گوشه‌ای از سرگذشت تروریست ایرانی‌تبار و سهم او در گسترش راست افراطی در فرانسه

با گذشت چند روز از حملۀ تروریستی یک فرانسوی ایرانی تبار به نام «آرمان رجب‌پور میاندوآب» به رهگذران در پاریس، بحث و جدل دربارۀ تروریسم اسلامی در رسانه‌ها و در محافل سیاسی فرانسه دوباره بالا گرفته است. برپایۀ اطلاعاتی که تاکنون پلیس و وزیر کشور فرانسه دربارۀ این جوان ایرانی‌تبار در اختیار مردم قرار داده‌اند، می‌دانیم که او در ۱۹۹۷ در فرانسه از پدر و مادری ایرانی زاده شده، در ۲۰۱۶ به جرم برنامه‌ریزی برای یک حملۀ تروریستی به چهار سال زندان محکوم شده و پس از سپری کردن دورۀ زندان آزاد شده است.

تصویر آرشیوی - با گذشت چند روز از حملۀ تروریستی یک فرانسوی ایرانی تبار به نام «آرمان رجب‌پور میاندوآب» به رهگذران در پاریس، بحث و جدل دربارۀ تروریسم اسلامی در رسانه‌ها و در محافل سیاسی فرانسه دوباره بالا گرفته است. © AFP - MIGUEL MEDINA

پس از آزادی به سبب رابطه‌ای که با اسلامگرایان افراطی داشته و نیز به دلیل اختلالات روانی هم زیر نظر سرویس‌های امنیتی فرانسه و هم زیر مراقبت پزشکی قرار داشته است. بسیاری از ایرانیان فرانسه از این ماجرا احساس شرمندگی می‌کنند به ویژه از آن رو که تاکنون از میان ایرانیان حتی ایرانیان سُنی مذهب بسیار کم دیده شده بود که کسانی با گروه تروریستی داعش اعلام بیعت کرده باشند.

کارشناسان جدی فرانسوی اختلال روانی این جوان ۲۶ ساله را دلیل اصلی پیوستن او به داعش می‌دانند. چندی پیش مادر این جوان به سبب نگرانی از افسردگی و درخودفرورفتگی فرزندش پلیس را از وضع روانی او آگاه کرده بود. انتقاد اصلی کارشناسانِ تروریسم اسلامی در فرانسه متوجه پزشکی است که بیماری این جوان را با دارو درمان می‌کرد، اما گویا مدتی پیش به او گفته بود که دیگر نیازی به دارو ندارد.

البته بعضی از کارشناسان، حملۀ تروریستی این جوان ایرانی‌تبار را که به کشته شدن یک توریست آلمانی در نزدیکی برج ایفل و آسیب دیدن چند تن دیگر انجامید، سرآغاز برنامۀ تروریستی جهادگرایان در آستانۀ بازی‌های المپیک تابستانی در پاریس می‌دانند. برج ایفل یکی از نمادهای توریستی پاریس است.

در این میان، جریان‌های راست افراطی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به دولت فرانسه می‌تازند که چرا درهای کشور را به روی مهاجران گشوده است و چرا متهمان جهادگرا را پس از پایان محکومیت‌شان به کشورهای خود برنمی‌گرداند. جدا از اینکه این جوان در فرانسه زاده شده و از نظر قانون فرانسوی است، پدر و مادر او نیز که در آغاز پناهندۀ سیاسی‌ بودند، اکنون دارای ملیت فرانسوی‌اند. اما راست افراطی فرانسه ملیت فرانسوی آنان را به رسمیت نمی‌شناسد.

یکی از شعارهای اصلی جریان‌های راست افراطی در فرانسه ارجحیتِ ملی (یا برتر شماری ملی) است. این شعار بر حق تقُدم فرانسویانِ «اصیل» بر مهاجران فرانسوی شده تأکید می‌کند. به عبارت دیگر، اگر قدرت به دست جریان‌های راست افراطی بیفتد، فرانسویان خارجی‌تبار به‌ویژه غیراروپاییانِ فرانسوی شده رسماً به شهروندانِ درجه دو تبدیل خواهند شد.

ژان مری لوپن، پدر خانم مرین لوپن، رهبر کنونی «اجتماع ملی»، بزرگ‌ترین حزب راست افراطی، این دسته از فرانسویان را همیشه فرانسویانِ کاغذی می‌نامید. دختر او نیز به این شعار وفادار مانده است. به گفتۀ آنان، فرانسویان خارجی‌تبار به اعتبار کارت شناسایی که از دولت‌های فرانسه گرفته‌اند، فرانسوی‌شده‌اند. درنتیجه، می‌توان این کارت را باطل کرد.

رهبر حزب «اجتماع ملی» و همفکرانش حتی فرزندانِ مهاجران را نیز که در فرانسه زاده شده‌اند، فرانسوی نمی‌دانند. شعار «ارجحیت ملی» آشکار و پنهان، پسند بسیاری از فرانسویان است. آنان گمان می‌کنند که مهاجرانِ فرانسوی شده با محروم شدنِ از حقوق برابرِ شهروندی، رفته رفته خاک فرانسه را ترک خواهند کرد.

یکی دیگر از رویدادهایی که راست افراطی فرانسه در دو هفتۀ گذشته از آن بهره‌برداری سیاسی کرده است، کشته شدن یک جوان ۱۶ سالۀ فرانسوی به نام «توُما» در یک زد و خورد گروهی در شهرکی در جنوب شرق فرانسه در ۱۸ نوامبر بود. با توجه به اینکه نام یکی از متهمان دستگیر شده «الیاس» است، شورانشگران راست افراطی مدعی بودند که آن جوان فرانسوی با انگیزۀ نژادپرستانه کشته شده است. گفته می‌شد در آن زد و خورد گروهی، جوانان مغربی‌تبار می‌خواستند با جوانان سفید پوست فرانسوی‌تبار تسویه حساب کنند و «توُما» قربانیِ نژادپرستی است.

با این حال، دادستانِ شهر «وَلانس» در جنوب شرق فرانسه که مسئولیت بررسی پروندۀ این قتل را به عهده دارد، روز دوشنبه چهارم دسامبر اعلام کرد که برپایۀ داده‌های تاکنونی نمی‌توان گفت که این قتل یک جنایت نژادپرستانه بوده است. اما راست افراطی فرانسه داوری خود را کرده و هم‌چنان برطبل گسترش «جنگ قومی» در فرانسه می‌کوبد.

احزاب و جریان‌های راست افراطی نه تنها در فرانسه بلکه در بیشتر کشورهای اروپایی معتقدند که مهاجران غیراروپایی «هویت ملی» کشورهای اروپایی را تهدید می‌کنند و معتقدند که آزادی ملت‌هاشان در گرو حفظ نظام دولت- ملت‌هاست. از همین رو، با هرگونه همگرایی چه در سطح اروپا و چه در مقیاس جهانی مخالف‌اند. کم نیستند کارشناسانی که یکی از علت‌های اصلی پیشروی راست افراطی را در اروپا بحران در مفهوم دولت – ملت و به بن بست رسیدن آن بدانند. به همین سبب، بازاندیشی و بازنگری در تاریخ دولت- ملت را از آغاز ظهور آن تاکنون در دستور کار خود قرار داده‌اند.

بعضی از سیاستمداران و احزاب میانه روِ اروپا، پیشروی راست افراطی را در کشورهای اروپایی هراس آور توصیف می‌کنند. از نظر آنان، ناسیونالیسم افراطی این جریان‌ها، دشمنی‌شان با دگرباشان جنسی، زن ستیزی و مهاجرستیزی آن‌ها سراسر قارۀ اروپا را تهدید می‌کند.