نه‌تنها از دانش کافی برای حل مشکلات ایران بی‌بهره هستند، بلکه بخش بزرگی ازآنان فقط به فکر پر کردن جیب خود و حفظ قدرت برای چاپیدن بیشتر ثروت‌های ملی ایران هستند.

کاوه مدنی، آشکارا از این که تحت فشارهایی است گله‌مند بود. او از جزئیات فشارها حرف نمی‌زد، اما می‌گفت که با علم به این سنگ‌اندازی‌ها آمده است و می‌خواهد دِین خود را به سرزمین مادری‌اش ادا کند و نشان بدهد که می‌شود آمد و کار کرد، ایستاد و تاثیرگذار بود.

بازداشت فعالان محیط زیستی و خودکشی "کاووس سید امامی" یکی از اساتید سرشناس این حوزه در بهمن ماه گذشته در زندان، سر و صدای زیادی بپا کرد. در روزهای نخست، نهاد بازداشت‌کننده مشخص نبود و پس از ورود مجلس به این پرونده مشخص شد که اطلاعات سپاه اقدام به بازداشت این فعالان محیط زیستی کرده است.

بدنبال انتشار خبر بازداشت فعالان محیط زیستی، زمزمه‌هایی مبنی بر بازداشت "کاوه مدنی" معاون سازمان محیط زیست نیز به گوش رسید، بازداشتی که نحوه تکذیب خبر در آن هنگام از صحت آن خبر می‌داد. بسیاری در شبکه‌های اجتماعی خبر دادند که کاوه مدنی حداقل مدت ٧٢ ساعت بازداشت بوده و تحت بازجویی قرار گرفته است.

راه دور نرویم، در اینجا حکایت روزنامه اصولگرای "وطن امروز" را در باره جاسوسی کاوه مدنی بخوانید:
«کاوه مدنی، معاون سازمان محیط‌زیست و یکی از متهمان پرونده جاسوسی محیط ‌زیستی از کشور فرار کرد. کاوه مدنی، معاون دوتابعیتی رئیس سازمان حفاظت محیط ‌زیست بود که در ماجرای جاسوسی مؤسسه "حیات‌وحش میراث پارسیان"، نام او به عنوان یکی از متهمان این پرونده مطرح شده بود، بدون سروصدا از ایران فرار کرد. مدنی که ممنوع‌الخروج شده بود، به طرز مشکوکی توانست از ایران خارج شود و حالا مدتی پس از خروج از ایران، از سمت خود استعفا کرده و گفته است به ایران بازنمی‌گردد. کاوه مدنی که تابعیت انگلیسی دارد و ارتباطات غیرشفاف او در انگلیس به‌گونه‌ای است که در یک کالج سلطنتی در لندن مشغول به کار شده بود، در مقابل چشم دستگاه امنیتی به عنوان معاون رئیس سازمان حفاظت محیط ‌زیست انتخاب و مشغول به کار می‌شود؛ مدتی بعد در یک پرونده بزرگ جاسوسی که در پوشش فعالیت‌های محیط ‌زیستی انجام می‌شد، نام او از سوی متهمان و دستگیرشدگان مطرح می‌شود و حالا براحتی از کشور گریخته است. نام کاوه مدنی بهمن سال گذشته و پس از دستگیری تعدادی جاسوس که در پوشش فعالیت‌‌های محیط‌ زیستی اطلاعات محرمانه و موشکی کشور را به سرویس‌‌های جاسوسی بیگانه می‌فروختند، مطرح شد. ۵ ماه از انتصاب مدنی به معاونت سازمان محیط‌زیست نگذشته بود که افشای یک پرونده جاسوسی تحت پوشش محیط‌زیست، پای کاوه مدنی را نیز به این موضوع باز کرد. افراد دستگیر شده در این پرونده که عمدتا مربوط به موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان بودند، توانسته بودند در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط ‌زیستی، اطلاعات طبقه‌بندی شده کشور در حوزه‌های استراتژیکی همچون موشکی جمع‌آوری و در اختیار سرویس‌‌های جاسوسی بیگانه قرار دهند».

و حال، روایت سایت "کلمه" در باره مشکلاتی که میان سپاه پاسداران و بخشی از فعالان محیط زیستی بروز کرد که منجر به بازداشت ۸ نفر از فعالان محیط زیست از جمله "کاووس سیدامامی" شد را بخوانید:
«... بخش محیط زیستی سازمان ملل در کشورهای مختلف نقاطی را به عنوان مناطق حفاظت شده محیط زیست معرفی می‌کند و با تخصیص بودجه به سازمان‌های غیردولتی و حتی دولت‌ها خواستار حفاظت از مناطق خاص و گونه‌های محیط زیستی می‌شود.
در همین رابطه سازمان ملل بخش‌هایی را نیز در ایران مشخص کرده و با تخصیص بودجه، خواستار حفاظت از این مناطق و گونه‌های محیط زیستی حیات وحش در این مناطق شده است. کاووس سیدامامی و چند سازمان غیردولتی همراه او نیز از سوی سازمان ملل مأمور به حفاظت از این مناطق و ارائه گزارش سالانه به سازمان ملل بودند.
این مناطق، تحت قوانین مناطق میراث تاریخی محسوب شده و در زمان جنگ نیز شامل قوانین حفاظتی این مناطق می‌شوند، از جمله اینکه حق تعدی به این مناطق در زمان جنگ وجود ندارد. برای همین نیز به محض آنکه این مناطق در سازمان ملل ثبت شدند، سپاه با گمان اینکه می‌تواند سامانه‌های موشکی خود را بدون مزاحمت در این مناطق مستقر کند، اقدام به تأسیس زاغه در این مناطق کرده و تجهیزات خود را در آنجا مستقر می‌سازد.
این کار با مخالفت گروه‌های محیط زیستی مواجه شد، آنها بارها از سپاه خواستند که از این مناطق خارج شود و اجازه دهد کار خود را انجام دهند. این گروه‌ها اعلام می‌کنند که باید مرتب به سازمان ملل در خصوص حیات وحش این مناطق و گیاهانش گزارش داده و عکس ارسال کنند و کار سپاه حیات این مناطق را با خطر مواجه می‌سازد. اما سپاه زیر بار نرفته و از آنان می‌خواهد تا عکس‌های ابتدایی گرفته شده را هر سال به عنوان عکس جدید به سازمان ملل ارسال کنند و کاری به این مناطق نداشته باشند.
گروه‌های محیط زیستی زیر بار نرفته و این مسأله منجر به درگیری‌ها و کشمکش‌های چندین ساله بین سپاه و گروه‌های غیردولتی محیط زیستی می‌شود تا نهایتاً اطلاعات سپاه به بهانه جاسوسی، این گروه را دستگیر کرده تا با خیال راحت بتواند فعالیت‌های خود را در مناطق حفاظت شده دنبال کند».

"محمدرضا تابش"، رییس فراکسیون محیط زیست مجلس، روز چهارشنبه ٢٩ فروردین/ ١٨ آوریل، در باره برخی از نتایج نشست مشترک اعضای فراکسیون محیط زیست و فراکسیون شفاف سازی مجلس با "عیسی کلانتری" رئیس سازمان محیط زیست که نیمروز سه شنبه ۲٨ فروردین در محل "کمیسیون تلفیق" برگزار شد گفت:
«طبق اظهارات رئیس سازمان محیط زیست، وزارت اطلاعات و برخی دستگاه‌ها، درباره جاسوس بودن فعالان بازداشت‌شده محیط زیست اختلاف‌نظر دارند».
منظور آقای تابش از برخی دستگاه‌ها، "سازمان اطلاعات سپاه پاسداران" است.

"محمود صادقی" نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی، نخستین کسی بود که خبر خروج کاوه مدنی از ایران را اعلام کرد. وی همچنین این خروج را نشانه ناکامی اقدامات دولت برای جذب نخبگان ایرانی خارج‌نشین تعبیر کرد.

پس از انتشار خبر استعفایش در شبکه‌های اجتماعی، کاوه مدنی در صفحه توئیتر خود با ابیاتی از شعر هوشنگ ابتهاج (سایه)، به شرح زیر به این موضوع واکنش نشان داد:
«روزگارا قصد ایمانم مکن / ز آنچه می‌گویم پشیمانم مکن
گم مکن از راه پیشاهنگ را / دور دار از نام مردان ننگ را
گر بدی گیرد جهان را سر بسر / از دلم #امید خوبی را مبر
گر دروغی بر من آرد کاستی / کج مکن راه مرا از راستی
پای اگر فرسودم و جان کاستم / آنچنان رفتم که خود می‌خواستم»
سپس، کاوه مدنی در توئیت تندی استعفای خود را تأیید کرد.
مدنی در توئیت خود به هشتگ «متهم گریخت» که از سوی برخی از مخالفان او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود، شدیداً تاخت. مدنی آنان را جاهلانی توصیف کرد که دانش و تخصص را پس می‌زنند، از حل مشکلات عاجزند و تقصیر خود را به گردان دیگران می‌اندازند.
در توئیت مدنی می خوانیم:
«آری، "متهم گریخت" از سرزمینی که در آن "جاهلان مجازی"، علم و دانش و تخصص را پس می‌زنند و با " توهمّ توطئه" در جستجوی محکومی بودند تا همه مشکلات را بر گردن بگیرد؛ چرا که آنها خوب دریافته بودند که پیدا کردن "مقصر، دشمن و جاسوس"، از "مسئولیت‌پذیری و مشارکت" در حل مشکلات بسی آسان‌تر است».

"عباس جعفری دولت‌آبادی"، دادستان تهران، روز چهارشنبه ۱۸ آوریل/ ۲۹ فروردین بدون نام بردن از کاوه مدنی معاون مستعفی سازمان حفاظت از محیط زیست ایران، ضمن «متهم» خواندن او، خروجش از ایران را به پیش رفتن تحقیقات قضایی نسبت داد.

ساعاتی پس از اظهارات دادستان تهران، کاوه مدنی در حساب توییتر خود نوشت «من با شور جوانی، عشق به وطن و با امید برای بهبود، آمدم؛ من خودم بودم، اما خودی نبودم».

کاوه مدنی که بود؟
کاوه مدنی متولد ۱۳۶۰ در تهران است که بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی عمران از دانشگاه تبریز، به منظور ادامه تحصیل عازم سوئد شد و در رشته منابع آب از دانشگاه "لوند" در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد. سپس مدرک دکترای خود را در رشته مهندسی عمران و محیط زیست از دانشگاه کالیفرنیا دریافت کرد و پس از آن دوره پسادکتری خود را در رشته اقتصاد و سیاست محیط زیست در همان دانشگاه به پایان رساند.
او پیش از بازگشت به ایران و قبول مسئولیت معاونت پژوهشی سازمان محیط زیست، استاد محیط زیست در "امپریال کالج لندن" بود. مدنی یکی از چهره‌های شناخته‌شده در زمینه پژوهش‌های محیط زیست و منابع آب است. مدنی برنده جایزه "آرنه ریشتر" است؛ جایزه‌ای که برای دانشمندان جوان و آینده‌دار ایجاد شده است.
او بعد از مشغول شدن در سمت خود، فعالیت‌هایی را انجام داد و اندکی نگذشت که خبر بازداشت وی منتشر شد. شائبه‌ها در این زمینه فراگیر شده بود تا اینکه سرانجام وی در واکنش به دستگیری فعالان محیط ‌زیستی توییتی را منتشر و به وضعیت موجود انتقاد کرد.